TÜBİTAK Kimya Araştırma Projesi 4
Ege’nin İncisi Zeytin Çekirdeğinin Mucizesi
Deneyin Amacı: Tekstil endüstrisi atık suyunda çevreyi tehdit eden boyar maddelerin uzaklaştırılması giderek önem kazanmaktadır. Boya maddelerin giderimi konusunda birçok kimyasal ve biyolojik yöntem olmasına rağmen( oksidasyon, ozonlama. peroksitlerle ve bakterilerle boya giderimi gibi) bunların dezavantajları da çoktur. Kirlenmiş çevreyi temizlemek oldukça pahalı ve kompleks tesisler gerektiren uzun bir çalışmayla mümkündür.
Bu çalışmada, zeytin çekirdeği ile tekstil atık boyalarının giderilmesini amaçladık. Zeytin çekirdeğinin tekstil boyar maddelerini adsorplama kabiliyeti, farklı renklerde boya kullanılarak araştırılmıştır.
Kullanılan Materyal ve Yöntem: Denemelerde kullanılan zeytin çekirdeği Aydın ili Yenipazar ilçesindeki küçük çaplı zeytinyağ fabrikasından temin edildi. Deneylerde kullanılan tekstil boyar maddeler Denizli’deki DEMİRER tekstil fabrikasından alındı. (Bu boyalar: Synozol Blue SHF-BRN, Yellow 2GR 150, Red 6 BN 150.) Ayrıca ph ölçer, UV- spektrofotometre, hassas terazi, büret, baget, süzgeç kağıdı, erten, beher, huni, piset, saf su, magnetik karıştırıcı, HCI ve NaOH çözeltileri {ph ayarlamalarında), balon jöje, dereceli silindir kullanılmıştır.
Yöntem ve Bulgular: Zeytin çekirdeği ile tekstil atık boyalarının adsorpsiyonunu incelemek için Denizli’deki tekstil fabrikalarında en çok kullanılan üç farklı renkte boya alındı. (Yellovv 2 GR 150, Red 6 BN150, Synozol Blue SHF-BRN) Adsorpsiyon deneyleri için uygun olduğu düşünülen 0,1 g boya tartılarak her bir boyanın 1 İt lik stok çözeltileri hazırlandı. Bu çözeltilerin UV-vis spektrumları alındı ve her bir boya için 400 nm – 800 nm arasındaki maksimum absorbans dalga boyları belirlendi.
100 ppm’lik stok çözeltilerimizden boyaların farklı derişimli çözeltileri hazırlanıp bunların UV-vis spektrumları alındı. Elde ettiğimiz verilerden yararlanarak her bir boyanın boya derişimine karşı absorbans değerlerini gösteren kalibrasyon grafiği hazırlandı. Adsorpsiyonu etkileyen faktörlerin ( sıcaklık, tanecik boyutu, Ph, adsorban miktarı,karıştırma süresi) etkileri kotrollü deneylerle belirlendi. Maksimum adsorpsiyon şartları belirlendikten sonra farklı derişimlerde hazırlanan boya çözeltilerinin zeytin çekirdeği ile adsorpsiyonuna bakıldı.Boyaların Adsorpsiyon sonrası absorbans değerleri UV- spektrofotometre ile ölçüldü.Kalibrasyon grafiklerindeki doğru denklemi kullanılarak çözeltide kalan boya miktarları ve adsorpsiyon yüzdeleri hesaplanarak veri tabloları hazırlandı.Bu verilerden yararlanarak adsorpsiyon öncesi ve adsorpsiyon sonrası boya miktarlarını karşılaştırmak için sütun grafikleri çizildi.
Sonuç: Zeytin çekirdeği ile tekstil atık suyundaki boyar maddelerin adsorpsiyonu başarıyla gerçekleşmiştir. Bu çalışma sonuçlarının endüstriyel ölçekte kullanılması durumunda tekstil boyar maddelerinin neden olduğu çevre problemlerinin çok düşük maliyette, çevreye zarar vermeden ve yüksek verimle giderilebileceği sonucuna ulaşılmıştır. Bu nedenle çalışmamız ileride bu alanda yapılabilecek bir çok çalışma için ön çalışma niteliğinde önemli bulgulara sahip bir araştırma olarak değerlendirilmelidir.
DENİZLİ ÖZEL P.E.V. FEN LİSESİ
Danışman: Gülay Çölgeçen
ÜMMÜ SENA ÇÖLGEÇEN
YAREN DOĞAN
