TÜBİTAK Tarih Araştırma Projesi 7
Aynı Noktadan Zamanda Yolculuk: İsparta, Bir Tarihsel Çalışma
Proje Amacı: Günümüzde dünya devletleri kültürel mirasın korunması, gelecek kuşaklara taşınması için ciddi çalışmalar yapmaktadır. Ülkemizde ise cumhuriyet döneminde başlayan kentsel dönüşüm sürecinde bilinçsiz ve sorumsuzca yapılan planlamalar kentlerin geçmişle bağını oluşturan tarihi ve kültürel unsurların tahrip edilmesine yol açmıştır.
1- Projede son 130 yıllık fotoğrafların dilinden İsparta il merkezinin yaşadığı kentsel değişimi ve gelişimi göstermek,
2- Modern kentleşme sürecinde tarihsel dokunun ne ölçüde korunduğunu ortaya çıkarmak amaçlanmıştır.
Yöntem: Kaynak araştırması sonunda elde edilen eski İsparta’ya ait fotoğraflar mekan ve konumlarına göre sınıflandırılmıştır. Ardından değişimin tanığı olan yaşlı kişilerle mülakatlar yapılarak kentin gelişim süreci ve kaybolan tarihi yapıları hakkında bilgiler alınmıştır. Eski fotoğraflardaki cadde, meydan, bina, manzara vb.görüntülerin, mümkün olduğunca aynı açılardan yeniden fotoğrafları çekilerek eşleştirme çalışması yapılmıştır.Tüm fotoğraflar kullanılarak tarihi kent merkezi başta olmak üzere şehirdeki dönüşüm sürecini anlatan bir albüm hazırlanmıştır.
Sonuçlar: 1- İsparta il merkezinde özellikle 1950 lerden sonra büyük bir kentsel değişim ve gelişim yaşandığı görülmüştür. Hazırlanan albümde eski ve yeni fotoğrafları yan yana getirmek suretiyle şehir merkezindeki kamu binaları, caddeler, meydanlar, mahalleler, özel binalar cami ve kiliselerdeki değişimi karşılaştırma olanağı sunulmuştur.
2- Şehir merkezinde 19. Yüzyılda yapılan ve mimarisiyle dikkat çeken birçok bina şu an yerinde değildir. 70 li ve 90 lı yıllarda Hükümet Konağı ile Kaymakkapı Meydanı ve çevrelerinde yapılan düzenlemeler tarihi dokunun bozulmasına yol açmıştır. Belirtilen yerlerde bulunan taşınmaz kültür varlıklarının günümüzdeki sayısına bakıldığında bu açıdan 18.yüzyıldaki duruma dönülmüş olduğu görülmektedir. Bu tespit İsparta’da yerel yönetimlerin uzun süre konuya tarihsel bilinçle yaklaşmadıklarını ve gereken hassasiyeti göstermediklerini düşündürmektedir.
İSPARTA BİLİM VE SANAT MERKEZİ
Danışman: Zuhal Süldür
Proje Öğrencisi
CEREN ŞİMŞEK
