AMATÖR BİTKİ BİLİMCİLER ATAŞEHİRDE

Proje Özeti

Projemizin amacı, Ataşehir’de bulunan yabani çiçek ve bitkilerin türlerini fotoğraflayarak belirlemek, onlar hakkında bilgi edinmek ve bu bilgileri oluşturacağımız elektronik el kitabı ile amatör bitki bilimcilerle paylaşmaktır. Projemizde İstanbul BİLSEM’in komşusu olan boş arazide çalışma yaptık. 40 tane farklı bitkiyi fotoğrafladık ve özelliklerini belirledik. Bu bitkilerden 32 tanesinin bilimsel tanımlamasını yaptık bulduk ve kitabımıza aldık. 2 tanesinin İstanbul’a özgü türler olduğunu anladık: Lathyrus undulatus – İstanbul Nazendesi ve Verbascum bugulifolium – Riva Sığırkuyruğu. Tanımladığımız bitkilerin halk arasında çeşitli kullanım alanları olduğunu gördük: Yiyecek, ilaç, kumaş terbiyesi… İncelediğimiz bitkilerden Baklagiller ailesinin üyelerinin toprağı azot mineralince zenginleştirdiğini öğrendik. Çeti gibi bazı bitkilerin rüzgar ve su erozyonunu önlediğini anladık. Çiçeklerin arı ve kelebeklerin besin kaynağı olduğunu fark ettik, çiçekleri incelerken karşımıza beş farklı türden kelebek çıktı, onları da fotoğrafladık. Doğada yürüyüş yapmak ve renk renk çiçekleri görmek bizi mutlu etti. Ama çiçeklerimizin yaşadığı alanda yapılan inşaata üzüldük, çünkü gelecek bahar bu çiçekleri göremeyeceğimizi anladık. Bütün bu çalışmalarımızı bir kitapta topladık.

1. Giriş

Çiçekler ve hayat tıpkı bir bütün gibi ne kadar güzel değil mi?

Renkleri, kokuları ve oksijenleri hepsi ayrı bir mucize gibi. Doğa bizlere bu güzellikleri sunar fakat eğer biz onların değerini bilmezsek onlar, o güzel çiçekler harap olur gider belki de zamanla nesilleri tükenir. Eğer bu konuyu biraz daha geniş olarak düşünürsek belki de sadece bizim bu olumsuz davranışlarımız yüzünden gelecek nesiller iyi, güzel ve hoş kokulu bir dünyaya sahip olamayacaklar. Belki de soluyacakları kadar oksijen de olmayacak, birbirlerine o güzel ve önemli günlerde bir gül veya herhangi bir çiçek veremeyecekler.

İşte biz de Bilsem’de bir gün bazı konularda araştırma yapıyorduk, birden bizim yanımızda bulunan o güzelim ve çok büyük, çeşit çeşit bitkilerin olduğu alanda bina yapıldığını gördük. Çiçekler için çok üzüldük. İşte tam da o anda bu çiçeklerin yeşil alana yapılan çalışma sırasında öldüğünü saptadık. Onlardan örnek alıp fotoğraflarını çekip onların hakkında bilgi toplamaya ve onların ne kadar önlemli olduğunu daha iyi anlamaya ,bu öğrendiklerimizi de başkalarına anlatmak için çabalamaya başladık. Bu projemizi yaptık.

İlerleyen zamanlarda projemizi daha da ilgi çekici ve kapsamlı hale getirmeyi planlıyoruz.

2. Amaç:

Ataşehir’de bulunan yabani çiçek ve bitkilerin türlerini fotoğraflayarak belirlemek, onlar hakkında bilgi edinmek ve bu bilgileri oluşturacağımız elektronik el kitabı ile amatör bitki bilimcilerle paylaşmak..

3. Proje Hedefleri:

Bu yabani çiçek ve bitkiler hakkında bilgi edinmek

Ulaşabildiğimiz herkese yabani çiçek ve bitkileri tanıtmak

Konu ile ilgili elektronik el kitabı oluşturmak.

4. Yöntem:

4.1 Temel Problem

Projenin temel problemi olarak “Ataşehir’de bulunan ve yapılaşma gibi nedenlerle gün geçtikçe yok olan bitki türleri nelerdir?” sorusunu belirledik.

4.2 Alt Problemleri

Aşağıdaki problemleri projenin alt problemleri olduğuna karar verdik:

Bitkiler nasıl tanımlanır?

Bitkiler bilimsel olarak nasıl adlandırılır?

Bitkiler neden bir zenginlik kaynağıdır?

