Bu çalışmanın amacı, öğrencilerin anlamlı ve kalıcı öğrenmelerini sağlayacak alternatif bir öğretim yöntemi olan matematiksel modelleme hakkında matematik, fen bilimleri ve bilişim teknolojileri öğretmenlerinin matematiği günlük yaşamla ilişkilendirerek deneyim kazanmalarını sağlamaktır. Matematiksel modelleme kapsamında planlanan etkinliklerin uygulanması ve sonuçların değerlendirilmesinin öğretmenler için önemli bir öğrenme ortamı sağlayacağı, onlara bilgilerini yenileme ve geliştirme imkanı sunacağı düşünülmektedir. Bu kapsamda öğretmenlerin hazırlanan modelleme etkinliklerinde nasıl farklı çözüm yolları ortaya koyabileceğine dair bilgiler elde etmek önem arz etmektedir.
Projenin esas çıktıları arasında, katılımcıların matematiksel modelleme sürecini deneyimlemeleri amaçlanmıştır. Projenin amaçlarına ne ölçüde ulaşılabildiğinin belirlenebilmesi için Günlük Yaşam Ve Matematiksel Modelleme Görüşme Formu, Kelime İlişkilendirme Testi ve Matematiksel Modelleme Yeterlikleri İçin Öz-Yeterlik Ölçeği kullanılacaktır. Bu bağlamda, günlük yaşam ve matematiksel modelleme görüşme formu ve problem çözme envanteri olmak üzere 3 ölçme aracı katılımcılara ön test-son test olarak uygulanacaktır. 6 gün süren eğitim sürecinde her matematiksel modelleme etkinliğinden sonra yansıtıcı düşünme formu ile katılımcılardan kendilerinin ve diğer grupların matematiksel modellerini değerlendirmeleri istenecektir. Son gün yapılacak model oluşturma etkinlikleri sunumları ise Model Oluşturma Etkinlikleri Değerlendirme Rubriği ile değerlendirilecektir.
Projede veri toplamak amacıyla kullanılacak ölçme araçlarıyla ilgili detaylı bilgiler aşağıda verilmiştir:
(i) Günlük Yaşam ve Matematiksel Modelleme Görüşme Formu
Katılımcıların matematiksel modellemeye dair sahip olduğu görüşleri açığa çıkarmak için toplam 10 açık uçlu sorudan oluşan görüşme formu uygulanacaktır. Bu görüşme formunda bilginin toplum ile buluşturulmasını ve yaygınlaştırılması noktasında önemli bir yere sahip öğretmenlerin matematiksel modellemeyi tanımlama durumları ve özelliklerini ne düzeyde belirttikleri tespit edilmeye çalışılacaktır. Katılımcılardan uygulayacakları derslerde matematiksel modellemenin faydalarını belirtmelerinin istendiği bu form ile katılımcıların ayrıca matematiksel modellemenin problem çözmeye katkılarını ve matematiksel modelleme ile günlük yaşam arasındaki ilişkiyi açıklamaları istenmiştir. Bu görüşme formundan elde edilen verilerin analizinde, katılımcıların her birinin matematiksel modelleme hakkındaki görüşlerindeki değişim belirlenecektir. Etkinlik dönemi başında ön test ve sonunda son test olarak uygulanacaktır.
(ii) Kelime ilişkilendirme Testi
“Model, modelleme, matematiksel modelleme” anahtar kavramları hakkında kelime ilişkilendirme testleri uygulanacaktır. Etkinlik dönemi başında ön test ve sonunda son test olarak uygulanacak olan kelime ilişkilendirme testleriyle katılımcıların kavramsal gelişimleri incelenmeye çalışılacaktır.
(iii) Matematiksel Modelleme Yeterlikleri için Öz-Yeterlik Ölçeği
Koyuncu, Güzeller ve Akyüz (2017) tarafından geliştirilen Matematiksel Modelleme Yeterlikleri için Öz-Yeterlik Ölçeği 32 maddeden oluşan Likert tipi bir ölçektir. Ölçeğin modelleme yeterliklerini ölçen toplam 5 alt boyutu bulunmaktadır. Ölçeğin güvenirlik katsayısı .97 olarak belirlenmiştir. Bu ölçek, etkinlik dönemi başında ön test ve sonunda son test olarak uygulanacaktır.
