Matematiğin evrensel bir dil olduğu hemen hemen herkesin bildiği bir gerçek. Bu konuyu bir önceki yazımızda ele almıştık.
Bkz: https://www.bilimsenligi.com/dunyanin-en-guzel-dili.html
Peki, bu evrensel dil eğitim sırasında karşı tarafa bir yabancı dil gibi geliyor olabilir mi?
Daha etkili bir öğrenme süreci için neler dikkate alınmalı?
Öğrenme sürecinde öğretmenler ve öğrenciler arasında bir iletişim kurulur ve bu iletişim sonucunda bir takım öğrenmeler gerçekleşir. O halde konunun temeline inerek bir iletişimde olması gereken temel özellikleri ve bu özelliklerin eğitime uyarlamalarının nasıl olması gerektiğine bakalım.
“Gönderici: İletişimi başlatan, iletiyi gönderen kaynaktır.
İleti (Mesaj): Göndericinin alıcıya aktardığı duygu, düşünce, istek ve mesajlardır.
Alıcı: Göndericinin, iletiyi yollamak istediği varlıktır.
Şifre (Kod): İletinin gönderilme biçimidir. (söz, yazı, resim, müzik, hareket)
Kanal: Göndericinin, iletiyi alıcıya gönderirken kullandığı yol veya araçtır.
Dönüt (Geri Bildirim): Alıcının göndericiye verdiği her türlü yanıttır.
Bağlam: İletişim unsurlarının birlikte meydana getirdikleri ortamdır.”
Gönderici olarak ele alacağımız unsur öğretmenler. Bir öğretmen iletişimi başlatan, öğrenme sürecini harekete geçiren kişi olduğu için iletişimin diğer ögelerine çok önem vermelidir. Öğretmen bir gönderici olarak dikkat çekmeli, alıcının (öğrencinin) iletişim kurma isteğini artırmalıdır. Göndereceği iletilerin hedefe ulaşması durumunu göz önüne almalıdır.
Alıcı olarak inceleyeceğimiz olgu öğrenciler. Her insanın kendine özgü yönleri var. Sınıf ortamı olarak düşünecek olursak her bir öğrenci farklı bir tarzda alıcı olabilir. Tek bir göndericinin bütün alıcılar ile kaliteli bir iletişim kurması çok zor ve öğretmenlik mesleğinin temelini bu problem oluşturuyor. Bu çoklu alıcı durumunda öğretmen ne kadar fazla öğrenci ile sağlıklı bir iletişim kurabilirse mesleğinde o kadar başarılı sayılıyor.
İleti (mesaj) olarak üzerinde duracağımız konu Matematik. Bir ileti olarak Matematik mükemmeldir. Matematikte öğretilecek bir konu genelde birden fazla şekilde gösterilebilir, çok çeşitli yollardan izah edilebilir. Alıcıların durumuna göre iletimizi (Matematiği) özelleştirebilir, basite indirgeyebilir veya somutlaştırabiliriz. İletiyi güzelleştirmek için Matematiğin güzelliklerinden faydalanabiliriz. Birden çok alıcının olduğu bir ortamda mümkün olduğunca çok alıcı ile iletişim kurmak ve iletişimi devam ettirebilmek için iletilerimizi çok dikkatli bir şekilde oluşturmalıyız.
Şifre ile tanımladığımız kavram ise iletinin gönderilme biçimi. Matematiği öğretirken tercih edeceğimiz tür. Ses, yazı, video, resim, müzik, oyun vb. en etkili öğrenmenin yaparak yaşayarak gerçekleştiğini kabul edersek, ona uygun bir biçim uyarlanabilir. Öğretim materyalleri olarak eğitim bilimlerinde karşımıza çıkmaktadır.
Kanal ise iletişim sürecinde kullanacağımız yol veya araçlardır. Öğretim yöntem ve teknikleri olarak eğitim bilimlerinden tanıdığımız “kanal” iletişimin kalitesini arttırmada ve tekrar iletişim kurma isteği oluşturmada çok önemli bir yer tutmakta. Matematik genel yapısı itibariyle soyut bir disiplin olduğu için Matematiğe uygun bir kanal seçmek büyük önem taşıyor. Başlı başına bir makale oluşturabilecek olan Matematik öğretimi ile ilgili yöntem ve teknikler üzerine başka bir yazıda buluşmak üzere.
Dönüt alıcıdan gelen yanıtlardır. İletişimin devamı ve ne şekilde devam edeceği dönütlere bağlıdır. Sağlıklı dönütler iletişimi daha etkili hale getirirler. Öğrencilerden gelen dönütler üzerine ileti, şifre veya kanal güncellenerek daha iyi bir Matematik öğretimi sağlanabilir. Doğru ve faydalı dönütler alabilmek için doğru ileti, şifre ve kanallarla doğru bir iletişim kurulmalı.
Bağlamı ifade edecek olursak, iletişimin gerçekleşmesini sağlayan her türlü koşu ve bunların bir arada bulunduğu ortamdır. İletişim bulunduğu ortamdan bağımsız değildir. Aynı gönderici ve alıcılar arasındaki iletişim farklı bağlamlarda farklı şekillerde kurulabilir. Öğretim ortamı olarak ifade edebileceğimiz bağlam genellikle sınıf olarak Matematik öğretimde yer alır. Matematiğe özel hazırlanmış bir bağlam Matematik öğretimini olumlu yönde değiştirebilir.
Eğitim öğretim iletişim ile gerçekleşir. Kaliteli kurulan bir iletişim kaliteli bir öğrenme sağlar. Özellikle Matematik gibi soyut bir ders için iletişim çok önemli bir yer tutmaktadır.
Mevlana “Sen ne söylersen söyle, söylediğin, karşındakinin anladığı kadardır.” der.
Matematik öğretimi açısından bu özlü sözü ele alacak olursak,
“Sen ne kadar iyi bir Matematikçi olursan ol, öğrettiğin, karşıdakinin öğrendiği kadardır.”
