AMAÇ Günlük hayatta tükettiğimiz ve kullandığımız maddelerin asidik ya da bazik olduğunu anlamak için siyah kuru üzüm suyundan belirteç elde edilmesi amaçlanmıştır.
HEDEF
1.Siyah kuru üzüm suyu ve süzgeç kağıdı kullanarak yeni bir belirteç elde edilmesi,
2.Evlerimizde tükettiğimiz bazı besin maddelerinin ,günlük hayatta kullandığımız bazı temizlik malzemelerinin ,laboratuvarımızda bulunanan bazı kimyasal maddelerin pH değerlerinin ölçülmesi ,
3. Bu maddelerin üzüm suyunda ve kırmızı lahana suyunda oluşturdukları renklerin karşılaştırılması sağlanarak elde ettiğimiz belirtecin geçerliliğinin araştırılması hedeflenmiştir.
GİRİŞ
Maddelerin asidik ya da bazik olduğunu anlamamıza yarayan maddelere Belirteç denir. Asidik ve bazik maddeleri birbirinden ayırmak için bazı belirteçler kullanılır. Turnusol kağıdı bir belirteçtir. Belirteçler asidik ve bazik özellik gösteren maddelerde farklı renk alırlar. Belirteçleri doğal yollardan elde edebiliriz. Çilek ve kırmızı lahanadan belirteç yapabiliriz. Ayrıca metiloranj ve fenol ftalein gibi bazı kimyasal maddeler laboratuvarlarda belirteç olarak kullanılmaktadır. Turnusol kağıdı asitte kırmızı,bazda mavi,metiloranj asitte kırmızı,bazda sarı,fenolftalein asitte renksizdir,bazda ise kırmızı renk verir.Belirteçler pH değiştikçe çözeltide renk değiştirirler. pH kavramı bir maddenin asit mi yoksa baz mı olduğunu belirleyen ,maddenin asit yada baz kuvveti hakkında bilgi veren kavramdır. pHderecesi 0-7 arasında olan maddeler asidik; 7-14 arasında olan maddeler ise bazik özellik göstermektedir. Asidik ve bazik özellik göstermeyen maddelerin pH derecesi ise 7 dir. Bu tür maddeler nötr yapıdadır. Bazı asidik ve bazik maddeler bize çeşitli zararlar verebileceği gibi çevremizde de tahribatlar yapabilir.Bu tür maddeler kuvvetli asit veya kuvvetli baz özelliği gösterir.
Günümüzde sağlıklı beslenme ve obezite ile savaş konularında ,kanser ,diyabet,böbrek yetmezliği,kalp yetmezliği gibi pek çok hastalıktan korunmada vücuttaki kanın pH değeri önemlidir. İnsan bünyesinde, kanın pHsı bir ömür boyu belirli bir dengede tutulmakta olup ortalama pH 7,4 dır.İnsan vücudunda pH dengesi doğal olarak korunabilmektedir,ancak beslenme şekillerimiz sistemimizi bozabilmektedir.Günümüzde sağlıklı beslenme ile ilgili pek çok çeşit diyet tavsiyeleri yapılmakta,reçeteler verilmektedir.Sağlıklı beslenme ile ilgili olarak vücuttaki asit-baz dengesini koruyacak besinler tüketmemiz de önerilmektedir.Bu nedenle tükettiğimiz besin maddelerinin asit ya da baz özellikte olduğunu anlamak için pratik bir metod geliştirmemiz gerekir.
Biz bu projemizde günlük olarak tükettiğimiz gıda maddelerinin ,evlerimizde kullandığımız temizlik ürünlerinin ,laboratuvarımızda bulunan hidroklorik asit,amonyak,sülfürik asit gibi bazı kimyasal maddelerin asidik ya da bazik özellik gösterdiğini kolaylıkla anlayabilmek için siyah üzüm suyundan belirteç yapmayı hedefledik.
