TÜBİTAK Değerler Eğitimi Projelerinde Dikkat Edilmesi Gereken Önemli Noktalar

TÜBİTAK Değerler Eğitimi Projeleri, öğrencilerin değerler eğitimi konusundaki farkındalıklarını ve bilgi düzeylerini artırmayı hedefleyen projelerdir.

TÜBİTAK Değerler Eğitimi Projeleri, öğrencilerin değerler eğitimi konusundaki farkındalıklarını ve bilgi düzeylerini artırmaya yardımcı olan önemli bir fırsattır. Bu fırsatı en iyi şekilde değerlendirmek için proje hazırlarken aşağıda belirtilen hususlara dikkat etmek gerekir.

TÜBİTAK Değerler Eğitimi Projeleri

İnsanın değerleri kendi benliği ile ilişkili olarak algıladığı manalardan oluşan bir sistemdir. Bu doğrultuda değerli görülen şey maddi ya da manevi bir niteliğe sahip olabilir. Ancak onu asıl önemli kılan özellik, ona belirli bir değerin atfedilmiş olmasıdır. Değerler; birey davranışlarını yönlendiren güç olmaları yönüyle psikolojiyi, toplumsal bir olgu olmaları yönüyle sosyolojiyi ve kültürden kültüre değişebilen bir yapı arz etmeleri ile de antropolojiyi yakından ilgilendirmektedir. Değerlerin bu çok yönlü yapısı ise “değer” kavramının tanımlanmasında farklı bakış açılarının oluşmasına zemin oluşturmuş ve farklı birçok değer tanımı yapılmıştır. Bu tanımlar yapılırken inanç, eğilim, norm, kanaat, normatif standartlar ve tutumlar gibi kavramlara da sık sık atıfta bulunulmuştur.

Dilbilimsel olarak değer, bir şeyin önemini belirlemeye yarayan ölçü, bir şeyin değdiği karşılık olarak tanımlanmıştır. Dolayısıyla değer kavramının somut karşılığı bulunmaktadır. Bu doğrultuda ele alınan değerler ideal olarak görülen ya da hedeflenen davranış veya yaşam biçimlerine karşılık gelebilecek üst düzey kavramlar ve doğru eylemler konusunda bireylere yardımcı olan temel ilkeleri oluşturmaktadır.

Değerler eğitimi kapsamında ise kök değerler olarak adlandırılan adalet, dostluk, dürüstlük, öz denetim, sabır, saygı, sevgi, sorumluluk, vatanseverlik ve yardımseverlik olmak üzere on adet kök değerin öğretimi ve bu değerlerin benimsetilmesi hedeflenmektedir. Değerler eğitiminin temel hedefi ise bu kök değerlerin öğretilmesi ile sınırlı olmayıp bu değerlerin bireylerin tutum ve davranışlarına yansıyacak biçimde kazandırılmasını sağlamaktır. Diğer taraftan günümüzde yaşanan toplumsal değişmenin ve küreselleşmenin etkisiyle var olan değerlerin yanı sıra yeni değerler de ortaya çıkmaya başlamıştır.

Akılcılık, sorgulayıcılık, girişimcilik ve rekabet gibi kavramlar bu yeni değerlere yön veren kavramlardır. Bilimsel gelişimin ve ekonomik rekabetin çok hızlı bir şekilde arttığı günümüz dünyasında toplumun bu değerlerden önemli ölçüde beslendiği görülmektedir.

Değerler eğitimi projelerinde ise bireysel ve toplumsal hayatta değerlerin oynadığı rolü fark etmek, değer dönüşümlerinin doğrultularını belirlemek, değerlerin kuşak ve nesiller arasındaki ilişkisini, bir nesilden diğerine aktarılış biçimlerini, her nesilde yeniden yorumlanışını, değerleri daha bilinçli bir şekilde özümsemenin ve hayata aktarmanın yollarını aramak temel çerçeveyi oluşturmaktadır.

Değerler eğitimi projeleri gerçekleştirilirken bilimsel araştırma sürecinin izlenmesi kadar etik ilkelere uygunluk da oldukça önemlidir. Etik ilkelere bağlı kalınarak her türlü ayrımcılığa konu olabilecek unsurlardan kaçınılması, katılımcıların fiziksel ve ruhsal olarak etkilenebilecekleri durumların yaratılmaması ve kişilik haklarına saygı gösterilmesi değerler eğitimi projeleri açısından oldukça önemlidir.

Araştırmalar zaman zaman belirli kurumlarda ve farklı yaş gruplarından katılımcılarla gerçekleştirilebilir. Bu aşamada kurumlardan gerekli izinlerin alınmış olması kadar katılımcıların aydınlatılması ve onamlarının alınması, 18 yaşından küçük katılımcılarla çalışılması durumunda veli izin formlarının alınmış olması, araştırmalarda başka araştırmacılar tarafından geliştirilen veri toplama araçlarının kullanılması durumunda gerekli kullanım izinlerinin alınması gerekmektedir.

Bilimsel araştırma süreciyle ortaya konulacak bulguların değeri, çalışılan konunun zenginliğine bağlı olduğu kadar etik ilkelere uyulmasına da doğrudan bağlıdır.

