ARILARIM GÜVENDE

BAMUKO

PROJENİN AMACI

Arıcılıkla uğraşan insanlarımızın arılarının ürettikleri ürünlerini, enerjisini güneşten ederek ultrasonik ses dalgaları, ışık ve alarm düzeneği ile yabani hayvanlar tarafından kovanların zarar görmesini önlemek maksadıyla farklı bir kovan tasarımı gerçekleştirmek.

PROJENİN HEDEFLERİ:

Yerinden oynatıldığında veya kapağı açıldığında sahibine haber verecek aynı zamanda bulunduğu yerde alarm çalıp hırsızı kaçırabilecek bir kovan tasarlayabilme.

Arıların, kovanın veya bal?ın çalınmasını önleyebilme

GİRİŞ

Arıcılık, birçok bölgede az topraklı veya topraksız çiftçilere güvenli bir iş ve gelir imkânı yaratmakta, şehir merkezsinde, orman içi ve kenarı köylerde yaşayan halkın ve dar gelirli ailelerini gelir seviyelerini yükseltmek bakımından önemli bir tarımsal faaliyet kolunu oluşturmaktadır.

Arılar birçok mükemmel sisteme, akılcı davranışlara, hesaplama, planlama, inşa etme gibi yeteneklere sahip. Ve onları ihtiyaçlarının çok üstünde bal üretme yeteneği ile donatarak insanların hizmetine vermiştir. İnsanlar bu hizmetten en iyi şekilde faydalanması için üretilen balın koruma altına alınarak değerlendirilmesi gerekmektedir. Bu amaçla arıcılıkla uğraşanlar yaşadıkları olumsuzluklara karşı çeşitli tedbirler almışlardır. Örneğin; Ayıların bal kovanlarına verdiği zararı önlemek için çare arayan bazı üreticiler, kovanların yanında geceleri televizyon kurunca ses ve görüntüden korkan ayılar bir daha kovanların yanına gelmediğini gözlemlemiştir. Bir kısmı ise evlerin yakınlarında bulunan arı kovanlarının etrafına, parlak oldukları ve karanlıkta da parladıkları için ipe bağladıkları CD`ler asarak çözüm aramışlar, hatta çoğu zaman kovanları ağaçlara çıkartmışlar ya da kayalık alanlara yerleştirmişlerdir. Buna rağmen balın tadını bilen ayılar, nerede olsa kovanları bulmuşlardır. Genellikle kovanları koyulduğu ağacın ya da yüksekliğin alt kısmını ayının tırmanmasını önlemek amacıyla sac levha ile kaplanmaktadır. Etrafında arı kovanı bulunan evlerin bazılarının bahçesinde sürekli ışığın açık bırakılması yöntemini kullananlarda olmuştur. Bazı kişiler ise bahçelerinin çevresindeki çitlere düşük voltajlı elektrik vermeyi denemiştir. Ne bu yöntem, ne ışık, ne de ses çıkarmak çok da faydalı olmamıştır. Ayılar bir şekilde kovanlara ulaşıp, balın tadına bakarak, kovanları parçalayabilmektedir. Projemizde buradan yola çıkarak kullanabileceğimiz farklı bir yol olan ultrasonik ses sistemlerinin insanlar ve hayvanlar üzerindeki etkilerini inceledik.

İnsan kulağı dünyada var olan sesleri belli bir sınıra kadar duyabilir. Bu sınırda 15hz. İle 20 hz dir. İnsan kulağının duyduğu seslere sonik ses adı verilmektedir.15 hz altındaki sesler ise infrasonik ses olarak adlandırılır. Tüm yabani hayvanlar yaradılış gereği ve doğada yaşama içgüdülerinin bir parçası olarak işitme duyusu gelişmiş hayvanlardır. Yabani hayvanların yaşamları işitme duyusuna bağlıdır. Ultrasonik ses ile uzaklaştırma teknolojisi mantık olarak hayvanların hayati kritik işitme frekanslarında ses üretimi sayesinde hayvanlar kendilerini rahatsız hissetmeleri ve bu seslerin hayatlarını tehdit edici bir unsur olarak algılamalarından dolayı bulunduğu ortamı terk etmek zorunda kalmaları demektir. Aslında bu durum insan dahil dünyadaki her canlının vereceği bir tepkidir. Biz insanlar da nasıl gürültülü bir ortamda ya da hayatımızı tehdit edecek derecede korktuğumuz, ürktüğümüz sesli ortamlardan uzaklaşmak istersek aynı şekilde hayvanlarda bu türlü sesli ortamlardan uzaklaşmak isteyeceklerdir. Hayvanların işitme duyusu insanlardan çok daha fazla gelişmiştir. İnsanların duyamadığı ya da çok az duyabildiği 20 hz ve üzeri sesleri rahatlıkla duyabilmektedirler.

