ÖZET
Ortaöğretim Kurumlan Yönetmeliğinin 45. Maddesin b: (Değişik: RG 16/9/2017-30182) bendinde “Öğret- menin/öğretmenlerin ortak değerlendirme yapabilmelerine imkân vermek üzere birden fazla şubede okutulan tüm dersler ile güzel sanatlar ve spor liselerinde bireysel veya grup olarak okutulan derslerin yazılı ve uygulamalı sınavları ortak yapılır ve ortak değerlendirilir. Sorular ve cevap anahtarları zümre öğretmenlerince birlikte hazırlanır ve sınav sonunda ilan edilir. Bu sınavların şube ve sınıflar bazında sınav analizleri yapılır. Konu ve kazanım eksikliği görülen öğrencilerin durumları, ders ve zümre öğretmenleri tarafından değerlendirilerek konu ve kazanım eksikliği giderilir. ” ibaresi yer almaktadır. Ortaöğretim kurumlarında ortak sınav ya¬pılmasını zorunlu tutan bu yönetmeliğin uygulanmasında maalesef ortak bir yöntem bulunmamaktadır. Ortak sınavlar, okullarımızda ciddi bir iş yükü de oluşturmaktadır. Okulumuzda ortak sınav haftalarındaki hazırlık, değerlendirme ve analiz aşamalarında karşılaşılan zorlukları ve iş yükünü ortadan kaldırmak için, okulumuz örnekleminde referans oluşturacak bir yazılımın oluşturulmasını zorunlu olmuştur.
Çalışmada adına NÖDS (Nitelikli Ölçme Değerlendirme Sistemi) adı verilen adresinden yayın yapan ve PHP web programlama dili kullanılarak kodlanmış bir uygulamadan geliştirilmiştir.
Geliştirilen uygulama sayesinde ortak sınavın takviminin oluşturulması, öğretmenlere tebliğ edilmesi, her oturumda öğrencilerin oturma yerlerinin belirlenmesi daha pratik hale getirilmiş; aynı zamanda değerlen-dirme ve analiz işlemleri için gereken süre ve iş gücünde de belirgin azalmalar sağlanmıştır. Aynı zamanda tamamen MEB sunucuları ile uyumlu çalışan ve bir ortaöğretim kurumunun ortak sınav sürecinde ihtiyaç duyacağı tüm işlevleri karşılayabilen bir uygulamanın geliştirilmesi mümkün olmuştur.
Anahtar Kelimeler: Ortak Sınav, Analiz, Kazanım
Ahmet ARPACI
Yılmaz Kayalar Fen Lisesi – Bilişim Teknolojileri
Ömer ÖZÇOBAN
Yılmaz Kayalar Fen Lisesi – Okul Müdürü
Fatih KÖKÇÜ
Yılmaz Kayalar Fen Lisesi – Okul Müdür Y
İbrahim KURT
Yılmaz Kayalar Fen Lisesi – Okul Müdür Y
1. GİRİŞ (AMAÇ)
Millî Eğitim Bakanlığı Ortaöğretim Kurumlan Yönetmeliği’nin dördüncü kısım 1. bölümünde, ortaöğretim kurumlarındaki ölçme ve değerlendirme esasları, 2. bölümde ise sınavlar ile ilgili kural ve esaslar tanımlamaktadır.
Yönetmenliğin ilgili bölümlerini içeren 43. maddede 1 öğretmenlerimizin, öğrencilerimizin işledikleri derslere yönelik kazanımlarının gerçekleşip gerçekleşmediğinin izlenmesi, 45. Madde de ise öğretmenlerin ortak değerlendirme yapabilmelerine olanak sağlanabilmesi için okullarda ortak sınavların planlaması gerektiği vurgulanmaktır. İlgili maddeler incelendiğinde yönetmeliğin, bu görevi sadece eğitim kurumu sınıf/alan zümre başkanlarına değil bireysel olarak tüm öğretmenlerimize de verdiği görülmektedir.
Yüklenen bu misyonun etkili bir şekilde gerçekleştirebilmesi için, tüm paydaşların ortak şekilde kullanabilecekleri, etkili, pratik ve maliyetsiz bir çalışma ortamının hazırlanması zorunlu hale gelmiştir. Bu çalışma, tüm paydaşların ortak sınavların gerektirdiği tüm ön hazırlıkları yapabilecekleri, sınav sonu nitelikli değerlendirmeleri ve raporları alabilecekleri bir otomasyon sistemi hazırlamayı amaçlamıştır.
1. Öğretmen, ölçme ve değerlendirme yöntem ve araçlarıyla öğrencinin programlarda amaçlanan bilgi ve becerileri kazanıp kazanmadığını sürekli izler ve değerlendirir.
2. Ortaöğretim kurumlan yönetmeliğinin 45. Maddesin b: (Değişik: RG 16/9/2017-30182) Öğretmenin/öğretmenlerin ortak değerlendirme yapabilmelerine imkân vermek üzere birden fazla şubede okutulan tüm dersler ile güzel sanatlar ve spor liselerinde bireysel veya grup olarak okutulan derslerin yazılı ve uygulamalı sınavları ortak yapılır ve ortak değerlendirilir. Sorular ve cevap anahtarları zümre öğretmenlerince birlikte hazırlanır ve sınav sonunda ilan edilir. Bu sınavların şube ve sınıflar bazında sınav analizleri yapılır. Konu ve kazanım eksikliği görülen öğrencilerin durumları, ders ve zümre öğretmenleri tarafından değerlendirilerek konu ve kazanım eksikliği giderilir.
