“Çocuk Oyunla Büyümelidir.. ” Eflatun
Oyun sırasında çocuğun gösterdiği davranışlar, çocuğun gelişimine ilişkin bilgiler vermektedir. Eğitimciler çocuklar üzerinde genellikle oyunu tercih etmektedirler. Oyunlar çocukların birçok yönden gelişimine katkıda bulunmak amacıyla kullanılan etkinliklerdir.
Oyunun Dil Gelişimi Üzerindeki Etkisi
Oyun, çocuğun sözlü bir şekilde belirtilen ifadeleri kavrayabilme kabiliyetlerinin gelişimini sağlamaktadır. Oyun sırasında kullanılan dil, çocuğun duygu ve düşüncelerinin ortaya çıkmasında, kelime hazinelerinin gelişiminde, yeni kelimeler öğrenebilmelerinde, kurallı bir şekilde cümle kurabilmelerinde, samimi bir ortam oluşturması sebebiyle rahat bir şekilde görüşlerini ifade etmelerinde önemli bir rol oynamaktadır. Çocuk oyun sırasında oyun arkadaşlarıyla sürekli etkileşim içerisinde bulunduğu için dinleme, kavrama, fikrini belirtme, kabul etme ya da reddetme gibi sözlü iletişim becerilerini desteklemektedir. Çocuğun dil üzerinde otorite sağlaması ve verimli bir iletişim kurabilmesi, bahsedilen becerileri edineceği oyun ortamlarında yer almasını gerektirmektedir.
Oyunun Duygusal ve Zihin Gelişimi Üzerindeki Etkisi
Duygu ve zihin gelişimi birbiriyle etkileşim içerisinde bulunan iki kavramdır. Oyun ile büyüyen çocuk zihin gelişimine ait çoğu kavramı oyun sırasında öğrenmektedir. Çocuğun duyu organlarıyla algıladığı kavramların yanı sıra eşleştirme, çözümleme, bireşim gibi zihinsel yöntemleri de oyun sırasında kavramaktadır. Objeler arasında bulunan benzer ve farklılıkları kavrayabilme gibi zihinsel becerilerin gelişimini de yardımcı olmaktadır. Çocuk yaşamı boyunca dış dünyasının yanı sıra, iç dünyasına da sahiptir. Freud oyun ile duygusal gelişim arasındaki ilişkiyi “Çocuk oyunlarında bilinç dışı istek ve zorluklarını yaşar.” görüşüyle ileri sürmüştür. Çocuk oyun ile duygusal yönden güven verici bir ortamda olması sebebiyle hayal kurmanın memnuniyeti içerisindedir. Çocuk duygularını oyun ortamında özgür bir şekilde ortaya koyar. Oyun sırasında mutlu, üzgün, keyifli olabilme gibi birçok duyguyu da beraberinde öğrenmektedir. Bu tepkilerin oyun haline dönüştürülmesi çocuğun kendini tanımasında yardımcı olmaktadır. Mitchell ve Mason (1935), oyunun zekâ gelişimi üzerindeki etkisini, “oyun yüksek zekâ gelişimi için gereklidir. Eğer biz böcekler gibi mükemmel iç güdüler ile donatılmış olsaydık yaşam bizim için daha otomatik olur ve ne bireylerde ne de topluluklarda eğitim yetenek veya zekâ artışı gibi hiçbir şey olmazdı” şeklinde açıklamıştır.
Oyun sırasında çocuğun zihni sürekli bir meşguliyet halindedir. Bu yönüyle oyun çocuk için zihinsel bir egzersiz görevi görmektedir. Yeni kavram ve objeleri tanıyan ve bunları uygulamayı öğrenen çocuk habersiz bir şekilde bu kavram ve objelerin niteliklerini karşılaştırarak anlamaya çalışmaktadır. Oyun etkinliklerini uygulayan çocuk sonuca ulaşabilmek için devamlı zihnini aktif tutarak düşünme ve anlamayı gerçekleştirmesiyle zihinsel gelişimi etkileyen değişkenlerdir.
Oyunun Psikomotor Gelişimi Üzerindeki Etkisi
Psikomotor gelişim düzeyini olumlu yönde etkileyen aktiviteler ile çocuk biriken enerjisini ortaya çıkarırken, aynı zamanda birtakım hareketleri uygun ve seri bir biçimde gerçekleştirebilecek duruma gelmesi açısından girişimlerine devam etmektedir. Oyun, bu girişimlerin uygulandığı bir ortamdır. Psikomotor gelişimi destekleyen oyun etkinlikleri çocuğun sosyal ilişki ve beraberliklerinde, bir araç görevi üstlenmesi sebebiyle gelişim özelliklerini dikkate alacak biçimde tasarlanmalı ve kullanılmalıdır. Böylelikle daha mutlu ve sevecen bireyler topluma kazandırılmalıdır. Oyun özellikle gelişim çağında olan çocuklar için bir ihtiyaç olarak görülmektedir. Oyun sırasında bir nesneyi tutma ya da bırakma, dokunma, çizme, açma ya da kapama gibi davranışlar ile küçük kas becerilerini kullanabilmeleri açısından yarar sağlamaktadır. Oyun ortamı çocukta temel düzeyde bulunan güç, dikkat, hız gibi psikomotor yeteneklerin gelişimine katkı sağlar.
Oyunun Kişilik Gelişimi Üzerindeki Etkisi
Çocukların oyun sırasında karşılaştıkları durumlara yönelik olarak gösterdiği tepkiler; sinirlenme, uyumlu, girişken, çekingen ya da baskıcı gibi karakteristik özellikler ile bir ilişki içerisinde olması sebebiyle büyük oranda etkilenmektedir. Oyun ile çocukta var olan kişilik gelişimi arasındaki bu bağın belirlenmesi çocukta farklılık oluşturabilme yönünden yarar sağlamaktadır.
14/12/2022 Sevgiyle, Bilimle ve Sağlıkla Kalın.. Keyifli Okumalar…
Kaynakça
* Su, T., Cheng, M.-T., & Lin, S.-H. (2014). Investigating the Effectiveness of an Educational Card Game for Learning How Human Immunology Is Regulated. Life Sciences Education, 13, 504-515.
* (1935). The Theory of Play, New York: A. S. Barnes and Company.