KULLANILAN MALZEMELER
Siyah kuru üzüm,kırmızı lahana,süzgeç kağıdı,pH metre, su,amonyak, hidroklorik asit, sirke,limontuzu,Türk kahvesi,dişmacunu,yumurta,sabun,bulaşıkdeterjanı,aspirin,karbonat,beher,deney tüpü,damlalık,elektrikli ısıtıcı,5 ml lik enjektör
KULLANILAN YÖNTEM VE TEKNİKLER
1.Sıcak su ile ekstraksiyon,
2.üzüm suyunun ve lahana suyunun süzülmesi,
3.üzüm suyunu süzgeç kağıdına emdirme,
4.pH metre ile asit ya da baz değerinin ölçülmesi,
5.Üzüm suyunda ve lahana suyunda gözlemlenen renk değişikliklerinin karşılaştırılması,
6.üzüm belirtecimizde test ettiğimiz maddelerin renklerinin tespiti.
DENEYİN YAPILIŞI
Bu çalışmada belirteç olarak siyah kuru üzüm suyu ve kırmızı lahana suyu kullanılmıştır. Siyah kuru üzümden ve kırmızı lahana kabuklarından 30 ar g tartılarak 100 ml lik beherlere konulmuş ve üzerine 75 ml su ilave edilmiştir. Siyah üzüm su karışımı karıştırıcılı ısıtıcı üzerinde 100 0C da bir saat süreyle ısıtılmıştır. Bu şekilde su fazına ekstraksiyonu sağlanan üzüm suyu ve lahana suyu belirteçleri oda sıcaklığında soğutularak süzülmüş, posalarından ayrılmıştır.Üzüm suyunun rengi kırmızı ,lahana suyunun rengi mor olarak tespit edilmiştir.
Üzüm suyundan belirteç yapımı
50 ml lik beherler den iki adet alınmış içine 25 er ml üzüm suyu belirteçleri ilave edilmiştir.Süzgeç kağıtlarından 10 x25 cm boyutlarında 10 ar adet süzgeç kağıdı beherlerin içine yerleştirilmiş ,bir gün boyunca üzüm suyunu emmeleri sağlanmıştır.Bir gün sonra açık kahve renkli belirteçler oluşturulmuştur.Kuru bir zemin üzerinde belirteç kağıtlarımız iki gün boyunca oda sıcaklığında kurutulmuştur.
Test edilecek numunelerin hazırlanması
Okul laboratuvarımızda bulunan ve evlerimizde kolaylıkla bulabileceğimiz malzemelerden 10 çeşit hazırlanmıştır. 5 ml lik 10 adet beher alınmış her birine 2 şer ml sirke, limon tuzu çözeltisi, Türk kahvesi su karışımı ,diş macunu çözeltisi,çırpılmış çiğ yumurta,sabunlu su ,bulaşık deterjanı,karbonat çözeltisi,sıcak su banyosu içinde eritilmiş çikolata ,aspirin çözeltileri hazırlanmıştır.5 ml lik bir behere de saf su koyulmuştur..Bu numunelerin her birinin pH değerleri ölçülerek not edilmiştir.Her ölçümden sonra pH metre ,içinde saf su bulunan behere daldırılmış ve cihazın kalibrasyonu yapılarak pH metre değeri 7 ye ayarlanmış,her kalibrasyondan sonra saf su yenilenmiştir.
Üzüm suyu ve Lahana suyu belirteçlerinin numunelerimizle verdikleri renklerin karşılaştırılması
Deney okul laboratuvarımızda ve laboratuvar eldiveni kullanılarak yapılmıştır.20 adet deney tüpü alınmıştır,10 adet deney tüpüne yukarda hazırlanan numunelerden 2 şer ml koyulmuş ,her birinin üzerine 2 şer ml mor renkli lahana suyu ilave edilmiştir. Diğer 10 adet deney tüpüne numunelerimizden 2 şer ml koyulmuş üzerlerine 2 şer ml kırmızı renkli üzüm suyu ilave edilmiştir.Deney tüplerinin ağzı baş parmağımızla kapatılarak çalkalanmış içindeki örnek numunelerin karışması sağlanmış,gözlemlenen renkler not edilmiştir.
