Okyanusta 50,000 kilometre kareye yayılan, sayısız çeşitlilikte olağandışı sualtı ve su üstü canlılarına ev sahipliği yapan Galapagos adaları;13 büyük ada, 6 küçük ada ve 107 kadar adacıktan oluşur. İspanyolca’da “kaplumbağa” anlamına gelen ada kendine özgü birçok biyolojik tür barındırmaktadır.
Galapagos Adaları, bundan 4 milyon yıl önce denizin 4.000 metre derinindeki volkanik hareketlerle oluşmuştur.Doğu adaları (San Cristobal ve Espanola), batı adalarından (Isabela ve Fernandina) milyonlarca yıl daha yaşlıdır. Adalar, art arda gerçekleşen volkan patlamalarıyla oluştuğu için, adanın yükseklik seviyeleri, deniz seviyesiyle 5.000 metre arasında gidip gelmektedir. Bugün de adaların bazıları volkanik özelliklerini sürdürmektedir. Galapagos adaları her yıl 7 cm ana karaya yaklaşıyor. Yani 14 milyon yıl sonra dünya ayakta kalırsa, Galapagos adaları Amerika kıtası ile birleşecek.
Adalarda memeli hayvanların azlığına karşılık muazzam çeşitlilikte deniz canlısı ve kuş yaşamaktadır. Bitki populasyonu açısından da ot ve eğreltiotu çok bulunuyorken, büyük tohumlu bitkiler az bulunmaktadır. Adada yaşayan bazı canlılar ispinoz kuşları, mavi ayaklı sümsük kuşu, kara kaplumbağası, Galapagos pengueni, deniz iguanası ve denizaslanıdır.
Galapagos Adalarını 1535’te, Peru’ya gitmekte olan Panama piskoposu Tomas de Berlanga tarafından keşfedilmiştir. Ama İnka çanak çömlekleri üzerindeki resimlerin gösterdiğine göre, İspanyol egemenliği öncesinde Güney Amerika Yerlileri bu adalara uğramıştır.Uzun yıllar boyunca korsanların sığınak olarak kullandığı adalar, ancak 1832’de Ekvador tarafından ilhak edildikten sonra yerleşime açılmış ve Charles Darwin’in 1835’ye bölgeyi ziyaret etmesi adalara dünya çapında ün kazanmıştır.Ayrıca adanın bir kısmının (Isabela’nın kuzey uzantısı) deniz atına benzemesi de turistlerin ilgi kaynaklarından biri olmuştur.
Darwin ve Galapagos
Adalara 26 yaşındayken ayak basan Darwin, sanıldığı gibi evrim düşüncesine bu adalarda şekil vermemiştir. Galapagos Adaları’ndaki araştırmaları sırasında kaplumbağalarda ve kuşlarda gördüğü farklılıklar dikkatini çekmiş ve Darwin’de bir “evrim parıltısı” yaratmıştır. Tam olarak olan şudur: Darwin, adalardan birindeki kaplumbağaların üst kabuklarının kafa kısmında bir açıklık olduğunu, fakat yakındaki diğer adalarda yaşayan kaplumbağalarda bu açıklığın olmadığını fark ediyor. Bu iki farklı tür kaplumbağaların beslenme şekillerine odaklanınca, kabuğunda açıklık olan kaplumbağaların yemesi gereken yeşilliklerin bitkilerin üst dallarında bulunduğunu, kabuğunda açıklık olmayan kaplumbağaların yedikleri bitkilerin yerde yetiştiğini görüyor. Buradan hareketle de kaplumbağaların baş kısmında bulunan kabukların, doğal koşullara bağlı olarak evrim geçirdiği fikrine varıyor.
Galapagosların başkenti: San Cristobal Adası
Galapagoslar’ın doğusundaki adalardan biridir. Üç ya da dört sönmüş volkan bulunmaktadır. El Junco denilen küçük göl adanın kalıcı tek içme suyu kaynağıdır.1880 yılında Ekvador hükümeti bir cezaevi inşa etmiştir. Burada bulunan Puerto Baquerizo Moreno, Galapagos eyaletinin başkentidir. Santa Cruz’dan sonra nüfusun en çok olduğu yerdir.
Dünyanın ilk ekolojik havaalanı
Latin Amerika ülkesi Ekvador’un Galapagos Adaları, dünyanın ilk çevre dostu ‘ekolojik’ hava alanına sahiptir.Tüm enerji ihtiyacı güneş, rüzgar ve denizden ele edilen hava alanının inşasında da geri dönüşümlü malzemeler kullanılmıştır.Binanın su ihtiyacı ise deniz suyunun arıtılmasıyla tedarik edilir.
Galapagos Adalarında Yaşam
Adanın toplam nüfusu 26.640 ‘dır.Resmi dil olarak İspanyolca kullanılır.Adalara ulaşım bot ,hızlı tekne , feribot ve bisiklet ile sağlanır.Adalarda konaklamak için otel ,apart otel ,konukevi ,hostel,orman evi ,kır evi, villa ve pansiyon gibi yaklaşık 200 farklı konaklama seçeneği yer almaktadır. Galapagos mutfağı ağırlıklı olarak deniz ürünlerinden oluşur.Ağustos ve Eylül aylarında çeşitli festivaller düzenlenir.
Adalar yıl boyu ziyaret edilebilir ve her dönemin farklı bir özelliği vardır. Yüksek sezon 15 Haziran – 15 Eylül ve 15 Aralık 15 Ocak arasıdır. Aralık – Mayıs arası su ve hava sıcaklıkları daha ılık, deniz daha sakin, gün boyu ara ara kısa süreli yağmurlar olabilir. Çiçeklerin açtığı, balıkların bollaştığı, deniz kaplumbağalarının sahilde yuvaladığı bu dönem kuşların çiftleşme dansını görmek için en doğru aylardır. Haziran – Kasım arası ise Humboldt akıntısı ile hava ve su serinliyor, akıntının getirdiği besinler Albatros kuşlarını (Española) ve penguenleri de adalara çekiyor. Ayrıca bu dönem mavi ayaklı sümsüklerin çiftleşme dönemidir. Bulutlu olan bu dönemde yağış çok az, ancak deniz biraz daha dalgalıdır.
Galapagos Adaları 1959 yılında, yani Charles Darwin’in çoğu bu adalardaki incelemelerine dayanan araştırmalarını kapsayan kült kitabı Türlerin Kökeni’nin yayımlanmasının 100. yılında milli park ilan edilmiştir. Aynı yıl Charles Darwin Foundation kurulmuştur. Adalar, 1978 yılında UNESCO tarafından insanlığın ortak değeri olarak kabul görülüp korumaya alınmıştır.
Kaynaklar;
http://www.ecuadors.org/galapagos/
http://whc.unesco.org/en/list/1
http://tr.euronews.com/2015/07/16/dunyanin-ilk-ekolojik-havaalani-galapagos-adalari-nda/