Fakat her hayvanın duymuş olduğu ultrasonik ses seviyesi hz bazında farklıdır. Yani bu zararlı hayvanların hepsinin tepki verdiği ses seviyesi farklıdır. Bizde buradan yola çıkarak vahşi hayvanlardan kovanlara en fazla zarar verenlerin ayılar olduğunu tespit edilmiştir. Bu vahşi hayvanların duyum eşiklerinin insanlardan ve arılardan farklı bir eşikte olduklarını tespit edilerek bu yöntem kullanmaya karar verilmiştir.

Projede ultrasonik ses sisteminin ve kovan için gerekli elektrik enerjisi kovan üzerine veya kovanların bulunduğu bölgeye yerleştirilen fotovoltaik piller sayesinde temin edilecektir.

Üretilen balı en iyi şekilde korumak zorunda olma bilinciyle projemizde ultrasonik ses dalga sistemini kullanarak yabani hayvanların zarar görmeden uzaklaştırılması ve ilave bir alarm sistemi uyarılarak korunması hedeflenmektedir.

Canlıların duyum eşikleri

İnsan: 20 hz ? 20 khz

kedi:100 hz ? 60 khz

ayılar:40 Khz e kadar

köpek: 50 khz?e kadar

fare: 1 ? 100 khz

kuş: 100-29.000 hz

balık: 200-800 hz

fil: 1 hz ? 20 khz

GERÇEKLEŞTİRİLEN FALİYETLER

Proje ile ilgili beyin fırtınası yapıldı.

Arı kovanları konusunda araştırıma yapıldı.

Proje uzman kişilere soruldu ve öneriler alındı

Maket olarak arı kovanımız yapıldı.

İçerisine hareket ettirildiğinde hırsızı kaçıracak alarm düzeneği kuruldu.

Wairles uzaktan kumandalı alarm sistemi kurularak sahibine haber verecek düzenek kuruldu.

Projemiz ile denemeler yapıldı.

PROJE İÇİN KULLANILAN MATERYALLER:

1 adet Warles zil: 12

1 adet Fotovoltaik pil(9 volt) 15

2 adet Buzzer: 2

1 adet Anahtar: 1

3 adet Buton: 3

2 adet Strafor 50x70x2: 5

Diğer(slikon,tel,misine vb) 2

Toplam maliyet: 40 YTL dır

KULLANIM ALANLARI

Proje çalışması özellikle gelirini arıcılık üzerinden temin eden çiftçiler ve çok yüksek miktarda bal üretiminin yapıldığı çiftliklerde kullanılabileceği düşünülmektedir. Arıcılık endüstrisi üzerinde ekonomisi bulunan toplumlarda ayılarında yol açacağı zararların en aza indirilmesi gerekmektedir. Ultrasonik haşere kovucuların çalışması şu mantığa dayanır, çoğu canlılar yaşamlarına devam edebilmek için işitme sistemlerine dayanırlar, yaşamları işitme sistemlerine bağlıdır. Araştırmalar şunu göstermiştir ki; eğer siz onların hayati kritik işitme frekansları dahilinde ses üretirseniz, onlar kendilerini çok rahatsız hissederler ve hayatları tehdit edilmiş diye algılarlar ve bulundukları alanı terk etmeye zorlanırlar. Nasıl ki insanlar gürültülü ortamlardan uzaklaşırlarsa, haşerat ve böceklerde kendileri için gürültülü ortamdan uzaklaşırlar. Cihaz prize takıldıktan sonra, ultrasonik sesler oda içindeki sert yüzeylere çarptıkça tıpkı bir bilardo topu gibi hareket ederek tüm odaya yayılmaktadır. Ultrasonik ses basıncına maruz kalan, bu sese hassas canlılar rahatsız olmakta ve ortamı terk etmeye çalışmaktadırlar. TV, radyo vb. elektronik cihazları etkilemez. Parazite neden olmaz. Kimyasal zehirler içermez, çevre dostudur, insan sağlığına ve doğaya zarar vermez. Güvenle kullanabilirsiniz. Cihazın gözle görülür etkisi için gereken süre genelde 1-2 hafta olmakla birlikte; ortam şartlarına göre 4 haftaya kadar uzayabilmektedir. Ortam, fareden tamamen temizlendikten sonra ise dışarıdan yeni bir farenin gelmesi her zaman mümkündür. Ancak o bölgede cihazlar çalışıyor olacağından bu ataktan hemen vazgeçecektir. İlk defa bu gürültülü ortama gelen fare barınmak bir yana orada dolaşmayı dahi istemeyip ortamdan uzaklaşmaktadır.