Bu problemleri çözmek için beyin fırtınası yöntemi ile yapabileceklerimizi tartıştık. Proje faaliyetleri takvimi oluşturduk. Araştırma konularını belirleyip çeşitli kaynaklardan çalışmaya başladık. İstanbul BİLSEM’in komşusu olan boş arazide çalışma yapacağımız alanın yaklaşık 4 hektarlık büyüklükte olmasına karar verdik. Arazi çalışması öncesinde proje risklerini belirledik. Çözüm yolları aradık. Çalışma öncesi arazi sınırlarını belirledik. Arazide gördüğümüz, bitkilerle ilgili kısa notlar alıp, onları fotoğrafladık. Danışmanımızın yardımıyla bu bilgilerden yola çıkarak bitkilerin ailelerini belirleyip çalışma alanımızı daralttık. Sonra tür adlarını kaynaklarla karşılaştırarak belirledik. Kitabımızı oluşturduk.

4.3 Proje Faaliyetleri Takvimi

Aşağıdaki Tablo 2’de belirtildiği gibi proje takvimini oluşturduk.

Tablo 2: Projede takvimi

Kilometre Taşları Süre Tarih

1.Projenin belirlenmesi ve araştırma 2Hafta 09.04.10

2.SWOT Analizi ve risk yönetimi ile planlama 1Hafta 16.04.10

3.Malzeme temini ve arazinin tanınması 1Hafta 30.04.10

4.Arazi Çalışması ve bitkilerin fotoğraflanması 4Hafta 07.05-01.06.10

5.Tespit edilen bitkileri kaynaklara göre türlerinin belirlenmesi 4Hafta 04-30.06.10

6.Durum analizi 1Hafta 22.10.10

7.Tür özelliklerinin kaynaklardan araştırılması 4Hafta 5-26.11.10

8.Verilerin tartışılıp karşılaştırılması 2Hafta 3-10.12.10

9.Kitap yazımı 4Hafta 17.12.10-07.01.11

10. Sonuçların değerlendirilmesi ve rapor yazımı 1Hafta 14.01.2011

4.4 Araştırma Konuları

Çalışmaya başlamadan önce bitkilerin yapı ve dış görünüşleri ile ilgili bilgiler bulduk. Bitkileri incelerken yaprak şekillerine ve kenar biçimlerine, gövdedeki yaprak dizilişlerine, çiçek şekillerine, çiçek dizilişlerine, çiçek rengine ve kök biçimine dikkat ettiğimizi öğrendik. Bu konuda araştırma yaptık.

Linnaeus, 1753’te derlediği Species Plantarum (Bitki Türleri) kitabında 6 bin kadar bitki türüne ikili adlandırma sistemini (nomenclature) uyguladığını, günümüzde de bitkiler için ikili adlandırma sistemi kullanıldığını öğrendik. Bu bilime Taksomoni (Sistematik) adı veriliyor. Sistematiğe göre bitkiler arasında akrabalık ilişkileri kurulabiliyor. Türkiye’deki bitkilerin taksonomisini TÜBİTAK – Türkiye Taksonomik Tür Veritabanı ve Türkiye Bitkileri Veri Servisi (TÜBİVES) ile bulabildiğimizi saptadık.

Çalışırken işimize yarayabilecek malzemeleri listeledik: Fotoğraf makinesi, cetvel, kalem, not defter, şapka, gözlük, güneş kremi, su, yiyecek, sırt çantası, kır çiçekleri hakkında genel bilgiler içeren el kitabı.

Okuduğumuz bir makalede Ataşehir’in bitki örtüsü ile Ömerli Önemli Bitki Alanı’nın benzerlikleri olduğunu bulduk. Ömerli Belediye’sinin yayınlamış olduğu Ömerli Beldesi’nin bitki örtüsünü tanıtan kitaptaki fotoğrafları inceledik.

Bitkilerin kullanımı ile ilgili bilgilerin oluğu kitap ve internet sitelerini taradık.

4.4 Kullanılan Yöntemler

Beyin Fırtınası

SWOT Analizi

Risk yönetimi

Araştırma

4.5 Proje riskleri

Uygulama sırasında karşılaşabileceğimiz güçlükleri sıralayarak bir risk planı yaptık. Tablo 3’teki plana göre hareket ettik.

Tablo 3: Risk planı

Risk Alanı Risk seviyesi (Y/O/A) Risk Planı

1.Daha önce arazi çalışması yapmamış olmak. O. Uygun kıyafetler giymek

2.Çalışma alanımızda başlayan inşaat. Y. Yetkililerden izin alıp çiçeklerin

fotoğraflarını çekmek.

3.Arı, yılan gibi vahşi hayvanlarla karşılaşmak. O. Grup içinde hareket etmek

4.6 Proje maliyeti

Projemizin bir maliyeti olmayacağını hesapladık. Çünkü, projemizde kullandığımız araştırma kitaplarını merkezimizin kütüphanesinden temin ettik. Fotoğraf makinemiz vardı. Elektronik ortam çalışmalarını evde ve okuldaki bilgisayarlar da yaptık. Hazırladığımız kitabı elektronik ortamda amatör bitkibilimcilerle paylaşmayı planladık.