(iv)Yansıtıcı Düşünme Formu:
Yansıtıcı düşünme formu yardımı ile matematiksel modelleme etkinliklerinden sonra izleyici konumundan çıkarak aktif görev alan katılımcıların, kendilerinin ortaya koydukları matematiksel modellere yönelik düşüncelerini bilimsel bakış açısıyla değerlendirmeleri sağlanacaktır. Bu form ile kullandıkları matematiksel kavramları ve yetenekleri belirleyecek ve çözüm ile ilgili önemli matematiksel fikirleri açığa çıkaracaklardır. Bilimsel düşünme becerilerinin geliştirilmesinde önemli katkılar sağlayacak olan bu süreç, ayrıca katılımcıların bilimsel çalışmalar konusunda özgüvenlerini geliştirmek ve pekiştirmek adına da önemli görülmektedir. Buna ek olarak modelleme aktivitesinin zorluğunu veya kolaylığını nedenleriyle açıklayacaklardır. Elde edilen nitel verilerin içerik analizleri yapılacaktır. Her bir etkinlik sonunda uygulanacaktır.
(v) Model Oluşturma Etkinlikleri Değerlendirme Rubriği
Araştırmacılar tarafından düzenlenen rubrikte model oluşturma etkinliklerinin özelliklerini içeren 11 madde bulunmaktadır. Bu maddeler 1 ile 3 puan arasında değerler almaktadır. Değerlendirme sonucunda rubrikten alınacak en düşük puan 11, en yüksek puan ise 33’dür. Öğretmenlerin geliştirdikleri model oluşturma etkinlikleri bu rubrik aracılığı ile değerlendirilecektir. Bu sayede uygulanan matematiksel modelleme eğitiminin, hedeflenen çıktılara ulaşmada ne ölçüde katkı sağladığı açıklanacaktır.
Hedef Kitle
Projenin hedef kitlesini, Türkiye’de Milli Eğitim Bakanlığı’na (MEB) bağlı ortaokullarda matematik, fen bilimleri ve bilişim teknolojileri öğretmeni olarak görev yapmakta olan 25 öğretmen oluşturmaktadır. Proje etkinlik döneminde (12-17 Temmuz 2021) her bir grupta ikişer matematik, ikişer fen bilimleri ve bir tane de bilişim teknolojileri öğretmeninden oluşan beş öğretmen grubuyla yürütülecektir. Türkiye’de MEB’e bağlı ortaokullarda görev yapan öğretmenlerin tamamı çalışmaya dahil edilecektir. Bu yolla, hem projenin yaygın etkisinin arttırılması, hem de farklı yerleşim birimlerindeki okullarda çalışan öğretmenlere projeye katılımla ilgili fırsat eşitliğinin sağlanması amaçlanmaktadır.
Projenin tanıtım afişleri, Mayıs ayının hemen başında il Milli Eğitim Müdürlükleri’ne elektronik ortamdan postalanacaktır. Bu yolla projenin tanıtımı yapılacaktır. Katılımcı öğretmenlerin seçilmesinde gönüllülük esas alınacağından, adayların proje için oluşturulmuş web sayfasındaki (https://hayatimodelleyenogretmenler.wordpress.com/) başvuru formu aracılığı ile bireysel başvuru yapmaları istenecektir. Başvuru sayısına bağlı olarak, maksimum çeşitlilik sağlanacak şekilde farklı illerden çalışma grubu için 10 matematik öğretmeni asil, 10 matematik öğretmeni yedek, 10 fen bilimleri öğretmeni asil, 10 fen bilimleri öğretmeni yedek ve 5 bilişim teknolojileri öğretmeni asil ve 5 bilişim teknolojileri öğretmeni yedek olmak üzere 25 asil 25 yedekten oluşan katılımcı listeleri hazırlanacak; asıl listedeki öğretmenlerden herhangi birinin projeye katılamaması durumunda yedek listeden katılımcılar proje için davet edilecektir. Listelerin oluşturulmasında ise; (i) daha önce benzer türden bir eğitim projesine katılmamış olma, (ii) hakkında herhangi bir soruşturma bulunmama, (iii) katılım isteğini gerekçelendirme, (iv) sağlık problemi olmama, (v) yüksek lisans yapmış/yapıyor olma, (vi) alınan eğitimden sonra kendi sınıflarında en az bir matematiksel modelleme etkinliği tasarlayıp uygulamayı taahhüt etme gibi ölçütler tercih sebebi olarak kabul edilecektir.
