Eğitim ve Öğretimde Yenilikçilik Ödülleri kapsamında ödül alan çalışma:
TEKNOLOJİYLE BAĞIMSIZLAŞIYORUM
İlhan GEMALMAZ
Emre DÜNDAR
ANTALYA / RAMAZAN-HATİCE SAVAŞ ÖZEL EĞİTİM UYGULAMA MERKEZİ VE İŞ
UYGULAMA OKULU
1.Giriş
Engelli çocukların özellikle OSB li (Otizm Spektrum Bozukluğu olan) çocukların
eğitimlerinden öğretimin kalıcılığının sağlanması için ilgi çekici, zamandan kazanılan pratik
materyaller kullanılmak zorundadır. Öğrencilerin yerinde oturmama, sallanma, bağırma ya
da sinir krizi geçirme gibi davranış problemleriyle başa çıkan hem de onlara akademik
kazanımlar öğretmeyi hedefleyen eğitmenler için yöntemlerin tek bir araç ile çalışılmasına
ihtiyaç duyulmaktadır. Çocuklara iletişim veya akademik becerilerin öğretiminde etkinlik
çizelgesi yönteminin kullanımı için öğretmen tek tek klasör ya da resimli kart hazırlamak,
PECS yöntemini kullanmak için resimli klasörler temin etmek, sesli uyaranlar için ses kayıt
edici cihazlar temin etmek yerine savurganlık önlenerek yöntemlerin tek bir sınıf ortamında
bir bütün şeklinde uygulanacak olması, sınıf içerisindeki yapılacak dinlenme köşesi, ödül
panoları gibi düzenlemeler ile kullanılacak metodların nasıl kullanılacağının belirli bir düzen
içerisinde belirtilmiş olması, tüm eğitim yöntemlerinin teknolojik cihazlar ile bir araya
getirilmiş olması bakımından bu proje önemlidir. Literatüre bakıldığında zihin engelli
çocuklarla çalışan özel eğitim öğretmenlerinin de bilgisayar destekli eğitim verdikleri
öğrencilerde olumlu gelişme olduğu görülmektedir (Doğan ve Akdemir 2015). Ayrıca özel
eğitim alanında yardımcı teknolojilerin kullanımı da giderek yaygınlaşmaktadır. Fakat OSB
li bireylere, teknolojik cihazlar ve yardımcı teknolojiler kullanılarak akademik becerilerin
öğretiminin yapıldığı ulusal alan yazındaki çalışmalara baktığımızda sınırlı sayıda çalışma
olduğu göze çarpmaktadır. Uluslararası alan yazından ise daha fazla çalışma yer aldığı
görülmektedir (Ünal, 2017). Bu bağlamda özel gereksinimli bireylerde teknolojik cihazların
kullanılması konusunda araştırma yapılmaya gereksinim duyulmuştur.
2.Problem Durumu
Öğretmenlerle yapılan bilimsel çalışmalarda kaygı düzeylerinin yüksek olduğu ve
süpervisörlük (profosyonel yönlendirme) sistemine ihtiyaç duydukları ortaya koyulmuştur
(Balaban, 2005). Tekno sınıflar çalışmalarına dahil olan bir öğretmen sınıf desenlemesinden
tabletlerin nasıl kullanılacağına kadar her detayı öğrenerek, teknolojik cihazları özel
gereksinimli öğrencinin bireysel eğitim planına en uygun hale getirerek daha hızlı ve verimli
çalışmalar yapıp yapmadığı, yapılan çalışmaların özel gereksinimli çocukların becerilerini
hangi düzeyde artırdığı, faydalı olup olmadığı bu çalışmada cevaplanacak temel sorudur.
3.Çalışmanın Amaç ve Hedefleri
Özel gereksinimli öğrencilerle tüm yöntemlere ilişkin zamandan ve materyalden
tasarruf sağlayacak eklektik bir yöntem ya da yaklaşıma rastlanılamadığından çalışmanın
birinci amacı zamandan ve malzemeden tasarruf ederek, öğretmenlerin süreci öğrenmesi
yoluyla başta OSB’li çocukların iletişim, akademik becerileri, toplumsal uyum ve serbest
zaman becerilerini teknolojik aletleri kullanarak başkalarından bağımsız olarak yerine
getirebilmeleri ve günlük hayatlarını sürdürmelerini sağlamaktır.
Kurum genelinde teknolojik cihazların kullanılacağı 2 tekno sınıf oluşturmak, Pilot
uygulama olarak okuldaki 3 OSB li öğrencinin iletişim (tablet yoluyla diğer bireylerle
iletişim kurma), akademik (eşleme becerileri), toplumsal uyum (diş fırçalama), etkinlik
çizelgelerini kullanarak bağımsızlaşma ve serbest zaman geçirme (tabletle etkili oyun
oynayarak zaman geçirme) becerilerini geliştirmek, Etkinlik çizelgesi, PECS, bas-konuş gibi
OSB li çocuklarla kullanılan öğretim yöntemlerini tablet içerisine uyarlayarak tek bir araç ile
kullanımını kolaylaştırmak, Sürece katılan 3 öğretmenin teknolojik cihazları OSB li
çocukların eğitiminde nasıl kullanacaklarına ilişkin bilgi ve birikimlerini artırarak öğretim
sürecine dahil etmek, Öğrencilerin bağımsız olarak kazandıkları becerileri okul dışında
genellemeleri için aileleri bilgilendirmek çalışmanın hedefleridir.
4.Yöntem ve Plan
4.1. Yöntem
Öğretimlerde ayrık denemelerle öğretim tekniğinden yararlanılmıştır. Araştırmada
öğretime başlamadan önce deneklerden eş zamanlı olarak başlama düzeyi verisi alınmıştır
ve kararlı veri elde edildiğinde birinci öğrenciyle becerinin öğretimine başlanmıştır. Sonraki
aşamalar bu yöntem basamaklarına göre devam etmiştir. Öğrencilerden başlama düzeyi
verilerinin alınması oturumlarında tekli fırsat yöntemi kullanılmıştır.
