Bu projenin amacı, ilköğretim 7. ve 8. sınıf matematik dersi öğretim programlarında yer alan genel kavramların, materyal yardımıyla oyunlaştırılarak öğrenciler açısından kalıcı şekilde öğrenilmesini sağlamaktır. Bu projede oyun öğretim yöntemi kullanılarak matematik dersinin daha eğlenceli hale getirilmesi ve matematiksel kavramlar arasındaki ilişkilerin öğrenciler tarafından daha iyi anlaşılması hedeflenmiştir. İlköğretim öğrencilerinin çoğu matematik dersinin zor ve sıkıcı bir ders olduğuna inanmaktadır (Akdemir, 2006; Yıldız, 2006). Bu inanış öğrencilerin matematik dersinden korkmalarına ve başarısız olmalarına neden olmaktadır (Bekdemir ve Işık, 2007). Öğrencilerin matematik korkusunu yenmesi ve bu derse karşı olumlu tutum geliştirilmesi sürecinde, yakın zamanda matematik öğretimine de katkı sağlayan aktif öğrenme yöntemi dikkat çekmektedir (Aksoy, 2010). Matematikte aktif öğrenme yöntemiyle ilişkili olan yöntemlerden biri de oyunla öğretim yöntemidir (Şahin, 2005). Oyunla öğretim yöntemi özellikle ilköğretim matematik öğretimi için oldukça kullanışlı ve öğrencilere yarar sağlayan bir yöntemdir (Çakmak, 2004). Bununla birlikte oyunla öğretim yöntemi öğrencilerin, matematiksel düşüncelerinin kalıcılığını sağlar ve matematiğe olumlu tutum geliştirmelerine zemin hazırlar (Tural, 2005). Matematik öğretiminde bu yöntem, oyun içine matematiksel bilgi yerleştirilerek ya da matematiksel bilgiler oyunlaştırılarak kullanılır (Şahin, 2005). Oyun öğretim yöntemiyle ilgili yapılan literatür taraması sonucunda ilköğretim 8.sınıf matematik dersinde harfli ifadeler ve denklem konusunda Songur (2006), 6.sınıf kesirler konusunda Aksoy (2010) ve 4.sınıf geometri konularında Altunay (2004) tarafından yapılan çalışmalarda oyunlarla öğretimin öğrencilerin tutumlarına ve başarılarına etkisi incelenmiştir. Ayrıca Türk vd. (2011) oyun öğretim yönteminin kullanıldığı, ortaöğretim öğrencilerinin oynayabileceği düzeyde, Mat-Tabu isimli bir oyun hazırlamıştır. Bu araştırmalara rağmen oyunların hazırlanmasıyla ilgili yapılan bilimsel çalışmaların hem sayıca hem de eğitim seviyesi bakımından yeterli olmadığı görülmüştür. Bu nedenle bu proje çalışması, ilköğretim alanında oyun öğretim yöntemi kullanılarak yapılan çalışmalara ışık tutması ve 8.sınıf öğrencilerinin matematiksel kavramları daha kalıcı öğrenebilmesi bakımından önemli görülmüştür. Bu projede oyun öğretim yönteminden faydalanılmıştır. Projenin ilk basamağında ilköğretim 8.sınıf matematik öğretim programı incelenmiş ve oyunda kullanılacak 48 matematiksel kavram proje ekibi tarafından belirlenmiştir. Kapsam geçerliğinin sağlanması için kavramlar, ikisi üniversiteden olmak üzere üç alan uzmanı tarafından tekrar gözden geçirilmiş ve kavramların sayısı 36 ya düşürülmüştür. Daha sonra her bir kavram anlatıldığında o kavramı çağrıştıracak 4-5 adet anahtar kelimeler belirlenmiştir. Projenin ikinci basamağında farklı renklerdeki karton kâğıtlardan 7 cm x 5 cm boyutlarında oyun kartları kesilmiş ve gri renkli karton zemin üzerine yapıştırılmıştır. Hazırlanan oyun kartlarının her birinin en üstüne tanımlanması istenen kavramlar yazılmıştır. Her kavramın altına o kavram anlatılırken söylenmesi yasak olan anahtar kelimeler yazılmıştır (Türk vd., 2011). Bu sayede oyun için gerekli olan araç gereçler oluşturulmuştur. Kelimeden kavrama oyunu, en az 6 kişiyle oynanabilen bir oyundur. İki grup halinde yarışacak olan öğrencilerden, gruptaki bir öğrenci oyun kartlarındaki anahtar kelimeleri söylemeden, grup arkadaşlarına iki dakika içinde anlatmaya çalışacaktır. Ancak gruptaki diğer öğrenciler anahtar kelimelerden hangisini anlatan kişi söylemeden önce söylerse, anlatan kişi o anahtar kelimeleri kullanabilecektir (Türk vd., 2011). Oyunun başka bir kuralında ise kelimeyi anlatan öğrenci matematiksel kavramları ve kelimeleri bölerek anlatamayacaktır. Diğer yandan kavramı anlatan öğrenci, o kavramla bağlantılı olan matematiksel kavramlardan yararlanabilecektir. Matematikle ilgisi olmayan ve eş anlamlı kelimeler kullanılarak kavram anlatılamayacaktır (Türk vd., 2011). Eğer bunun tersi bir durum olursa anlatan sesli uyarı alacaktır. Kavramı bilen grup iki puan kazanacaktır. Ancak kavramı anlatan, anahtar kelimelerden herhangi birini gruptaki arkadaşlarından önce söylerse o grubun iki puanı silinecektir. Oyunda 20 puana ulaşan ilk grup, oyunu kazanmış sayılacaktır. Örneğin perspektif kavramını anlatacak bir öğrenci, ufuk çizgisi, kaybolunan nokta, kaybolunan doğru, geometrik cisim ve izdüşüm kelimelerini grup arkadaşları bu