PROJE AMACI:
Tarımda toprak yerine kullanılan malzemelere alternatif olarak fındık atık maddesini kullanıp bitki yetiştirmek.
Fındık atık maddesi olan zurufun doğaya geri dönüşümünü sağlamak.
GİRİŞ:
Dünya nüfusunun hızlı artışı insanların besin ihtiyaçlarının da giderek artmasına sebep olmaktadır. Ancak kullanılabilir besin kaynakları her geçen gün azalmakta ve tarımsal üretim alanları da giderek daralmaktadır. Bu nedenlerden dolayı tarımda verimliliğin ve kalitenin arttırılması bir zorunluluk haline gelmiştir.
Birim alandaki verimliliği arttırmak amacıyla inorganik gübrelerin, kimyasal tarım ilaçlarının ve hormon gibi maddelerin kullanımının yoğun bir şekilde artması beraberinde pek çok sorun getirmiştir.
Bu nedenle tarımsal üretim için toprak yerine alternatif ortamlar aranmaya, topraksız tarım ile ilgili çalışmalar yapılmaya başlanmıştır.
Topraksız tarım; tarımsal üretimin toprak dışında, bitki besin maddelerince zenginleştirilmiş katı veya sıvı yetiştirme ortamlarında gerçekleştirilmesidir.
Topraksız bitki yetiştirme ortamlarına pomza, perlit, torf, kokopeat, kaya yünü, curuf, vermikulit v.b örnek verilebilir. Bunların dışında birçok tarım artığı da bitki yetiştirme ortamı olarak kullanılabilir.
Ülkemizde hem sanayi hem de tarımsal çalışmalar sonucunda birçok atık madde (yan ürün) ortaya çıkmaktadır. Bu atıkların bir kısmı farklı alanlarda değerlendirilerek önemli hale gelirken bir kısmı ise değerlendirilememektedir.
Bilindiği gibi ülkemizde özellikle Karadeniz bölgesinde ki birçok ilimizde fındık üretimi yapılmakta ve Türkiye, dünya da fındık üretiminde birinci sırada yer almaktadır. Bu proje çalışmasında ülkemiz için çok büyük öneme sahip olan fındığın üretimi sırasında oluşan ve atık olarak görülen fındık zurufu değerlendirilmeye çalışılmıştır.
Fındıklar yetiştirildikten sonra Ağustos ayının ikinci haftasında hasadı yapılır. Toplandıktan sonra patozlarda çekilerek ayıklanır ve harmanlara serilerek kurutulur. Kuruma tamamlanınca koruk ve tozunu temizlemek için vantilatörlerde savrulur. Bu aşamada fındık zurufu denilen atık kısım ortaya çıkar. Fındık zurufu fındık meyvesini dıştan saran, başlangıçta yeşil renkli bir bitki dokusudur ve hasat oluşumunda tabandan başlayarak sarımsı-kırmızı ya da kırmızımsı-kahverengi bir renk almaktadır. Fındıklar satılmaya hazır hale gelirken, fındık zurufları halk tarafından yakacak olarak kullanılmak üzere saklanır.
Halbuki 1kg yaş fındıktan yaklaşık 1/5 oranında da kuru zuruf arta kalmaktadır. Yani milyonlarca ton fındık üretildiği zaman yine milyonlarca ton atık oluşmaktadır. Bitkisel bir ürün olan bu fındık zurufları bize göre sadece yakacak olarak değil farklı alanlarda da kullanılabilir. Çünkü bu atık bölgede değerlendirilmeyi bekleyen büyük bir potansiyel olarak durmaktadır.
Bu düşüncemizden yola çıkarak proje konumuzu fındık zuruflarını değerlendirilebileceği bir alanda kullanma olarak belirledik. Yaptığımız araştırmalar sonucunda fındık zuruflarını organik madde olarak bitki yetiştirmede kullanabileceğimizi öğrendik.
Buradan yola çıkarak fındık zuruflarının bitki büyümesi üzerine etkilerini araştırarak, topraksız tarıma alternatif olarak kullanılabilirliğini gösterecek çalışmamıza başladık.
YÖNTEM:
Bilimsel işlem basamaklarını kullanarak projemiz için gerekli deney düzeneğimizi kurduk ve elde ettiğimiz verileri kaydettik.
DENEYİN MALZEMELERİ:
Çalışmamızda Marul bitkisi tohumları ve fideleri yetiştirilecek bitki olarak seçilmiştir.
Fındık zurufları Trabzon da bulunan eski Coğrafya öğretmenimiz tarafından gönderilmiştir.
Deney gruplarını oluşturmak üzere 5 adet özdeş saksı kullanılmıştır
Kontrol grubundaki bitkimizi yetiştirmek için Torf (zengin içerikli toprağa benzer yapı) kullanılmıştır.
DENEY GRUPLARININ OLUŞTURULMASI:
İyice kuruttuğumuz fındık zuruflarımızı mutfak robotunda parçalayarak toprak gibi görünene kadar incelttik. Marul tohumlarını uygun ortam koşullarında çimlendirmeye çalıştık. Ancak marullar istediğimiz gibi çimlenip büyüyemedi. Bunun üzerine okulumuzun yakınındaki bir seradan marul fideleri temin ettik.
5 ayrı saksıda deney gruplarımızı oluşturduk. Saksılarımız içerisine toplam 500 gr olacak şekilde yetiştirme ortamımızı koyduk ve her birine bir marul fidesi ektik. Deney gruplarımızın bitki yetiştirme ortamları aşağıdaki gibi düzenlenmiştir.
