TÜBİTAK 2237 “Sınıf Öğretmeni Adaylarının Öğretmen Kimliği Oluşum Süreçlerinin Geliştirilmesi: Nasıl Bir Öğretmen Olmalıyım?” başlıklı bu etkinlik ile bütünsel bir yaklaşımla, “sınıf öğretmeni adaylarının kimliklerini nasıl kavramsallaştırdıkları”, “kimliklerini nasıl oluşturdukları” ve “öğretmen olarak kimliklerini nasıl yeniden yapılandıracakları” eğitimler planlanmaktadır.
Eğitimlerde öğretmen kimliği yapısı ve oluşumsal süreçleri konuları ve öğretmen kimliğinin gelişmesine etki eden bireysel ve sosyal bağlamdaki etmenlerin işlenmesi amaçlanmaktadır. Bu eğitimler ile sınıf öğretmeni adaylarının öğretmen kimlik yapısının ne olduğunu, öğretmen kimliğinin tanımı ve bileşenlerini, öğretmen kimliğinin oluşumsal süreç özelliklerini, öğretmen kimlik yapısının öğretimsel süreçleri ile nasıl gelişeceği ve dinamik yapıda nasıl oluşturulacağını anlamaları ve öğrenmeleri hedeflenmektedir.
Proje Yürütücüsü
Doç. Dr. Derya GİRGİN
Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi
Eğitim süreci açısından ilkokul eğitimi, diğer eğitim kademelerini etkileme gücü göz önüne alındığında çok hassas bir dönemdir. İlkokul dönemi eğitim sisteminin en önemli kademelerinden birisi olarak tanımlanabilir. Çünkü bu dönemde çocuğun kişilik temelleri atılır ve bireylerin yaşamı için gerekli bilgi, beceri ve değerler büyük ölçüde kazanılır. Öğrencilerinin özelliğinden dolayı, ilkokul ve sınıf öğretmenliği eğitim sistemi içerisinde önemli bir basamaktır (Bozdoğan vd., 2007). Çünkü sınıf öğretmenlerinin her türlü özellikleri, kimlikleri ve kimlik oluşum süreçleri, öğrencilerine yansımaktadır (Özdemir, 2010).
Sınıf öğretmenlerinin 21. yüzyılın şartlarına uyum sağlayabilecek niteliklerde olmaları, ülke ihtiyaçlarına cevap verebilecek düzeyde bireylerin yetiştirilmesi açısından önem arz etmektedir (Aydın vd., 2008). Bir öğretmenin kişiliği ve örnek oluşu, bireylerin yetişmesinde önemli role sahiptir (Dağ, 2010). Bu yönüyle eğitimin istenen niteliğe kavuşması açısından bu dönemin ve sınıf öğretmeninin önemi daha iyi anlaşılmaktadır. Bu nedenle sınıf öğretmenlerinin görevini etkili bir şekilde yerine getirebilmesi ve bilgi ve beceri yönünden yeterli donanımda yetiştirilmesi için öncelikle nitelikli bir öğretmen yetiştirme programına ihtiyaç duyulmaktadır. Türkiye’de sınıf öğretmenleri üniversitelerin eğitim fakültelerinde temel eğitim bölümüne bağlı olarak Sınıf Öğretmenliği Anabilim dalında ve eğitim süresi dört yıl olarak yetiştirilmektedir (Özer ve Alkan, 2017). Sınıf öğretmenliği lisans programı ile öğretmen adaylarına mesleki bilgi ve beceri kazandırılmasının yanı sıra sosyal, kültürel entelektüel, insani ve erdemli lider olarak yetiştirilmesi hedeflenmektedir.
