TÜBİTAK Türk Dili ve Edebiyatı Projelerinde Dikkat Edilmesi Gereken Önemli Noktalar

TÜBİTAK Türk dili ve edebiyatı projeleri, diğer bilimsel araştırma projelerinden farklı olarak, Türk dili ve edebiyatı alanındaki bir konuyu araştırmaya odaklanır.

TÜBİTAK, her yıl lise ve ortaokul öğrencilerinin katılabileceği çeşitli bilimsel araştırma projeleri yarışması düzenlemektedir. Bu yarışmalarda Türk dili ve edebiyatı alanında da birçok proje sunulmaktadır.

Türk dili ve edebiyatı projeleri, diğer bilimsel araştırma projelerinden farklı olarak, Türk dili ve edebiyatı alanındaki bilgi birikimini artırmaya odaklanır.

TÜBİTAK Türk Dili ve Edebiyatı Projeleri

Dil, en genel tanımıyla bir iletişim aracı ve varlığı insana bağlı olan toplumsal bir olgudur. Edebiyat, duygu, düşünce ve hayallerin dil vasıtasıyla estetik bir biçimde anlatılmasıdır. Bazen gerçek bazen de tamamen muhayyel bir vaka, edebiyatın malzemesi olabilir. Edebiyat, varlığı dile bağlı bir sanat ürünü olması bakımından günlük hayatta kullanılan dilden daha farklı estetik bir dille ortaya konulur. Şiir, roman, hikâye, deneme, sohbet, tiyatro (dramatik metinler), masal, efsane, destan şeklinde adlandırdığımız edebi türler, dilin söz konusu estetik kullanımının ürünüdürler. Bu türler genellikle yazılı ürünlerle karşımıza çıkarlar. Ancak bunun yanında bilhassa folklor (halk bilimi) sahasına ait ürünler, sözlüdürler.

Sosyal medyadaki ve gündelik hayattaki “Bana bir info yolla, dm’den gönderildi, stalk yapmak”, “tabi ki, pek te, şuan, direk, yapıyom, gidiyom, geliyom” gibi ifadeler, dilimizin doğru ve yerinde kullanımıyla ilgili birtakım endişeler yaratmaktadır. Dil, anlam yaratıcısıdır ve en önemlisi de anlam taşıyıcısıdır. Bu anlamda bir ülkenin yeni kuşaklarının, kullandığı dilin imla ve gramerini bilmesi, sözlü ve yazılı ifade araçlarında Türkçeyi doğru kullanması hayatî bir önem taşımaktadır. Dolayısıyla hazırlanacak projelerde, dilimizle ilgili bu tedirgin edici gelişmeler dikkate alınabilir.

Son çeyrek yüzyıldaki politik gelişmeler, Orta Asya Türk Cumhuriyetlerinin kurulmasına olanak vermiştir. Onların dilleri ve diğer tüm ülkelerde yaşayan Türk dilinin uzak lehçelerinin incelenmesi de sosyal ve siyasal açıdan oldukça önemlidir. Türk dili ve lehçeleri alanında; “Tarihi Türk Lehçelerinde Tanrı Adlandırmaları”, “Bir Dil İki Lehçe”, “Adilcevaz Yöresindeki Ağız Özellikleri”, “Unutulan ağızlar: Gaziantep Ağzı” gibi lehçe, ağız, şive yapılarının incelenmesi, yerel kültüre ve yazı diline yansımaları konularında projeler sunulabilir.

Dil ve edebiyat alanında en genel hatlarıyla dil bilimi, sözlü ve yazılı bir ifade aracı olarak Türkçe’nin doğru kullanımı, dil tarihi, dil ve edebiyat öğretimi, edebiyat incelemeleri, edebiyat kuramları, edebiyat eleştirisi, folklor, kültürel çalışmalar, çeviri bilimi, Doğu ve Batı dilleri ve edebiyatları gibi temel başlıklardan hareketle projeler üretilebilir. Bu projeler aşağıdaki alt başlıklar şeklinde düzenlenebilir:

– Ağız ve Şive çalışmaları, Tarihî ve Çağdaş Türk Lehçeleri Araştırmaları, Türk Dili Tarihi, Eski Türk Dili Çalışmaları, Alfabeler.

– Dil Bilimi, İşaret dili ve Türkçe, Köken Bilgisi, Söz Dizimi, Söz Varlığı, Diplomasi Dili, Bilim Dili, Hukuk Dili vb.’nin Oluşumu, Edimbilim, Söylem Analizi, Dil Tipolojisi, Dünyada Türkoloji Merkezleri ve Çalışmaları, İki Dillilik, Çok Dillilik, Dil-Kültür İlişkisi, Basın-Yayın (Medya)-Dil ve Edebiyat İlişkisi.

– Türk Dili ve Edebiyatı Öğretimi, Dil öğretiminde Yeni Yöntem ve Yaklaşımlar, Yabancı Dil olarak Türkçenin Öğretimi, Yurt Dışındaki Türk Çocuklarına Türkçe Öğretimi, Yabancı Dillerin Öğretimi ve Edebiyatları, Dil ve Edebiyat Öğretmeni Yetiştirme Politikaları, Dil ve Edebiyat Öğretiminde Sorunlar ve Çözüm Önerileri, Dil ve Edebiyat Öğretiminde Teknoloji ve Materyal kullanımı, Dil Politikaları.

– İslamiyetten Önceki Türk Edebiyatı, Klasik Türk Edebiyatı, Yeni Türk Edebiyatı, Halk Edebiyatı, Batı ve Doğu Dilleri ve edebiyatlarının, meseleleri, bu edebiyat dönemlerinin günümüz Türk Edebiyatı/Edebiyatlarıyla ilişkileri.