Grup 1 : %100 torf (500 g)
Grup 2 : %100 fındık zurufu (500 g)
Grup 3 : %30 fındık zurufu (150 g) – %70 torf (350 g)
Grup 4 : %50 fındık zurufu (250 g) – %50 torf (250 g)
Grup 5 : %50 üst torf (250 g) – %50 alt fındık zurufu(250 g)
Okulumuzun açık teras katına yerleştirdiğimiz saksılarımızı her gün kontrol ettik ve düzenli aralıklarla eşit miktarda su verdik.
50 gün sonra saksılarımızda yetişen marullarımızı okul laboratuarına getirerek yıkadıktan sonra hasat ettik. Kök kısmından hasat ettiğimiz marulları yıkayıp nemini alacak şekilde kuruttuk.
Marullarda;
Yaprak sayısı(adet)Bitki ağırlığı (g)Kök ağırlığı (g)Kök boyu (cm)Yaprak boyu (cm)Yaprak eni (cm) ölçümlerimizi yaptık.
Ağırlık ölçümleri laboratuarımızda bulunan elektronik terazide yapılmıştır. Yaprak boy ölçümü en çok gelişim göstermiş yaprakların dip kısmından uç kısmına kadar cetvel yardımıyla, yaprak en ölçümü de yine en çok gelişim göstermiş yapraklardan cetvel yardımıyla yapılmıştır. Yapılan ölçümler sonucu elde edilen veriler Tablo 1 de gösterilmiştir.
PROJE BÜTÇESİ: 30 TL
PROJE ÇALIŞMASININ TAKVİMİ:
10-31 EKİM 2012 : Proje malzemelerinin temini,proje yerinin tespiti
02-16 KASIM 2012: Karışımların hazırlanması, fide dikimi ve büyümeyi bekleme
20-30 KASIM 2012: Fidelerin gözlemlenerek kontrolü
3 ARALIK 2012 – 14 OCAK 2013: Fidelerin kontrolü ve hasat edilerek, ölçümlerin yapılması verilerin elde edilmesi
15-22 OCAK 2013: Tablonun oluşturularak sonuç raporunun hazırlanması.
SONUÇLAR VE SONUÇLARIN DEĞERLENDİRİLMESİ:
50 gün süren deneylerimiz sonucunda marul bitkilerinin ölçümleri yapıldı. Bu ölçüm sonuçlarına göre, en iyi gelişim gösteren marulların %100 fındık zurufu grubu ile, %50 torf (üstte)-%50 fındık zurufu (altta) olan gruplarda olduğunu belirledik. Yani en iyi sonuçlar 2. ve 5.Gruplarda elde edilmiştir.
Bu gruplarda yaprak sayısı, yaprak boyu, bitki ağırlığı, kök ağırlığı ve kök boyu diğer gruplara göre daha yüksek değerlerde çıkmıştır.
Fındık zurufunun bitki yetiştirme ortamının altında yer almasının bitkiye olumlu etki göstermesinin sebebi bizce fındık zuruflarının suyu tutma özelliği olduğundan kaynaklanabilir. Böylece bitkinin kökleri hiçbir zaman susuz kalmamış ve daha sağlıklı büyümüştür.
Fındık zurufunun tamamında yetişen marulların sağlıklı yetişmesinin sebebi de, yine bu zurufların yapısında bulunan çeşitli maddelerden kaynaklanıyor olabilir. Fındık zurufunun bitkisel özellikteki bileşimi( örneğin selülozik yapısı ve içerdiği minerallerin) , yeni yetişen bitkinin gelişimine torftan daha çok olumlu etki gösterdiği tespit edilmiştir.
Sonuç olarak diyebiliriz ki, genellikle yakacak olarak değerlendirilen fındık zurufları tarımsal alanda değerlendirilerek faydalı bir alanda geri dönüşümü sağlanabilir.
Çoğunlukla değerlendirilemeyen atık bir materyal olarak durmakta olan fındık zurufu böylelikle verimli bir şekilde kulanılabilecek aynı zamanda diğer dışa bağımlı olduğumuz topraksız tarım ortamlarına alternatif oluşturduğu içinde ülke ekonomimize fayda sağlayacaktır.
KAYNAKLAR:
ÖZENÇ N., (2004),? Fındık Zurufu ve Diğer Organik Materyallerin Fındık Tarımı Yapılan Toprakların Özellikleri ve Ürün Kalitesi Üzerine Etkileri?, Doktora Tezi, Ankara Ünv.
PEKŞEN A., (2002), ? Fındık zurufundan hazırlanan yetiştirme ortamlarının Pleurotussajor-caju mantarının verimine ve bazı kalite özelliklerine etkisi? Bahçe30(1-2)
ÇITAK S., Bitkisel Kökenli Atıkların Tarımda Kullanılabilme Olanakları
DESTEK ALINAN KİŞİ VE KURUMLAR:
Ünzile ORHAN, Fen ve Teknoloji öğretmenimiz
Ayşegül YILMAZ, Coğrafya öğretmeni, Fındık zuruflarımızı temin ettik
Okulumuzun yakınında bulunan seradan torf ve marul fidesi temin ettik
ÖZEL GÜNEŞLİ OKYANUS ORTAOKULU
BAĞLAR MAH.ATATÜRK CAD.GÜRAY SOK.NO:2 BAĞCILAR/İSTANBUL
BİYOLOJİ – SİHİRLİ ZURUF
ESLEM YAŞAR
ÜNZİLE ORHAN
Fen Projesi / Matematik Projesi
Bu Benim Eserim Fen Bilimleri ve Matematik Projeleri Yarışması
Bilim Şenliği Projeleri
