TÜBİTAK 4004 – Kuraklık, yalnızca toprağı değil, yaşamı da kavuran bir gerçeklik… İşte bu soruna matematiksel bir pencereden bakmak mümkün mü? TÜBİTAK 4004 kapsamında desteklenen “Matematiğin İzinde Ekosistem” projesi, tam da bu soruya yanıt arıyor. 8-12 Eylül 2025 tarihleri arasında Çankırı Ahmet Mecbur Efendi Bilim ve Sanat Merkezi yürütücülüğünde gerçekleştirilecek bu özel proje, matematiğin çevresel sorunlar üzerindeki etkisini disiplinler arası bir yaklaşımla gözler önüne serecek.
TÜBİTAK 4004 Matematiğin İzinde Ekosistem
Matematik, Kuraklık ve Ekosistem: Bağlantılar Nerede?
Proje, matematiği yalnızca sayılar ve formüller bütünü olmaktan çıkarıp, biyoloji, coğrafya, yazılım, robotik ve drama gibi farklı alanlarla buluşturuyor. Hedef; matematiğin somut dünyada, özellikle de kuraklık gibi küresel bir çevre probleminde nasıl etkili bir araç olarak kullanılabileceğini ortaya koymak.
Bu disiplinler arası yolculuk, öğrencilerin hem bilimsel hem de sanatsal bakış açılarını geliştirmeyi hedefliyor. Projede yer alan öğrenciler, bir yandan matematiksel modelleme, geometrik hesaplama ve veri analizi gibi beceriler kazanırken, diğer yandan sürdürülebilirlik, doğa ve ekosistem bilinci konusunda da derin bir farkındalık geliştirecekler.
Kimler Katılıyor?
Projenin hedef kitlesi, Çankırı merkezindeki liselerde eğitim gören 11. sınıf öğrencileri arasından başarı sırasına göre seçilecek 6 kişilik özel bir grup. Bu öğrenciler, hem bireysel hem de takım olarak çeşitli etkinliklere katılarak, çevresel bir sorunun bilimsel temellerle nasıl analiz edileceğini öğrenme fırsatı bulacaklar.
Alpsarı Göleti Üzerinden Bilimsel Bir İnceleme
Projenin saha çalışması bölümü ise oldukça dikkat çekici. Katılımcılar, Google Earth Pro üzerinden 1985, 2010-2013 ve 2024 yıllarına ait Alpsarı Göleti’nin uydu görüntülerini inceleyerek, bölgedeki kuraklık seviyelerini analiz edecek. Ardından, bu verileri matematiksel hesaplamalarla destekleyip, kuraklığın biyolojik çeşitlilik, ekosistem dengesi ve insan faaliyetleri üzerindeki etkilerini yorumlayacaklar.
Bu süreçte bitki örtüsü, sucul canlılar ve diğer ekosistem bileşenleri gözlemlenecek; elde edilen veriler matematiksel modellerle birleştirilerek popülasyon değişimleri tahmin edilmeye çalışılacak. Böylelikle, çevresel verilerin matematiksel yöntemlerle nasıl anlamlandırılabileceği konusunda uygulamalı bir eğitim verilmiş olacak.
Yaratıcılığın Gücü: Yazılım, Mühendislik ve Drama ile Çözüm Önerileri
Projenin en dikkat çekici bölümlerinden biri, mühendislik, yazılım ve drama alanlarında geliştirilecek çözüm önerileri… Kuraklıkla mücadelede sadece teorik bilgi değil, yaratıcı fikirler de devreye giriyor. Öğrenciler, sahadan elde ettikleri veriler doğrultusunda su tasarrufu, sürdürülebilir tüketim ve doğa dostu yaşam tarzları için somut öneriler geliştirecekler.
Bu öneriler, bir yandan öğrencilerin mühendislik ve yazılım becerilerini geliştirirken, diğer yandan drama etkinlikleriyle toplumsal farkındalık oluşturacak.
Yöntemsel Yaklaşım: Hem Nitel Hem Nicel
Projede, katılımcıların bilimsel gelişim süreçlerini daha iyi değerlendirebilmek için çevresel farkındalık ölçeği ve matematiksel problem çözmeye ilişkin inanç ölçeği ön-test ve son-test olarak uygulanacak. Ayrıca öğrencilerden sürece dair yansıtıcı günlükler tutmaları istenecek.
Proje süreci, karma araştırma yöntemi ile yürütülerek hem niteliksel hem de niceliksel veriler analiz edilecek. Bu yaklaşım, öğrencilerin öğrenme süreçlerine dair daha derinlemesine bir bakış sağlayacak.
Güçlü Bir Kadro, Zengin Bir İçerik
Projenin yürütücülüğünü Şeyma Ramazan üstlenirken, farklı alanlarda uzmanlaşmış çok sayıda değerli eğitmen ve uzman da öğrencilere rehberlik edecek. Proje ekibinde yer alan isimler şöyle:
- İlker Yiğit, Seçil Akıllı Şimşek, Semih Ediş, İlkay Çorak Öcal, Pınar Arslan, Nihayet Somuncu, Emine Irmak Ersin, Adnan Ayvalık, Uğur Sert (Eğitmenler)
- Çağatay Ersin, Özge Aslanel, Müfit Şan, Süheyla Bozkurt (Uzmanlar)
Bu ekip, öğrencilere sadece bilgi aktarmakla kalmayacak; aynı zamanda merak duygusunu canlandırarak, bilimsel düşünceyi besleyen ortamlar yaratacak.
Sonuç Yerine: Matematikle Düşün, Doğayı Koru
TÜBİTAK 4004 “Matematiğin İzinde Ekosistem” projesi, çevresel sorunların çözümünde matematiğin ne kadar güçlü bir araç olduğunu gözler önüne seriyor. Bu proje sayesinde öğrenciler, hem disiplinler arası düşünme becerilerini geliştirecek hem de çevreye duyarlı bireyler olarak yetişecek.
Matematiğin doğayla kurduğu bu eşsiz köprü sayesinde, gençler geleceğin dünyasını şekillendirecek çözümlere bugünden adım atacak.