kelimeleri söylemeden kullanamayacaktır. Perspektif, gruba şu şekilde anlatılabilir: Üç boyutlu bir nesnenin iki boyutta gösterilmesidir veya nesneler uzaklaştıkça gerçek görünüşlerinin farklılaşarak ufaklaşmasıdır. Ancak anlatan, olaylara farklı açılardan baktığımız zamanı ifade eden kelimedir, fotoğraftaki derinliği ve bütünlüğü elde etme yöntemidir şeklinde matematikle ilgisi olmayan ifadelerle perspektifi anlatamayacaktır. Örneğin yay kavramını anlatacak bir öğrenci, minör, majör, merkez, gökkuşağı ve çevre kelimelerini grup arkadaşları bu kelimeleri söylemeden kullanamayacaktır. Yay, gruba şu şekilde anlatılabilir: Çemberi kesen iki noktanın arasında kalan parçadır veya çemberde uzunlukla, açı ölçüsüyle ifade edilen bir terimdir. Ancak anlatan, eskiden savaş meydanlarında okları düşmana atmaya yarayan alettir, aynı zamanda bir burç ismidir gibi matematikle ilgisi olmayan ifadelerle yayı anlatamayacaktır. Örneğin öğrenci dizi kavramını anlatacaktır. Öğrenci sonsuz kelimesini söyleyemez. Ancak matematikte yaklaşılamayan uzaklık nedir? sorusunu sorduğunda grup arkadaşları sonsuz kelimesini söyleyebilirler. Daha sonra kavramı anlatan öğrenci pozitif tamsayıların oluşturduğu sonsuz sıralı kümeye ne denir? sorusunu sorduğunda grup arkadaşları dizi cevabını bulabilirler. Bu proje, 12 TL kırtasiye masrafıyla (Keçeli Kalem, Karton, Yapıştırıcı, Cetvel) gerçekleştirilmiştir. Proje sürecinde şu faaliyetler gerçekleştirilmiştir: 12 Kasım – 12 Aralık 2011 tarihleri arasında oyunlar araştırılmış, kullanılacak kavramlar ve kelimeler belirlenmiştir. 12 Aralık 2011 – 12 Ocak 2012 tarihleri arasında oyun tasarlanarak hazırlanmıştır. 12 Ocak – 16 Ocak 2012 tarihleri arasında oyun oynanarak kullanılabilirliği ve faydaları gözlemlenmiştir. 16 Ocak – 26 Ocak 2012 tarihleri arasında ise projenin raporu hazırlanarak elektronik ortamda başvurusu gerçekleştirilmiştir. Bu projeden elde edilen sonuçlara göre öğrenciler oyun sürecinde anlatılan kavramlarla ilişkili olan kavramları hatırlamaya çalışmış ve o kavramın hangi disiplinlerle ilişkili olduğunu düşünmüştür. Elde edilen bu sonuç Türk vd. (2011)in proje çalışmasındaki bulgularıyla benzeşmektedir. Bununla birlikte öğrenciler oyun sürecinde aktif katılım sağlayarak oyundaki kavramların ve kelimelerin anlamlarını pekiştirdiklerini belirtmiştir. Elde edilen bu sonuç Aksoy (2010) ile Uğurel (2003)ün oyunla öğretim yöntemi kullanıldığı zaman öğrencilerin aktif katılım sağladığı sonucuyla benzeşmektedir.
KAYNAKÇA
Akdemir, Ö. (2006). İlköğretim öğrencilerinin matematik dersine yönelik tutumları ve başarı güdüsü. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir, Türkiye
Aksoy, N.C. (2010). Oyun destekli matematik öğretimin ilköğretim 6.sınıf öğrencilerin kesirler konusundaki başarı, başarı güdüsü, özyeterlik ve tutumlarının gelişimlerine etkisi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara, Türkiye
Altunay, D. (2004).Oyunla desteklenmiş matematik öğretiminin öğrenci erişisine ve kalıcılığa etkisi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara, Türkiye
Bekdemir, M. ve Işık, A. (2007). İlköğretim öğrencilerinin cebir öğrenme alanında kavram ve işlem bilgilerinin değerlendirilmesi. The Eurasian Journal of Educational Research
Çakmak, M. (2004). İlköğretimde matematik öğretimi ve öğretmenin rolü. Ankara: Matematikçiler Derneği Yayınları
Songur, A. (2006). Harfli ifadeler ve denklemler konusunun oyun ve bulmacalarla öğrenilmesinin öğrencilerin matematik başarı düzeylerine etkisi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul, Türkiye
Şahin, O. (2005). İlköğretim 6.sınıf matematik dersinde aktif öğrenme teknikleri ile anlatılan ölçüler ünitesinin öğrenci başarısına etkisi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara, Türkiye
Tural, H. (2005). İlköğretim matematik öğretiminde oyun ve etkinliklerle öğretimin erişi ve tutuma etkisi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir, Türkiye
Türk, Ö., Güngör, Ö. ve Karaaslan, G. (2011). Mat-tabu. Lise Öğretmenleri Proje Danışmanlığı Eğitimi Çalıştayında Sunulan Proje Raporu. Onsekiz Mart Üniversitesi OTML Uygulama Oteli, Çanakkale, Türkiye, 9-17 Temmuz
Uğurel, I. (2003). Orta öğretimde oyunlar ve etkinlikler ile matematik öğretimine ilişkin öğretmen adayları ve öğretmenlerin görüşleri.Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir, Türkiye
Yıldız, S. (2006). Üniversite sınavlarına hazırlanan dershane öğrencilerinin matematik dersine karşı tutumları.Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara, Türkiye