Üzüm suyundan kağıt belirteçlerimizle numunelerimizin testleri
12 adet deney tüpü alındı bunlardan birine 2 ml amonyak,birine 2 ml hidroklorik asit ,diğer deney tüplerinin her birine 2 şer ml numunelerimizden ilave edildi .Kağıt belirteçlerimizden 1×10 cm lik ince şeritler kesildi ve deney tüplerimizin içlerine birer adet batırıldı ve kağıt belirteçlerimizdeki renk değişimleri gözlemlendi,kağıt belirteçlerde oluşan renkler not edildi.
SONUÇLAR VE SONUÇLARIN DEĞERLENDİRİLMESİ
Günümüzde Teknolojinin gelişmesi ile birlikte hazır gıdaların üretimi ve satışı artmıştır.Bugün arzu ettiğimiz her tür sebze ve meyveyi mevsimi gelmediği halde marketlerimizde ,manavlarımızda bulabiliyoruz .Bununla birlikte sağlık sorunlarıda hızlı bir şekilde artmaya devam ediyor,vücudumuza aldığımız besinlerin sağlığımızı koruyucu besinler olmasına özen göstermemiz gerekmektedir.Bu sonuçlar ise vücudumuza aldığımız besinlerin sağlığımızı koruyucu besinler olmasına özen göstermemiz gerekliliğini ortaya koymaktadır. Literatür araştırmalarımızda vücudumuzda kandaki asit baz dengesinin korunması gerektiği ,tükettiğimiz besinlerin asit yada baz değerlerinin belli değerlerde olması gerektiğine rastlanmıştır.
Bizim bu proje çalışmasında evlerimizde kolaylıkla hazırlayabileceğimiz yeni bir belirteç elde edilmiştir. Araştırmalarımızda benzer bir çalışmaya rastlanmamıştır. .Elde ettiğimiz belirteç sayesinde tükettiğimiz besinlerin asit mi ya da baz mı olduğunu kolaylıkla tespit edilebilecektir.Benzer şekilde evimizde ya da okulumuzun labotauvarında çeşitli kimyasal maddelerin asit ,baz karakterli olup olmadığı kolaylıkla ve yeni bir yöntemle tespit edilebilecektir.
PROJE BÜTÇESİ: Projemizde evimizde ve okul laboratuvarında temin ettiğimiz malzemeler kullanılmış olup herhangi bir maliyet gerekmemiştir.
PROJE ÇALIŞMASININ TAKVİMİ:
1.Literatür araştırması 2-10 Ocak 2013
2. Üzüm suyu ve lahana suyu belirteçlerinin hazırlanması 9 Ocak 2013
3.Üzüm suyu kağıt belirtecinin hazırlanması 14-16 Ocak 2013
4.Deneylerin yapılması 16- 20 Ocak 2013
5.Proje Raporu Hazırlama ve Başvuru 20-27 Ocak 2013
KAYNAKLAR
1. www.fenokulu net/8.sınıf
2. www.hishipnoz.com/nefes_koclugu.phpnefes_koclugu/142
3. www.kalite.saglik.gov.tr/index.php page=241
4. www.indikatör nedir.com
5. phmetre.com.tr/dijital-toprak-ph-olcum-cihazi-toprak-ph-metre.html
ÖZEL GAZİOSMANPAŞA ŞEFKAT ORTAOKULU
KARADENİZ MAH.CEBECİ CAD. 1168/3 NO:32 GAZİOSMANPAŞA İSTANBUL
KİMYA – SİYAH ÜZÜM SUYUNDAN BELİRTEÇ ELDESİ
HALİT HAMZA AKTÜRE ALPEREN TÜRKYILMAZ
MENAR YILMAZ
Fen Projesi / Matematik Projesi
Bu Benim Eserim Fen Bilimleri ve Matematik Projeleri Yarışması
Bilim Şenliği Projeleri