Değerler eğitimi üzerine bir araştırma gerçekleştirmek isteyen bir araştırmacı televizyonlarda çocukların izleyebileceği saatlerde yayınlanan çizgi filmlerdeki kök değerleri belirlemeyi ve bu değerlerin çocuklarda değer oluşumu sürecine etkisini araştırmak isteyebilir. Böyle bir araştırmayı kök değerler etrafında kuramsal olarak şekillendiren araştırmacı aynı zamanda medyanın etki ve ikna gücü üzerine de yoğunlaşıp Ekme Kuramı’nı da temele alabilir. Bu sayede medya içeriklerinin insanların davranışlarından çok tutumlarına etki ettiğini öne süren bu kuramsal dayanakla kök değerlerin içselleştirilme süreci açıklanabilir. Böyle bir araştırma kurgusunda ise elde edilen veriler nitel araştırma yöntemlerden doküman analizi ile çözümlenebilir.

Doküman analizinde var olan kayıtların ve değerlerin belirli bir amaç dahilinde incelenmesi söz konusudur. Dolayısıyla çizgi filmlerde geçen diyalogların ve hikayelerin doküman analiziyle çözümlenmesi sonucunda kök değerlerle olan bağlantıları ortaya çıkarılabilir. Ancak böyle bir araştırmada görüleceği gibi durum tespiti yapılmaktadır.

Başka bir araştırmacı ise yaptığı literatür taramasında küçük yaştaki çocuklarda kök değerlere yönelik farkındalığının düşük olduğunu görüp bu farkındalığı artırmayı hedeflemiş olabilir. Araştırmasında ilkokul öğrencilerinin kök değerlere yönelik farkındalık düzeylerini belirleyerek rol oynama yöntemi ile bu farkındalıklarını geliştirmeyi hedefleyebilir. Böyle bir araştırmada yaşı küçük katılımcılarla çalışılacağı için öncelikle katılımcıların velilerinin araştırma süreciyle ilgili bilgilendirilmeleri ve yazılı izinlerinin alınması gerekecektir. Araştırmacı, katılımcıların kök değer farkındalıklarını belirlemek için bir veri toplama aracı geliştirebileceği gibi var olan bir veri toplama aracını da geliştiricisinden izin alarak kullanabilir.

Veri toplama sürecinde farklı değişkenler arasındaki ilişkileri ortaya çıkarmayı da hedefleyebilir. Kök değer farkındalığını artırmak için ise her bir kök değere yönelik geliştireceği senaryolarla sınıf ortamında drama etkinlikleri tasarlayabilir. Yazılan senaryoların ilgili kök değerin geliştirilmesine katkı sağlama potansiyeli için uzman görüşlerine başvurulması da gerekecektir. Bu sayede senaryolardan kaynaklanabilecek olası olumsuzlukların da önüne geçilebilir.

Yukarıdaki araştırma örneklerinde görülebileceği gibi araştırmaların değerli olup olmadıkları; araştırma süreçlerinden çok araştırmanın sonucunda somut adımların atılıp atılmadığıyla da yakından ilişkilidir. Dolayısıyla araştırmayla ortaya konulan sorunun çözümüne yönelik adımların atılması araştırmayı değerli kılacaktır. Her iki örnekte de görüleceği gibi değerler eğitimi alanındaki araştırma projeleri belirli bir süreç dahilinde işletilmektedir. Araştırmacının literatür tarama ile başladığı süreç; yönteme, katılımcılara, veri toplama ve analiz sürecine de karar vermesiyle devam etmektedir. Dolayısıyla bir bakıma araştırma problemiyle araştırmanın ana omurgası oluşmaktadır. Gerek değerler eğitimi alanı gerekse sosyal bilimlerin farklı alanlarında araştırma süreci benzer biçimde işlemekte olup araştırmayı değerli kılan unsurlara yönelen araştırmalar öne çıkmaktadır.

Etkili Proje Sunumu Nasıl Hazırlanır?

TÜBİTAK Biyoloji Projelerinde Dikkat Edilmesi Gereken Önemli Noktalar

TÜBİTAK Coğrafya Projelerinde Dikkat Edilmesi Gereken Önemli Noktalar

TÜBİTAK Değerler Eğitimi Projelerinde Dikkat Edilmesi Gereken Önemli Noktalar

TÜBİTAK Fizik Projelerinde Dikkat Edilmesi Gereken Önemli Noktalar

TÜBİTAK Kimya Projelerinde Dikkat Edilmesi Gereken Önemli Noktalar

TÜBİTAK Matematik Projelerinde Dikkat Edilmesi Gereken Önemli Noktalar

TÜBİTAK Psikoloji Projelerinde Dikkat Edilmesi Gereken Önemli Noktalar

TÜBİTAK Sosyoloji Projelerinde Dikkat Edilmesi Gereken Önemli Noktalar

TÜBİTAK Tarih Projelerinde Dikkat Edilmesi Gereken Önemli Noktalar

TÜBİTAK Teknolojik Tasarım Projelerinde Dikkat Edilmesi Gereken Önemli Noktalar

TÜBİTAK Türk Dili ve Edebiyatı Projelerinde Dikkat Edilmesi Gereken Önemli Noktalar