5. Sonuç ve Yargılar

Projemizde 40 tane farklı bitkiyi fotoğrafladık ve özelliklerini belirledik. Bu bitkilerden 32 tanesinin bilimsel tanımlamasını yaptık ve kitabımıza aldık. Bu bitkilerden 2 tanesinin İstanbul’a özgü türler olduğunu anladık: Lathyrus undulatus – İstanbul Nazendesi ve Verbascum bugulifolium – Riva Sığırkuyruğu. Bitkilerin halk arasında çeşitli kullanım alanları olduğunu gördük: Yiyecek, ilaç, kumaş terbiyesi… İncelediğimiz bitkilerden Baklagiller ailesinin üyelerinin toprağı azot mineralince zenginleştirdiğini öğrendik. Çeti gibi bazı bitkilerin rüzgar ve su erozyonunu önlediğini anladık. Çiçeklerin arı ve kelebeklerin besin kaynağı olduğunu fark ettik, çiçekleri incelerken karşımıza beş farklı türden kelebekler çıktı. Doğada yürüyüş yapmak ve renk renk çiçekleri görmek bizi mutlu etti. Ama çiçeklerimizin yaşadığı alanda yapılan inşaata üzüldük, çünkü gelecek bahar bu çiçekleri göremeyeceğimizi anladık. Bütün bu çalışmalarımızı bir kitapta topladık.

5.1 Bu projenin sonunda öğrendiklerimizi kullanarak aşağıdaki tartışmaları yaptık.

Bitkiler hem bizim için hem de doğa için zenginlik kaynağıdır.

Çünkü;

Doğal dengeyi sağlıyorlar.Bazıları hem bizim için hem de diğer canlıların besin kaynağıdır. Kelebekler, arılar çiçek tozlarını, kuşlar meyvelerini kullanıyor.İlaç hammaddesi olarak kullanılabiliyor.Diğer canlılara yuva oluyorlar.Çeşitlilik sağlıyorlar. Oksijen üretirler. Görünüşleri insanda hoş duygular uyandırıyor.Renkleri güzel.

Bizce insanlar bahçelerinde çim değil de fotoğrafladığımız bitkilerden yetiştirebilirler. Kuraklığa dayanıklı bahçeler oluşturabilirler. Böylece sularımızı da korumuş oluruz.

Çünkü;

Çim çok su istiyor ama bu bitkiler bölgemizin iklimine uygun. Bazıları sadece İstanbul’da yetişiyorlar.Hem çeşit çeşit ve rengârenkler, göze güzel gözükürler.

Diğer araştırmacılar ve uygulayıcılar için çözüm önerilerimiz de var:

Nesli tükenme tehlikesi altındaki çiçeklerin yetiştirilmesi için bir iş dalı kurulması. (Örn: Çiçekoloji)Tohum üretimi yapılması.Gen bankası kurulması.Gen bankasına verilen nesli tükenmekteki bitkiler sayesinde özel çiçekler yetiştirilmesi. Çocuklara yönelik bitki veya bitki korucusu… gibi kahramanlar yaratılması ve çocukların ilgilerinin bu kahramanlarla çekilmesi.Bazı bitki alanlarını “yeşil bölge” ilan etmek.İnsanların ilgisinin çekilmesi ve onların bu konuda bilinçlendirilebilmesi için bu alanda bir kurumun kurulması ve bu kuruma çiçekli bir logo tasarlanması. Miniatürk benzeri çiçek bahçeleri kurulması.Nesli tükenmekteki bitkileri üç boyutlu panosunun Ataşehir’in çeşitli yerlerinde sergilenmesi.Büyükler ve küçüklere yönelik çiçeklerin olduğu bir park alanının yaratılması.İnşaat şirketlerine, inşaat sırasında yok ettikleri bitki türü sayısında bitki dikmeleri için uyarı, kural veya yasa oluşturulması.Nesli tükenen bitkileri tanıtan televizyon reklamları ve reklamların etkili olması amacıyla reklam sırasında bu konuda kısa kelime oyunları oluşturmak.

6. Kaynaklar

1.

2.

3.

4. http://tr.wikipedia.org/wiki/

5. www.bahcesel.com

6. www.agaclar.net

7.

8. Amatör Bitki Bilimcinin El Kitabı, Tuğba Can, Haziran 2009, Bilim Çocuk, Tübitak

9.Renkli Türkiye Bitkileri Atlası, Prof. Dr. Nebahat Yakar, 2. Baskı, 2004, Büke Kitapları

10. Andrew Byfield, Neriman Özhatay, Sema Atay Doğal Hayatı Koruma Derneği İstanbul, 2005 1. Basım

11. Turhan Baytop, Türkiye’de Bitkiler ile Tedavi Geçmişte ve Bugün 1. Baskı, 1999, Nobel Tıp Kitapları

Tedavi Geçmişte ve Bugün 1. Baskı, 1999, Nobel Tıp Kitapları

Editör
Türkiye Eğitim Kampüsü - İlkokul ortaokul lise üniversite eğitim etkinlikleri duyuruları.