Ana Alan: BİYOLOJİ
Tematik Alan: Sağlık Teknolojileri
NÖROBLASTOMA KANSER HÜCRELERİNE
SİSPLATİNİN ETKİSİNDE OKSİJEN VE GLİKOZ
KISITLAMASININ ROLLERİ
Öğrenci: MELİHA NUR KILIÇ
Danışman: ÇİĞDEM ŞAHİN
Sisplatin kanser kemoterapisinde en çok kullanılan ilaçlar arasındadır.
Sisplatin kanser hücre DNA’sındaki pürin bazlarına bağlanarak onarım
mekanizmalarının bozulması üzerinden hücre ölümüne neden
olmaktadır. Bununla beraber, kanser kemoterapisi sırasında özellikle
beyin gibi organlarda yan etkileri görülebilmektedir. Bu nedenle bu
ilacın mümkün olduğu kadar dozunun etkin tutulması ve aynı zamanda
sağlıklı hücrelerin, sisplatinin toksisitesinden daha az etkilenmesi
amacıyla çalışmalar devam etmektedir. Daha önce yapılmış olan
çalışmalar diyet kısıtlamasının kanser hücresini kemoterapi ilaçlarına
karşı duyarlı hale getirdiğini göstermektedir. Bu süreçte dolaşımdaki
azalan büyüme faktörlerinin rollerinin olduğunu düşündürmekte olup
aynı zamanda sağlıklı hücrelerin oksidatif strese daha dayanıklı hale
getirdiği kabul edilmektedir. Bu çalışmada gerek deney hayvanı ve
gerekse de öğrenci etiği nedenlerinden dolayı ticari N2A nöroblastoma
kanser hücre hattı kullanılmıştır. İlk olarak sisplatinin N2A hücrelerinde
öldürücü dozu ve arkasından oksijen ve glükoz kısıtlamasının (OGK) bu
etkide rolleri çalışılmıştır. Devamında ise amino asit ve yağların hücre
besi yerinden çekilme zorluklarından dolayı sadece glükoz çekilmiştir.
Çalışma sonuçları, 5 ve 30 μM Sisplatinin her ikisininde doza bağımlı
oranlarda hücreleri öldürdüğü belirlenmiştir. OGK koşullarında ise
kontrol dahil bütün gruplarda hücre ölümünün arttığı belirlenmiş olup
kontrol ve 5 μM Sisplatin gruplarında OGK olmayanlara göre yaklaşık
%40 lık daha fazla bir ölüme neden olmasına rağmen bu oran 30 μM
Sisplatin grubunda OGK’da bu oran %70 oranına kadar yaklaşmıştır.
Buda OGK’nın yüksek doz sisplatinin etkisini anlamlı olarak artırdığını
göstermektedir. Son olarak kısa ve uzun süreli glükoz kısıtlamasının
sisplatinin kanser hücrelerine olan öldürücü etkisini benzer şekilde
artırdığı görülmüştür. Sonuç olarak oksisjen veya glükoz kısıtlaması
sisplatinin konsantrasyonuna bağlı olarak etkinliğini değiştirdiği
anlaşılmaktadır.
