Yeniden merhaba,
Okulların yeni başladığı Eylül Ekim aylarında en sık karşılaştığım ve belki de meslektaşlarımı en çok yoran konulardan biri okul fobisi.
Okul fobisi nedir? Kısaca çocukların okuldan korktukları ve somatik yakınmalarla okula gitmekten kaçınmaya çalıştıkları duruma okul fobisi diyoruz. Yani çocuğun okula gitmek istememesi, okul ortamına girmekten, anneden ayrılmaktan korkmasından kaynaklanan okuldan uzak durma isteği diyebiliriz.
Okul Fobisi Olan Çocuklar
Okul fobisi olan çocuklar genelde okula gideceği saatlerde karın ağrısı, mide bulantısı gibi yakınmalarla okula gitmekten kaçınmaya çalışır. Ailenin yakınmalara inanmayıp çocuğu okula zorla getirmesi durumunda bu kez ağlayıp bağırarak okul ortamından uzaklaşmayı denerler.
Okul Fobisi Neden Olur?
Okul fobisinin pek çok kaynağı olabilir. Bunların en başında çocuğun anneden ayrılmaya dair yoğun bir kaygı duyması gelir. Bunun kaynağı ise genelde anne babanın çocuğa karşı tutarsız tutumlar sergilemesi, kural koyamayacak veya koyduğu kuralları uygulayamayacak derecede aşırı hoşgörülü ve esnek olması, çocuğun evde anneyle baş başa bırakmak istemediği bir küçük kardeş olması, anne babanın çocuğu “annen/baban olmam, seni bırakırım” gibi sözlerle tehdit etmiş veya ediyor olması, ev halkından birinin önemli bir hastalık geçirmiş olması veya kaybıdır. Sık karşılaşılan diğer neden ise çocuğun evde aşırı konforlu olması ve evin hükümdarı konumunda olmasıdır. Burada aşırı konfordan kastım çocuğun ihtiyaçlarının normal olarak giderilmesi, rahat bir ortamda olması değil. Çocuğun her isteğinin sınırsızca gerçekleştirilmesi, çocuğun evin hakimi olması ve isteklerinin emir niteliğinde olması. Böyle çocuklar okul ortamına girip bu konfordan mahrum kalmak istemez veya girdiğinde ve öğretmene, arkadaşlarına emir veremediğini gördüğünde sınıf ortamına uyum sağlamakta ciddi anlamda güçlük çeker. Daha önce anasınıfı, kreş gibi kuralların olduğu toplu ortamlara girmemiş, sosyal hayatı tatmamış olan çocuklar da yine okula uyum sağlamakta güçlük çeker veya okul fobisi yaşar.
Çocukta Okul Fobisi Olmaması için Ne Yapmalı?
Çocuğunuzda okul fobisi olmasını istemiyor, okul hayatına ve sosyal ortamlara rahatlıkla girebilen bir çocuk yetiştirmek istiyorsanız
- Kurallar koyun ve bu kuralları tutarlı bir şekilde uygulayın
- Çocuğun evin hakimi olmasına izin vermeyin, isteklerini mantık kuralları ve sizin kurallarınız dahilinde ölçülü olarak karşılayın, isteklerini emir haline getirmeyin
- Çocuğunuzu mutlaka ana sınıfına gönderin
- Çocuğu özellikle de onu terk etmek, bırakmak, başkasına vermek, annesi – babası olmamak gibi unsurlarla tehdit etmeyin
- Kardeşleri varsa ayrım yapmadığınızı, bütün çocuklarınızı aynı şekilde sevdiğinizi sözlerinizle ve davranışlarınızla belli edin
Okul Fobisi Olan Çocuklar için Ne Yapılabilir?
Çocuk artık okula başlamış ve halihazırda okul fobisi var, okula gitmekte isteksizse
- Okuldan önceki gün çocukla konuşun, okula neden gitmesi gerektiğini anlatın. Okulun arkadaşlar, yeni şeyler öğrenmek, okuma yazmayı öğrenip hikayeler okuyabilmek gibi güzel ve eğlenceli taraflarını vurgulayın
- O okuldayken ne yapıyor olacağınızı (temizlik yapacağım, yemek hazırlayacağım gibi) çocuğa detaylı bir şekilde anlatın. Ancak çocuğun da içinde bulunmak isteyeceği gezmeye gideceğim, tv izleyeceğim gibi şeylerden bahsetmeyin
- Çocuğu okuldan kimin ne zaman alacağını önceden söyleyin. Asla okul çıkışında çocuğu bekletmeyin vaktinde gidin, çocuk okul çıkışında sizi göremezse endişeye kapılacaktır
- Çocuk tüm bunlara dikkat etmenize rağmen okula gelmek istemiyorsa evdeki konforu minimuma indirin. Örneğin okula gitmek istemediği, sınıfta durmadığı günlerde evde sevdiği aktiviteleri yapmasına izin vermeyin
- Özellikle daha önce ağlayarak isteklerini yaptırmaya alışmış olan çocuklar sınıfa girmemek için ağlayacak, bağıracak eve dönmek için şansını sonuna kadar zorlayacaktır. Bu durumda okul saati bitene kadar çocuk sınıfa girmese bile okuldan asla ayrılmayın ve çocuğa ağlamasının sonucu değiştirmeyeceğini, orada kalmaya devam edeceğinizi söyleyin. Okulda beklediğiniz süreçte çocuğun ağlama bağırma gibi davranışlarını görmezden gelin
- Tavizsiz olun. Bir kere bile “tamam bu seferlik gitme” derseniz durum çok daha zorlaşacaktır
Yukarıda anlatılanlara dikkat edildiğinde okul fobisini hayatınızdan çıkaracağımıza inanıyor, tüm çocuklar için mutlu ve başarılı bir akademik yıl diliyorum.
Psk. Dan. Nihan Diker Özarslan
