Proje bir bilimsel çalışma olmalıdır. Projenin her aşamasında bir bilimsel çalışmanın bütün özelliklerinin görülmesi gerekir.
Proje çalışması merak ve gözlemle başlar. Çevrede yaşananları merak etmek ve bunun doğrultusunda merak edilen konulara ilişkin gözlem yapmak proje hazırlamada ilk adımı oluşturur. Gözlenen olay kendi doğal şartlarında olabileceği gibi, gözlemin daha iyi yapılabilmesi için, koşulların kontrol altında tutulabildiği laboratuar denilen bir yerde de olabilir. Çoğu zaman, içindeki değişkenleri daha iyi gözlemek ve kontrol altında tutmak için bu olayın laboratuar şartlarında olması tercih edilir ve sağlanır.
Bütün bilimsel çalışmalar deneylerden elde edilmiş sonuçlar üzerine kurulmuştur. Bu nedenle, bir proje çalışması burada sözü edilen bütün bilimsel işlem basamaklarının bulunması doğaldır.
Gözlenen bir olayda fiziksel büyüklüklerin nasıl değiştiğine bakılarak bunlar arasındaki ilişkiler bulunur. Bildiğimiz gibi, ölçülebilen büyüklüklere fiziksel büyüklükler denir. Örnek olarak uzunluk, zaman, kütle, sıcaklık, elektrik yükü, iş, güç ve daha birçok büyüklük sayılabilir.
Bir fiziksel büyüklüğün ölçümü, kendi türünden tanımlanmış ve ölçü birimi olarak adlandırılan bir büyüklükle karşılaştırılmasına dayanır. Büyüklükte birimden kaç tane olduğu sayı olarak bulunur. Bulunan bu sayıya büyüklüğün ölçüsü veya sayısal değeri denir. Her fiziksel büyüklüğün bir harf veya harf grubundan oluşan bir simgesi olmalıdır. Ölçülen her büyüklüğün sayısal değerinin yanına bugün dünyada en yaygın olarak kullanılan SI Birim Sistemi kullanılarak ölçü birimi yazılmalıdır. Örnek: kütle m=2.45 kg
Bir deney sırasında gözlemler ve ölçüm sonuçları, yani veriler mutlaka yazılarak kaydedilmelidir.
Örnek olarak, bir sarmal çelik yaya uygulanan uzatma kuvveti (F) ile, yayın uzaması(x)’in ölçüldüğü bir deney verilebilir. Ölçüm sonuçları;
F(N) x(mm)
2,0 34
4,0 70
6,0 98
şeklinde yazılabilir.
Bir deneyde elde edilen veriler yardımıyla grafik çizilirse, büyüklükler arasındaki ilişkiyi görmek çok kolaylaşır.
Bir grafik deneysel verilerin anında görüntülü olarak algılanmasını sağlar. İki büyüklüğü birbirine bağlayan matematiksel eşitlik grafik yardımı ile çoğu kez kolayca bulunur.
Eğer yukarıdaki çizelgede verilen değerler kullanılarak F-x çizilirse Şekil-1’deki grafik elde edilir. Grafikten F kuvveti ile x uzaması arasında bir doğru orantı olduğu kolayca görülmektedir. Orantı katsayısı k ile gösterilir ve buna da yayın kuvvet katsayısı denirse, F ile x arasındaki matematiksel eşitlik F=kx şeklinde yazılabilir. Yayın kuvvet katsayısının çizilen grafiğin eğimine eşit olduğunu sanırız görmüşsünüzdür.
Siz de proje çalışmalarınızda verilerinizi her zaman çizelgeler şeklinde yazınız. Verilerinizden grafikler çiziniz ve bu grafikler yardımıyla büyüklükler arasındaki matematiksel eşitlikleri bulmaya çalışınız.
Verilerinizi aynı anda hem çizim hem de grafik olarak sunmayınız. Verilerinizin en iyi anlaşabileceği biçimin hangisi olacağını düşünüyorsanız onu sununuz.
NOT: Ölçüm yapma, çizelge hazırlama, grafik çizme konularında yeterli bilgi edinmelisiniz.
