İLKÖĞRETİM OKULU ÖĞRENCİLERİNE YÖNELİK MATEMATİK VE FEN BİLİMLERİ PROJE ÇALIŞMASI
Bu Benim Eserim Matematik ve Fen Bilimleri Proje Yarışması
Projenin Amacı:
1. Fırınlarda özellikle kasiyerlerin el hijyeni konusunda eğitilmesi ve anti bakteriyel solüsyonlarının kullanılmasını yaygınlaştırmak.
2. Fırında çalışanların el ekimi yapılarak sonucu görmelerini sağlamak.
Projenin Hedefi:
1. İnsanların sağlıklarını koruyabilmek
2. Fırında çalışanların belli aralıklarla el ekimlerinin yapılarak sonucu görmelerini sağlamak ve ülke çapında insanları bilinçlendirmek.
Literatür Taraması:
(8/10/2010http://www.akartemizlik.com/list/list.asp?ktgr_id=573
(8/11/2010http://www.elhijyeni.com/)
GİRİŞ:
Deri Anatomisi ve Flora
Deri yaklaşık olarak 1.5 metre kare alana sahip vücudun en büyük organıdır. Biyolojik olarak canlı ve ölü tabakalardan oluşan deri vücut savunmasının da en önemli silahıdır. Hipodermis veya kısaca dermis olarak tanımlanan bağdoku içeren canlı tabakada kan ve lenf damarları ve sensör reseptörler, ter ve yağ bezleri ile kıl folükül-leri yer alır. Dermisin daha alt tabakaları sukuamöz hücrelerden oluşmuştur. Bu tabakalar sürekli olarak çoğalırlar ve keratin sentezlerler Keratinize epitel apopitozis’e gider ve ölü Stratum corneum tabakasını oluştururlar. Derinin bu tabakası sebumda-ki yağ, tuz, lizozimler, proteinler ve su ile sürekli nemli olarak tutulmaya çalışılır. Bu sekresyonlar çok sayıdaki mikroorganizma için inhibitör etki gösterirken, yağı kullanabilen, tuz ve kuruluğa dirençli mikroorganizmalar içinde iyi bir vasat oluştururlar. Derini bu tabakasında hücreler arası boşluklar ile yağ ve ter bezlerinin kanallarına yerleşen dirençli mikroorganizmalar metabolize ettikleri yağlardan oluşturdukları propionik asit gibi kısa zincirli yağ asitleri ve ürettikleri bakteriosinlerle derinin savunmasına yardım eder, deride zararlı olan mikroorganizmaların uzun süreli kalmalarını engellerler.Böylece genel olarak deride özel olarak da ellerde birisi devamlı olarak yerleşik olan kalıcı, diğeri de kısa süreli olarak kontaminasyon sonucu bulaşan, geçici olmak üzere iki tür mikroorganizma topluluğu bulunur.
a. Kalıcı flora: Daimi flora olarak da tanımlanan bu mikroorganizma topluluğu deride inatçı kolonizasyonlar yaparlar. Bu mikroorganizmaların çoğu derinin üst taba kalarında yerleşirken %10-20’si daha derin tabakalara yerleşirler. Su ve sabun ile yapılan mekanik el yıkama işlemlerinden sonra bu bakteri topluluğunda azalma olmaz, bazen sayılarında artış kaydedilir. Bu derinin ölü tabakalarının dökülmesi sonucu alttaki mikroorganizmaların yüzeye çıkması ile izah edilir. Bu floranın karakteristik üyeleri S. hominis, S. capitis ve S. epidermitis gibi koagülaz negatif stafilokoklar, Mikrococcus, Propniobacterium’lar ve Corynebacterıum’lardır. Bu mikroorganiz malar deri dışında hastalık oluflturmazlar, derideki oluşturdukları enfeksiyonlarla sı nırlıdır. Ancak deri bütünlüğünün bozulması halinde, immun sistemi baskılanmış hastalarda veya invaziv enstrüman uygulanan hastalarda ciddi enfeksiyonlara neden olabilirler.
b. Geçici flora: Kontaminant veya kalıcı olmayan flora olarak ta tanımlanır. Hasta ya ait kan, balgam çeşitli vücut sıvı ve sekresyonları ile kontamine araç ve gereçlerden sağlık personelinin eline bulaşırlar. Bu mikroorganizmalar deride uzun süre yaşayamazlar ve çoğalmazlar. Ancak hastadan hastaya bulaşacak kadar eller üzerinde canlılıklarını korurlar. Yapılan bir çalışmada VRE’ lerin hasta odasına ait eşyaların üzerinde 5-7 gün sağlık personelinin elinde ise 1 saat canlılığını koruduğu gösterilmiştir. Gelişmiş ülkelerdeki hastane enfeksiyonları içerisinde gittikçe artan öneme sahip olup %40 oranında mortaliteye neden olan bu mikroorganizma ile ortaya çıkan salgınların önlenmesinde sadece temas öncesi ve sonrası el yıkamanın bile yeterli olmayacağı, hasta odasına önlük ve eldiven takılarak girilip çıkarken bu malzemelerin de odada çıkartılması gerekliliği bildirilmiştir. Aslında el yıkama gerektiren endikasyonların sadece %50 sinde ellerin yıkandığı, el yıkama işlemleri esnasında da anti septik seçimi, miktarı ve süre konusunda titiz davranılmadığı göz önüne alınırsa bu tedbirlerin MRSA ve çoklu ilaç direnci gösteren pseudomonas ve asinetobakterler gibi önemli patojenlerle ortaya çıkan salgınlarda izole edilen hastalarla yapılan her temasta uygulanmalıdır. Adi sabun ve su ile yapılan basit bir el yıkamada bu bakterilerin tamamı mekanik olarak uzaklaştırılabilir. Ancak su ve sabunla yapılan mekanik el yıkamalarda kalıcı flora etkilenmeyeceği gibi dirençli mikroorganizmalarla kontaminasyonda da yeterli olmayabilir. O halde el nasıl yıkanmalı ne sıklıkta el yıkanmalı, ne zaman el yıkanmalı, sorularının cevaplanması gerekir.
