SÜREÇ ODAKLI İZLEME VE DEĞERLENDİRME SİSTEMİ

Eğitim ve Öğretimde Yenilikçilik Ödülleri kapsamında ödül alan çalışma:
SÜREÇ ODAKLI İZLEME VE DEĞERLENDİRME SİSTEMİ

Ali ALTINSOY
Ali Kemal EKER
Ekrem ÖZMEN
Hüseyin SAYIN
Zeki KÜÇÜKKARA
KONYA İL MİLLÎ EĞİTİM MÜDÜRLÜĞÜ

1. Giriş
Eğitim sisteminin verimliliğini denetleyen ve sürekliliğini sağlayan en önemli
unsurlardan biri hiç kuşkusuz ölçme ve değerlendirme faaliyetleridir. Günümüzde yaygın
olan sonuç odaklı ölçme ve değerlendirme çalışmalarında öğrencilerin gösterdiği süreç
performansının yerine öğrenim sürecinin yalnızca bir kesiti dikkate alınmakta; öğrencinin
neyi bilip bilmediği ile ilgili alınan bu anlık ölçme sonucu, onun hayatına yön vermede kesin
ve geri dönülemez kararların alınmasına neden olmaktadır. Hâlbuki eğitimde ölçme ve
değerlendirme, sadece belirlenen amaçlara ulaşılma düzeyini ortaya koymaktan ibaret değil;
hedeflenen kazanımlara niçin ulaşılamadığı ile ilgili de veriler elde edilmesini sağlamaktır.
Ölçme ve değerlendirme çalışmaları ancak düzenli ve sistemli bir biçimde yapıldığında
ve öğrencinin bilişsel, duyusal ve davranışsal seviyesi geçerli ve güvenilir araçlarla
ölçüldüğünde eğitimde kalıcılığın sağlanmasına yönelik çalışmalar yapılabilir. Millî Eğitim
Bakanlığımızın ölçme ve değerlendirme politikalarını da destekleyen süreç odaklı ölçme,
izleme ve değerlendirme çalışmaları; öğrencilerin hazır bulunuşluk düzeylerinden,
gelecekteki mesleki yaşamını şekillendirecek kararlara kadar pek çok önemli aşamanın
kapsamlı, geçerli ve güvenilir ölçme araçları kullanılarak değerlendirilmesini sağlayacaktır.

2. Problem Durumu
Sadece çoktan seçmeli soru tipiyle gerçekleştirilen merkezî sınav yapısının bir sonucu
olarak dikkate alınan sonuç odaklı sınav sistemi; bireysel farklılıkların ve sürece ilişkin
öğrenci gelişiminin geri plana atılmasına neden olmaktadır. Merkezî sınavlar dışındaki
okullarda yapılan ölçme ve değerlendirme faaliyetleri de ders öğretmenlerince çoğunlukla
sonuç odaklı yapılan sınavlardan oluşmaktadır. Aynı branştan derse giren öğretmenlerin
yaptıkları ölçme çalışmalarında sonuçlar; okul türü, okulun ve öğrencinin demografik
özellikleri, sorulan soruların zorluk derecesi gibi farklı niteliklere göre değişebilmektedir.
Öğretmenin, sınavını değerlendirdiği öğrencisini tanıması da sürece duygusal ögelerin
girmesine neden olabilmektedir. Bu sebepler ise ülkemiz genelinde eşit, sistemli ve objektif
bir ölçme-değerlendirme anlayışının gerekliliğini ortaya çıkarmaktadır.

3. Çalışmanın Amaç ve Hedefleri
Bu projenin amacı, öğrencilerin akademik başarılarını, sosyal ve ekonomik
durumlarını izlemek ve ihtiyaç duyulduğunda başarıyı artırıcı çalışmalarda bulunarak
ölçme-değerlendirme çalışmalarını sağlıklı ve sistemli bir şekilde yürütmektir. Bu amaçla
ulaşılmak istenen hedeflerden bazıları şunlardır:
a. Ölçme ve değerlendirme çalışmalarını sistemleştirmek, ölçme ve değerlendirmede
birliği ve eşitliği sağlamak
b. Bakanlığımızın yerel düzeyde ölçme ve değerlendirme merkezlerinin kurulması ile
ilgili politikasının gerçekleşmesi çalışmalarında aktif rol almak
c. Eğitim yöneticilerinin, velilerin ve öğretmenlerin; öğrencilerinin başarısını kazanım
temelli olarak düzenli bir şekilde izleyebilecekleri bir elektronik takip sistemi kurmak
ç. Eğitimde başarıyı olumsuz etkileyecek faktörleri anketler yoluyla tespit ederek
gerekli iyileştirme çalışmalarının yürütülmesini sağlamak
d. Rehberlik araştırma merkezlerinin ve okul rehberlik servislerinin, öğrenci akademik
başarı düzeylerinin iyileştirilmesi için etkin faaliyetler yürütmelerine imkân sağlamak
e. Açık uçlu sorular, gözlem formları, kontrol listeleri, yaparak yaşayarak öğrenmeyi
destekleyen proje tabanlı değerlendirme gibi alternatif ölçme ve değerlendirme
araçlarını geliştirmeye yönelik çalışmalarda bulunmak
f. Öğretmenlerin, alanlarında ve ölçme-değerlendirme çalışmalarında meslekî
gelişimlerini sağlamak; ihtiyaç hissedilen alanlarda hizmet içi eğitimler almasını
sağlamak

4. Yöntem ve Plan
4.1.Yöntem
Bu projede nitel ve nicel araştırma yöntemlerinden birlikte yararlanılmıştır. Nitel
boyutta durum analizinden, nicel boyutta ise tarama modelinden yararlanılmıştır. Nitel
veriler betimsel ve grafiksel, nicel veriler SPSS programı ile istatistiksel olarak analiz
edilmiştir. Kazanım değerlendirme sınavlarının sonucunda başarı grafiğinde düşük ve
yüksek çıkan kurum yöneticileri, öğretmen, öğrenci ve velileri ile bire bir görüşmeler
yapılmış, elde edilen kişisel görüşler, detaylı içerik analizleri ile raporlanmıştır.