Sınıf öğretmeni kimliği aslında genel anlamda öğretmen kimliğinden ya da diğer öğretmen kimliklerinden farklılaşmaktadır. Çünkü diğer öğretmen kimliklerinde sadece o alana özgü olan spesifik olarak bir özellik, nitelik vardır. Sınıf öğretmenliği kimliği genel anlamda öğretmen kimliğinden ya da diğer öğretmen kimliklerinden farklılaşmaktadır. Bu kapsamda sınıf öğretmenliğini diğer öğretmenlerden önemli ölçüde farklılaştıran bütünsel olarak tüm disiplinlerin ilk aşamada temelinin öğretiminin yapılmasıdır. Bunun yanında ilk okuma-yazma öğretimi ile matematiksel işlemlerin temelini oluşturacak temel dört işlem becerisi, problem çözme yönteminin verilmesi ve sosyal, eğitsel temel becerilerin verilmesi onu diğer öğretmenlerin öğretim uygulamalarından ya da öğretmen kimliği oluşumundaki bilgi bağlamından farklılaştırmaktır. Bu bağlamda gerçekleştirilmesi planlanan etkinliklerde bütünsel bir yaklaşımla, “sınıf öğretmeni adaylarının kimliklerini nasıl kavramsallaştırdıkları”, “kimliklerini nasıl oluşturdukları” ve “öğretmen olarak kimliklerini nasıl yeniden yapılandıracakları” eğitimler planlanmaktadır. Süreçte öğretim faaliyetlerine devam sınıf öğretmeni adaylarının kimlik yapılarına ilişkin bir oluşum sürecini nasıl oluşturacaklarına ilişkin yansıtmacı bir yol haritası oluşturmaları amaçlanmaktadır.
Proje sonuçlarının toplumun geniş bir kesiminde öğrenen öğretmen kimlik yapısını popüler hale getirmede ve öğretmen kimliğine olan bilgi birikimini arttırmakta oynadığı rol Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi bünyesinde gerçekleştirilmesi planlanan proje ile hedef kitleyi oluşturan öğretmen adaylarının proje süresince öğrendikleri bilgileri üniversitelerindeki arkadaşlarına aktarmalarının sağlanması hedeflenmektedir.
Bu projeye katılması planlanan öğretmen adaylarının proje kapsamında edinmiş oldukları bilgi ve becerileri Öğretmenlik Uygulaması dersi kapsamındaki çalışmalarında uygulayacağı ve diğer öğretmen adayları ve gelecekteki meslektaşları ile paylaşarak onlara rehberlik edeceği düşünülmektedir. Bu durum, proje kapsamında edinilen bilgi ve becerilerin sürdürülebilir olmasına katkı sağlayacaktır. Bu doğrultuda, projenin konu kapsamı ve amacı göz önünde bulundurularak, Sınıf Eğitimi Anabilim dalı 3. ve 4. sınıflarında öğrenim gören öğretmen adayları için kapsamlı bir eğitim içeriği hazırlanmıştır. Etkinliğe hizmet öncesi dönemde öğretmen kimliğine katkı sağlayacak alanında uzman 23 eğitmen katılacaktır. Etkinlik kapsamında sınıf öğretmeni adaylarına öğretmen kimliklerinin inşası sürecinde kullanımına ilişkin bütüncül bir bakış açısı kazandırılacaktır. Sınıf öğretmeni adaylarının öğretmen olma yolculuğu: Nasıl bir öğretmen olacağım? Nasıl bir öğretmen olmalıyım? soruları ile temellendirilip öğretmen adaylarının öğretmen kimlik yapılarının inşası gerçekleştirilecektir. Bu etkinlik ile sınıf öğretmenliği alanında lisans eğitimi gören öğretmen adaylarının, eğitimler ile sürdürülebilir kalkınma temelinde nitelikli eğitim çerçevesinde öğretmen kimliği ve inşasında etkili olan konularında bilgi ve becerilerini artırarak mesleki profesyonelleşmelerine ilişkin farkındalık oluşturularak ve öğretmen adaylarına kimliklerini inşa ederken eğitim-öğretim hayatları boyunca kullanabilecekleri yenilikçi ve özgün metotları öğrenmeleri sağlanacaktır. Bu etkinlikte aşağıdaki sorulara cevap aranacaktır:
1.Öğretmen kimliğinin genel yapısı nedir?