SONUÇLAR VE TARTIŞMA:

Ultrasonik ses teknolojisi hayvanlara herhangi bir zarar vermez. Sadece onları istemediğimiz ortamlardan kaçırır. Böylece ilaçlama, tuzak kurma gibi bir faaliyette bulunmamıza gerek kalmaz. Ultrasonik ürünlerin kokusu, atığı veya ortamı kirletmesi gibi bir zararı yoktur. Dolayısıyla doğa için faydalıdır ve doğayı zehirlemeyen temiz teknolojilerdir. Ultrasonik sistemler kullanıldıkları ortamdaki pis havayı ve kokuları da temizlemektedirler. Böylece zararlı hayvanların, haşerelerin pis ortamda barınmasına, yaşam için yiyecek bulmasına engel olurlar ve ortamı terk etmelerini sağlarlar. Doğal enerji kaynaklarından güneş enerjisini kullanarak sistemin ihtiyaç duyduğu elektrik enerjisini pil, Petrol ve petrol ürünleri yerine kullanarak doğal dengenin zarar görmesi engellenmiştir. Ayılar ekolojik sistemin bir parçasıdırlar yapılan proje çalışmasında diğer insanların kullandıkları nöbet bekleme, ateş etme, zehirleme, köpekleri kullanma, kapan kurma gibi sistemlerin yerine ayların herhangi bir zarar görmesi söz konusu olmadan ortamdan uzaklaştırılması sağlanmıştır. Projenin ilk kurulum maliyetinin dışında bakımları zamanında yapıldıktan sonra herhangi bir giderinin olmaması üretici için iyi bir avantaj olarak sayılabilmektedir.

Projede kullanılan ultrasonik ses dalgaları hayvanlara herhangi bir zarar vermese de bal arılarının bal üretimine ne gibi bir olumsuz etkisinin olacağı tartışma konusudur. Projede düşünülen sistem her bir kovan için uygulandığın da maliyet yükselecektir. Bunun için birden fazla arı kovanını bulunduğu bölgelerde her kovan için ayrı ayrı fotovoltaik pil kullanmak yerine bir adet 30V `luk pil tüm kovanların elektrik ihtiyacını karşılayacaktır, her kovan için ayrı ayrı ultrasonik ses kovucusu yerine yine kovanların güvenliğini sağlayacak sayıda ve açıda cihazın kullanılması daha ekonomik olacağı düşünülmektedir. Kovan etrafındaki cihazları sıcak soğuk ve yağış rejimine göre tedbirlerin alınması gerekmektedir. Projenin ilerleyen aşamalarında güneş pilinden elde edilen elektriğin bir kısmı kış aylarında donma tehlikesi yaşayan kovandaki arıların, rezistans telleri ile kovanın ısıtılması ile bu tehlikenin ortada kalkacağı düşünülmektedir.

KAYNAKLAR:

www.evrenvebilim.com/arilar.html

http://www.solarbuzz.com

http://www.epia.org

Tarım ve Köy İşleri Bakanlığı, İzmir İl Müdürlüğü?nün çıkarttığı ?Tarım 35 Dergisi?nden Hürriyet Gazetesi, 31 Ocak 2001.

PROJENİN ÖZETİ:

Projemizde vahşi hayvanların arı kovanlarına saldırıları engelleyebilecek türde bir kovan tasarımı gerçekleştirildi. Kovan üç bölümden meydana gelmektedir. Birinci bölüm üst tabla üzerinde 9 v fotovoltaik pil bağlantı bölümü bulunmaktadır herhangi bir şekilde kovanın sahibinin dışında açılması durumunda ultrasonik ses dalga yayıcı ile vahşi hayvanların kovulmasını sağlamakta aynı zamanda kovanın sahibi olan kişiye wireless yolu ile haber vermektedir. İkinci bölüm ballık adı verilen bal üretim yeridir. Üçüncü bölüm alt tabla bölümü bu bölümde kovanın herhangi bir şekilde devrilmesi, bir yerden başka bir yere hareket ettirilmesi durumları için misinalardan oluşturulmuş bir güvenlik sistemi yerleştirilmiştir. Bu güvenlik sistemi birinci bölümde belirtilen sistem gibi görev yapmaktadır.

Sistemde kullanılan ultrasonik ses dalgaları Bal arıları üzerinde olumsuz bir etkiye sahip değil sadece ayıların duyarak rahatsız olabilecekleri yapılacak saldırılar durumunda 60Khz düzeyinde ultrasonik ses dalgası göndererek ayıları rahatsız ederek kovanları olduğu bölümden uzaklaşması sağlanmıştır. Gece karanlığında ise kovana müdahale durumunda ultrasonik ses dalgaları aynı zamanda gündüz güneş enerjisinden elde edilen elektrik enerjisi ile kovanların etrafının göz alıcı düzeyde aydınlatılması sağlanarak vahşi hayvanların uzaklaştırılması planlanmaktadır.

PROJE TAKVİMİ:

Kaynaklardan araştırmanın yapılması: Ekim 3 hafta

Projede kullanılacak materyal temini: Kasım 1 hafta

Projenin hazırlanması: Kasım 2 hafta

Kontrollü deneylerin yapımı: Kasım 3 hafta

Projeyle ilgili sunumun hazırlanması: Ocak 2 hafta

DESTEK ALINAN KİŞİ VE KURUMLAR

Çubuk Matematik, Fen Bilgisi ve Teknoloji Tasarım Uygulama Atölyesi

Çubuk Endüstri Meslek Lisesi Elektronik bölümü

Tayfun ÖZTÜRK, Özgün DEVRİM Teknoloji ve Tasarım öğretmeni

TEŞEKKÜR

Fikrin ortaya çıkmasında bizle yaşadığı sıkıntıları paylaşan bal üreticisi Fikri ÖZYÜREK?E