2204-B Ortaokul Öğrencileri Araştırma Proje Yarışması
BİYOLOJİ ÖĞRENCİ PROJESİ
DETERJAN ATIKLARININ DAPHNİA MAGNA
ÜZERİNDEKİ OLASI TOKSİK ETKİLERİNİN
İNCELENMESİ
Öğrenci: AHMET SELİM ASAN
Danışman: MEHMET FİDAN
Kimyasal maddeler hayatımıza yön veren, bazen kolaylık sağlayan,
bazen çeşitli zararları olan bileşiklerdir. Kimyasal maddelerden evimize
girenler genelde en sık karşılaştıklarımızdır. Bunlar, deterjanlar, ilaçlar
ve boyalardır. Bu kimyasalların nasıl oluştukları, nerelerde
kullanılabilecekleri büyük önem taşımaktadır. Deterjanlar etkili
kirleticiler arasında büyük bir yüzde ile yerini almaktadır. Çalışmanın
amacı bulaşık makinesinden yıkanmış olarak çıkartılan bardak, tabak
ve kaşık gibi sık kullanılan ürünlerin yüzeyinde kalabilen deterjan
atıklarının muhtemel toksik etkisini ekotoksite çalışmalarında önemli
bir model organizma olan Daphnia magna’da değerlendirmektir. 10
farklı bulaşık makinesinden yıkanmış olarak çıkartılan aynı özelliklere
sahip özdeş bardak, tabak ve kaşıklar Daphnia magna stok kültürünün
yaşatıldığı ortamdan alınan su ile yıkanmışlardır. Makineden çıkartılan
bu ürünlerle temas eden su çalışmada deney ortamlarının
oluşturulmasında kullanılmıştır. Kontrol grubu olarak ise Daphnia
magna stok kültür ortamının standart koşullara sahip suyu
kullanılmıştır. Daphnia magna’lar 10 ayrı deney düzeneğinde 24 saat ve
48 saat süresince izlenmiştir. Çalışmada ayrıca bulaşık makinesinden
çıkarılan eşyaların tekrar yıkandıktan ile stok kültür suyu ile temas
ettirilmesi sonucu etkisi de araştırılmıştır. Hareketsiz ve ölü bireylerin
tespiti Daphnia’ların bulunduğu su ortamının petri kabına dökülerek
büyüteç altında sayılması ile gerçekleştirilmiştir. 10 ayrı makinede
yıkanan eşyalarla temas eden sularda yaşatılan Daphnia magna’ların
sayısı kontrol grubu ile karşılaştırıldığında 10 ayrı grupta ‘da yaşam
yüzdelerinde düşüş gözlemlenmiştir. Makineden çıkarılan eşyaların
tekrar yıkanması sonucu elde edilen sonuçlar ise 6 grupta %100, 4
grupta da %90 yaşam yüzdesi şeklindedir. Günümüzde insanların
farkında olmadan fazla miktarda deterjan yuttuklarına dair tartışmalar
yaşanmaktadır. Çalışmada da tespit edildiği üzere bulaşık
makinelerinden çıkarılan eşyaların yüzeylerinin kullanılmadan mutlaka
ikinci bir temizlikten geçirilmesi gerekmektedir.