2.Öğretmen kimliğinin inşası sürecine etki eden bileşenler nedir?
3.Öğretmen kimliğinin yapılanmasında bireysel bağlam niteliğinde neler etkendir?
4.Öğretmen kimliğinin yapılanmasında sosyal bağlam niteliğinde neler etkendir?
5. Sınıf öğretmeni adaylarının öğretmen kimliğinin oluşum sürecine hizmet edecek olan eğitimlere ilişkin yansıtıcı günlükleri nasıldır?
6. Sınıf öğretmeni adaylarının öğretmen kimliklerine ilişkin görüşleri nasıldır?
Bu etkinlik ile sınıf öğretmeni adaylarına yönelik öğretmen kimlik yapılarının geliştirilmesine ilişkin yer alan etkinliklerin sınıf öğretmeni adaylarınınım tüm yetkinlik alanlarında gelişimine hizmet edecek disiplinler arası etkileşimle entegrasyonu hedeflenmektedir. Hizmet öncesi dönemde yer alan sınıf öğretmeni adaylarının hedef kitle olarak belirlenerek; onların mezun olduklarında öğretmen kimlik yapılarının oluşum sürecine ve profesyonelleşme bilgilerine sahip, duyarlı ve farkındalığı yüksek, olumlu davranış ve değerleri olan, yaşam sorunlarını çözmede bilimsel süreç becerilerini ve yaratıcılıklarını kullanabilen ve aktif birer öğrenen öğretmen olması amaçlanmaktadır. Böylelikle sürdürülebilir kalkınma hedeflerinden biri olan nitelikli eğitim çerçevesinde öğrenen öğretmen olma ülküsüyle öğretmen mesleki yeterliliklerine sahip öğretmen kimliği ile etkili öğrenme çıktılarının elde edilmesinin sağlanması hedeflerinin de hayata geçirilmesi söz konusu olacaktır.
Etkinlik Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Eğitim Fakültesi ev sahipliğinde, 23 kişilik eğitmen kadrosu ile 16-20 Ekim 2023 (5 gün) tarihlerinde çevrimiçi gerçekleştirilecektir.
Çevrim içi kullanılacak platform hakkında bilgiler;
Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Uzaktan Eğitim Merkezi (UZEM) vasıtasıyla ZOOM aracılığıyla yapılacaktır. ZOOM programının profesyonel lisansı üniversitemizde mevcuttur. Etkinlikten önce katılımcılara ve eğitmenlere ZOOM programı kullanım eğitimi verilecektir. Etkinlikte yer alan dersler katılımcıların evde yapabilecekleri özelliktedir.
Katılımcılar uzaktan eğitim sürecinde yine grup çalışması yapacaklardır. Etkinlikte gruplar ZOOM ara odaları oluşturacak, böylelikle grup üyeleri kendi aralarında görüşebilecekler ve aynı zamanda eğitici de grupları dolaşabilecek ve dersi gözlemleyebilecektir. Gruplar ZOOM ara odalarında eğiticinin sunduğu uygulamaya göre grup tartışması yapabileceklerdir. Eğitmenlerin katılamaması durumunda o etkinliği aynı alan uzmanlığına sahip diğer eğitmenler gerçekleştirebilecektir. Eğitmenlerin çoğunluğunun sınıf öğretmenliği deneyimi olup, sahadan gelen kişilerden oluşmakta ve öğretmen yetiştirme alanında uzmanlıkları vardır.
Uzaktan eğitimde katılımcıların canlı derslere katılamaması durumunda (internet bağlantısı gibi durumda) dersler kaydedilecek, katılımcılar daha sonra etkinliği izleyip öğrenebileceklerdir. Web sayfasında bu canlı dersler paylaşılacak, böylelikle öğretmenler ve tüm paydaşlar faydalanabileceklerdir.