Gerçekleştirilen Faaliyetler: Tek hücreli canlılar ve sağlığımıza etkilerinden yola çıkarak bu projeyi yaptık. Ekim ayında öncelikle belirlediğimiz beş fırından el ekimlerini yapabilmek .için izin aldık.Enfeksiyon zincirini anlattık.
Özel olarak hastanede aldığımız kanlı agarla hazırlanmış besi yerlerine bir kişiye üç ekim yaptık. Ekim yapmadan önce el hijyeni nasıl olur? El nasıl yıkanır? Antiseptik kullanımının önemini anlattık.
Kendi hazırladığımız broşürü dağıttık. Sadece el yıkamak yetmez, elleri düzgün bir biçimde kurutmakta gerekir. Öncelikle kasiyer ve tırnakçılarda kirli elleri ekim yapıldı. Sonra sabun kullanarak yıkanmış elleri kendiliğinden kuruyarak ekim yapıldı. En sonunda da bizim verdiğimiz antiseptik jel ile yıkadıktan sonra ekim yaptık. Ekim yaptığımız besi yerlerin 37C de 24 saat beklettik. Besi yerlerinde lama örnekler alarak mikroskopta inceledik. En çok bilinen mikroorganizmaları katalogda karşılaştırarak isimlendirdik. Çekim yaptık. İkinci günü fırıncılara besi yerini götürdük kendi sonuçların gördüler ve inanamadılar. Bunlar bizim elimizde olamaz dediler. El hijyenini önemini bir daha anlattık. Görsel olarak ilk kez gördükleri için çok etkili olduğunu gördük. Bundan sonra daha da dikkat edeceklerinin sözünü aldık.Biz de antiseptik hediye ettik. Kasımın ilk haftası da literatür taraması ve girişi yaptık.
PROJE TAKVİMİ:
Ekim ayının ilk haftası literatür taraması yaptık. Üçüncü haftası yapılacak işlemleri tasarladık Kasımın ilk haftası malzemeleri temin ettik. İkinci haftası işlemleri ve deneyleri yaptık.aralığın ilk haftası rapor yazarak giriş hazırlığı yapıldı.
Yöntem:
Özel olarak hastanede aldığımız kanlı agarla hazırlanmış besi yerlerine bir kişiye üç ekim yaptık. Ekim yapmadan önce el hijyeni nasıl olur? El nasıl yıkanır? Antiseptik kullanımının önemini anlattık.Hijjen el yıkamayı görsel olarak gösterdik.
Ulaşılan Sonuçlar:
Yukarıdaki bilgileri verdikten sonra projemizin sonucu her kişi için üç ekim yaptık. 1. Kirli el 2.Sobanla yıkanmış el 3. Antiseptik kullanılmış el Sonuçları resim ve videolarda verdik. Birincide çok yoğun şekilde üremiş çok çeşitli mikroorganizmalar, ikinci sabunla yıkanmış olan besi yerinde nispeten azalmış mikroorganizmalar, üçüncü antiseptik kullanılmış besi yerin de yok denecek kadar az mikroorganizma üremiştir.Bunun sonuçlarını kendilerine gösterdiğimizde çok şaşırdılar ve el yıkama ve hijyenin önemini görsel olarak çok iyi anladılar.Bu işlemi belediyeler ayda bir yaptıklarında sonucun çok olumlu olacağını düşünüyoruz. Hijyen el yıkama broşürü basılıp her fırına dağıtılma, gerekirse ücretsiz antiseptik verilmesi sağlığımızı olumlu yönde etkiler.
Sonuçların değerlendirilmesi:
Ekim yaptığımız üç besiyerinde, birincide çok yoğun şekilde üremiş çok çeşitli mikroorganizmalar, ikinci sabunla yıkanmış olan besi yerinde nispeten azalmış mikroorganizmalar, üçüncü antiseptik kullanılmış besi yerin de yok denecek kadar az mikroorganizma üremiştir.Bunun sonuçlarını kendilerine gösterdiğimizde çok şaşırdılar ve el yıkama ve hijyenin önemini görsel olarak çok iyi anladılar.
Projenin maliyeti:100TL
Projenin Özeti: Projemizde özelikle fırında çalışan on kasiyer ve tırnakçı için üç ekim yaptık:
1. Kirli el
2.Sabunla yıkanmış el
3. Antiseptik kullanılmış el.
Birincisinde çok yoğun şekilde üremiş çok çeşitli mikroorganizmalar, ikincisinde sabunla yıkanmış olan besiyerinde nispeten azalmış mikroorganizmalar, üçüncü antiseptik kullanılmış besi yerin de yok denecek kadar az mikroorganizma üremiştir. Bunun sonuçlarını kendilerine gösterdiğimizde çok şaşırdılar ve el yıkama ve hijyenin önemini görsel olarak çok iyi anladılar.Hijen el yıkama olayını uygulamalı olarak gösterdik.
Destek Alınan Kurumlar: Beş tane gönüllü pide ekmek fırınındaki yetkililere ve besi yerleri aldığımız ve sonuçlarının yorumuna yardımcı olan İnönü Üniversitesi Tıp Fakültesi Patoloji Laboratuarındaki hocalarımıza katkılarından dolayı teşekkür ederiz.