– Çocuk Edebiyatının geçmiş içindeki serüveni ve bugünkü meseleleri.

Türkoloji (Türklük Bilimi) Türk dilinin tarihini, yapısını, gelişimini, diğer dillerle bağlantısını, dilin insan ve toplum hayatındaki yerini; şiir, roman, hikâye vb. gibi edebî türlerden hareketle Türk edebiyatı tarihini anlamaya ve incelemeye yönelik bir bilim dalıdır.

Bir projede öncelikle neyin araştırılacağına karar verilmelidir. Bu, bir anlamda bir konu tespitiyle birlikte bir tezin de ortaya konmasıdır. Konunun tespiti ve tanımlanmasından sonra araştırmacı, proje konusunun özgünlüğüne dikkat çekmelidir. Daha önceki projelerde ele alınan konularla kesişen ve onlardan ayrılan yönü, projenin hemen ilk başında belirtilmelidir.

Projede, amaç iyi açıklanmalı; amaç ile proje başlığı arasındaki bağlantı mantıkî ve tutarlı olmalıdır. Proje metninde doldurma, işlevsiz cümleler bulunmamalıdır. Bundan başka birbirini desteklemeyen, kes-kopyala-yapıştır metodundan hareketle seçilen metinlere yer verilmemelidir.

Proje, yaratıcı, işlevsel ve olabildiğince uygulanabilir olmalıdır. Sosyal bilimlerdeki projelerin, pozitif bilimlerdekine göre uygulanabilir olmaları daha zordur. Bununla birlikte bu hususa dikkat edilmelidir. Bir konuyu araştırmaya, bir meseleyi incelemeye yönelik projelerin özgünlüğüne dikkat edilmelidir. Söz gelimi, değişen çevre ve iklim koşulları karşısında edebiyatın rolü; Türkiye’nin belli bir kesiminde yaşayan ancak araştırmacıların dikkatini çekmeyen bir etnik kesimin tarihi, gelenek-görenekleri, dil ve ağız özellikleri, Türk dili ve edebiyatının gelişmesindeki rollerini ortaya koymaya yönelik vb. gibi özgün araştırma projeleri hazırlanabilir.

Projelerde, Türkçe ve Türk edebiyatı vasıtasıyla bireyin ve toplumun temel meseleleri çalışma konusu yapılarak edebiyatın, hayattan kopuk olmadığı gösterilebilir. Bu projelerde en çok dikkat edilmesi gereken hususlardan biri, dil ve edebiyat vasıtasıyla kültürel geçmişin geleceğe taşınmasıdır.

Projelerin, sadece Türkçe ve Türk dili ve edebiyatının sınırları dahilinde hazırlanmaması, farklı disiplinler, farklı alanlardan (siyaset, sosyoloji, felsefe, psikoloji) güzel sanatların diğer kollarından da (mimarî, müzik, resim, tiyatro vb.) istifade edilmesi önemlidir. Bu konuda siyasî demeçlerin söylem analizine tabi tutulması; şehirlerin mimarîlerinde geçmiş ve şimdiki zamanın edebiyatçılarından ve eserlerinden edilerek şehir planlamalarının yapılması gibi örnekler verilebilir.

Projeler, belli bir plan dahilinde hazırlanmalıdır. Araştırmanın her aşamasında teknik bilgi, beceri, disiplinli çalışma, sağduyu, yaratıcılık, tutarlılık ve tarafsızlık gerekmektedir. Araştırma, yarışma kriterlerine uygun olarak amaç, giriş, yöntem, bulgular, sonuç ve tartışma ile kaynakça bölümlerinden oluşmalıdır. Bunun için rehberin “Proje raporu nasıl yazılmalıdır?” bölümüne bakılmalıdır. Kaynakçada; seçilen konuyla ilgili kitaplar, yayımlanmış ya da yayımlanmamış raporlar, istatistikler, mektuplar, çeşitli sanat eserleri içinde yer alan bilgiler, sürekli ve süreksiz kayıtlar belgesel kayıtları yer alabilir.

Başlık, amaç, bulgular, tespitler, yorumlama/değerlendirme, sonuç mantıkî bir sıra, organik bir bağ içermelidir. Bulgular, tespitler ile sonuç ve değerlendirme birbirini tutmalı, aklî ve mantıkî bir rapor yazılabilmelidir. Projenin uygulanabilirliğini vurgulamak için sonuçta birtakım kayıtlar, çekimlere yer verilebilir.

Etkili Proje Sunumu Nasıl Hazırlanır?

TÜBİTAK Biyoloji Projelerinde Dikkat Edilmesi Gereken Önemli Noktalar

TÜBİTAK Coğrafya Projelerinde Dikkat Edilmesi Gereken Önemli Noktalar

TÜBİTAK Değerler Eğitimi Projelerinde Dikkat Edilmesi Gereken Önemli Noktalar

TÜBİTAK Fizik Projelerinde Dikkat Edilmesi Gereken Önemli Noktalar

TÜBİTAK Kimya Projelerinde Dikkat Edilmesi Gereken Önemli Noktalar

TÜBİTAK Matematik Projelerinde Dikkat Edilmesi Gereken Önemli Noktalar

TÜBİTAK Psikoloji Projelerinde Dikkat Edilmesi Gereken Önemli Noktalar

TÜBİTAK Sosyoloji Projelerinde Dikkat Edilmesi Gereken Önemli Noktalar

TÜBİTAK Tarih Projelerinde Dikkat Edilmesi Gereken Önemli Noktalar

TÜBİTAK Teknolojik Tasarım Projelerinde Dikkat Edilmesi Gereken Önemli Noktalar

TÜBİTAK Türk Dili ve Edebiyatı Projelerinde Dikkat Edilmesi Gereken Önemli Noktalar