2. YÖNTEM
2.1. Ortak Sınav Sürecinin Tanımlanması:
Şekil 1’de görüldüğü gibi, okulumuzda kurulan ortak sınav kurulu, ortak sınav bünyesindeki tüm dersleri belirleyip, derslerin sınavlarını takvimlendirmektedir. Bu sınavların oturum sayısına göre, kopya çekme riskini en aza indirgeyecek olan ve her oturum için ayrı ayrı hazırlanan oturma planları tebliğ edilmektedir. Öğretmenlerimiz NÖDS’e sınavlarını tanımlamaktadır. (Ünite-kazanım test madde ve cevapları vb.). Sınavdan önce zümreler soru ve varsa optik kâğıtlarını, içinde her sınıf için bir raf olan ortak sınav dolabına koymaktadırlar.
Sınav bittiğinde gözetmen öğretmenler cevap kâğıtlarını aynı dolaba, sınıflarına göre tekrar koy-maktadırlar. İlgili zümre cevap kâğıtlarını bu dolaptan tekrar alıp değerlendirmelerini yapmaktadır. Ya¬pılan değerlendirme, internete ulaşabilen tüm cihazlardan NÖDS’e girilmekte ve genel analiz işlemleri yapılmaktadır. İdare, tüm sınavlar değerlendirildiğinde bu sınavların genelinden elde edilen makro verileri kurul toplantılarında tartışabilmek adına oluşturmaktadır. Klasik sınavların maddesel analizleri dışında bu işlemlerin tamamı yaklaşık 3 dk. kadar zaman almaktadır.
2.2. Sistemin Planlanması:
İlk önce sistemin ortak sınav sürecinin gerektirdiği tüm ihtiyaçları içeren bir iş planı oluşturulmuş¬tur. Bu plan, paydaşların tamamının görüşlerine başvurularak, ara yüz, işlemlerin yapılış şekilleri, yönetme¬lik ve mevzuatlar ile genel alışkanlıklar vb. gibi kriterler tespit edilerek hazırlanmıştır.
2.3. Sistemin Tasarlanması:
Otomasyonun tüm platformlarda çalışabilmesi göz önüne alınarak web programlama yöntemleri kullanılarak tasarlanmıştır. Uygulama erbaa.meb.gov.tr/bys adresinden yayınlanmıştır.
Uygulama 3 basamak şeklinde tasarlanmıştır:
1. Temel Okul İşlemleri: Şube, öğretmen ve öğrenci işlemleri (Ekleme, düzenleme, silme)
2. Sınav Öncesi İşlemler: Ders ünite ve kazanım ekleme, optik form tanımlama, ortak sınav takvimi oluşturma ve oturma planı hazırlama,
3. Sınav İşlemleri: Sınavları tanımlama ve değerlendirme (Klasik, Test, Klasik + Test)
4. Değerlendirme: Ortak sınav sonu ölçme dosyası oluşturma, geçmiş sınav listeleme, not girilmemiş sınavları listeleme, sınıf ve şube genel analizi oluşturma, sınavları karşılaştırma, puana göre öğrenci listeleme.
3. BULGULAR VE YORUMLAR
3.1. Sonuçlar
• Ortak sınav takvimi oluşturulması ve öğretmenlere tebliğ edilmesi için gereken süre 1 günden 10 dk. ya indi.
• Öğrencilerin (460 öğrenci) ortak sınavların tek bir oturumunda oturma yerlerinin belirlenmesi için gereken 3 günlük iş yükü 12 oturum için (her oturumda değişmek koşuluyla) yaklaşık 10 sn. ye indirildi.
• Öğretmenlerimiz, internete bağlanabilen tüm cihazları kullanarak sınavları tanımlama, geçmiş verilere ulaşma sınav okuma ve değerlendirme vb. gibi tüm imkânlara sahip oldu.
• Ortak sınav sonunda idare tarafından yapılması gereken genel raporun istenilebilecek tüm özel analizlerde dâhil olmak üzere hazırlanması, 1 haftadan, 10 sn’ye düştü.
• Otomasyon sayesinde analizlerin basımı, imza sirküsü vb için harcanacak basım maliyetlerinden tasarruf edildi. Otomasyon için hiç bir ek maliyet gerekmedi.
• Okulumuz, ciddi bir istatistik kaynağına sahip oldu. Gelecek planlamalar için dayanak oluşturuldu.
3.2. Yorumlar:
Her okulda, sürekli yapmak zorunda kaldığı temel işlevler için birçok farklı yazılım kullanılmaktadır.
Bu yazılım ileriki dönemlerde e-okulda oluşturulabilecek ortak sınav işlevleri için uygun bir referans olacaktır.
KAYNAKÇA
MEB (2018). Millî Eğitim Bakanlığı Ortaöğretim Kurumlan Yönetmeliği, ogm.meb.gov.tr
Millî Eğitim Bakanlığı Ortaöğretim Kurumlan Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına, Resmi Gazete, Sayı :30522
3 Öğrencilerimiz her oturumda farklı sınıf ve sırada sınava girmektedirler. Sınıfları kararken her öğrencinin sağ-sol-ön-arka ve çaprazlarında aynı sınıf düzeyinde öğrencinin bulunmaması gerekmektedir. Otomasyonumuz bu işlemleri istenildiği kadar çok oturum için tek seferde hazırlayabilmektedir.