Projede kullanılacak etkinliklerin içeriği disiplinler arası çalışmayı destekleyen matematik, fen bilimleri ve teknoloji konularının birlikte kullanımını gerektiren ekinlikler olduğu görülmektedir. Bu nedenle projenin katılımcılarının bu alanlardaki öğretmenler olması gerektiği düşünülmektedir. Grup çalışması şeklinde yürütülecek olan etkinliklerde her bir grupta ikişer tane matematik ve fen bilimleri öğretmeni ve birer tane de bilişim teknolojileri öğretmeni olması kararlaştırılmıştır. Bunun altında yatan sebep ise her bir öğretmenin etkinliklerin sonuçlandırılmasında kendi alan bilgilerini kullanmaları gerekliliği bulunmaktadır. Yani etkinlikler disiplinler arası bir çalışma ortamı aracılığı ile daha etkili netice verecek niteliktedir.
Seçilen öğretmenler proje takvimi uyarınca, Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi (RTEÜ) Eğitim Fakültesi’nde proje sürecine dahil edilecektir. Etkinlik dönemi bir hafta (6 gün) sürecek olan eğitim programında, öğretmenler aktif olarak matematiksel modelleme merkezli etkinliklere dahil olacaklardır. Bu yolla öğretmenler, bir taraftan matematiksel modelleme sürecini bizzat deneyimlerken, diğer taraftan da öğrenme ortamlarında matematiksel modelleme etkinlikleri kullanımına yönelik pozitif görüşler kazanabileceklerdir. Bunlara ilave olarak uzman bir psikolojik danışman / eğitmen yardımıyla grup çalışması sürecinde etkili olan işbirliği ve saygı gibi değerleri içselleştirmeleri hedeflenmektedir.
Eğitim programı, RTEÜ Su Ürünleri Fakültesi, Çayeli Hizmet İçi Eğitim Enstitüsü ve RTEÜ Eğitim Fakültesi yerleşkesinde yürütülecektir. Etkinlikler, katılımcıların hem iç hem de dış ortamda günlük yaşam bağlamında matematiksel modellemeyi kullanabilecekleri ortamlar sağlayacak faaliyetleri içermektedir. Projede uygulamaların somutlaştırılabilmesi için öğretmenlerin aktif katılımını teşvik eden öğretim yöntem ve teknikleri (Açık ve kapalı uçlu deney, Animasyon ve benzetim (simülasyon), Artırılmış/sanal/karma gerçeklik, Bilgi işlemsel düşünme, Bilimsel gezi ve saha çalışması, Eğitsel oyun, Mobil uygulamalar, Oyunlaştırma, STEAM, Tahmin et – gözle – açıkla, Tartışma (seminer, panel vb.) ve çalıştay, Yaratıcı drama) kullanılacaktır.
Projede yürütülecek etkinliklerin, matematiksel modelleme sürecini nasıl temsil ettiği üzerinde de grup-sınıf içi tartışmalar yapılacaktır. Bu sayede -öğretmenlerin kendi okullarında oluşturacakları öğrenme ortamlarında matematiksel modelleme etkinliklerini yapılandırarak kendi öğrencilerine de bu süreci aktif bir şekilde yaşatması ön görülmektedir.
KİMLER BAŞVURABİLİR?
Projenin hedef kitlesi Milli Eğitim Bakanlığı’na bağlı kurum ve kuruluşlarda kadrolu olarak tüm Türkiye genelinde görev yapmakta olan ortaokul matematik, fen bilimleri ve bilişim teknolojileri öğretmenleridir.
12-17 TEMMUZ 2021
ÇAYELİ, RİZE
YÜRÜTÜCÜ:
DR. ÖĞRETİM ÜYESİ DEMET BARAN BULUT
Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi, Matematik ve Fen Bilimleri Eğitimi Bölümü
https://hayatimodelleyenogretmenler.wordpress.com
