Rahmi M. Koç Müzesi, VKV Koç Özel İlkokulu, Ortaokulu ve Lisesi ile birlikte hazırladığı Eğitim Paketini, Türkiye’de ilk defa Gezici Müze olarak uygulamaya koymuş ve “Müzebus Projesi” ni oluşturmuştur.
Eğitimin; ezbercilikten uzak, düşünmeyi ve sorgulamayı öğretmek, öğrencinin yaratıcılığını ve iş yapma yeteneğini geliştirmek için yapılması gerektiğini hepimiz biliyoruz. Bu bağlamda eğitim ve öğretim görevini üstlenen örgün eğitim kurumlarına, bizim gibi yaygın eğitim kurumlarının da destek olması gerektiğine inanıyoruz.
Rahmi M. Koç Müzesi olarak, çağdaş bir müzenin en önemli görevinin “eğitim” olduğu bilinciyle yola çıkarak VKV Koç Özel İlkokulu, Ortaokulu ve Lisesi ile birlikte, 2002 yılında, Müzede Eğitim Projesini başlattık. Bu proje kapsamında hazırlanan Eğitim Paketimizi, İl Milli Eğitim Müdürlüğünün değerli katkıları ile uygulamaya başladık.
Kısa zamanda hedefine ulaşan Eğitim Paketimizden güç alarak projemizin ikinci aşaması olan “Gezici Müze” programını da başlatmaya karar verdik. Bu aşamada;
Maddi imkânsızlıklar,
– Zaman bulamama veya
– Uzaklık
nedeni ile müzemize gelemeyen, ilimiz ve il dışındaki okullara, gezici bir araçla müzemizin götürülmesini plânladık.
Bu program dâhilinde görevlendirilen öğretmenimiz önceden hazırlanan müze objeleriyle birlikte, Eğitim Paketi uygulamasını İstanbul ve diğer illerdeki okullara giderek, gerçekleştirmektedir.
Neden böyle bir projeye ihtiyaç duyuldu?
Çocuklarımızın ve gençlerimizin müzelerden bir eğitim kurumu olarak yararlanabilmeleri için müze eğitimi almaları gerektiğine inanıyoruz. Ancak, birçok okulumuzun çeşitli nedenlerle müzelere gitme imkânı yok. İşte bu ihtiyaçları karşılamak için böyle bir projeye ihtiyaç duyuldu.
Amacımız nedir?
1. Çağdaş anlamda müzeyi tanımlamak,
2. Müze eğitiminin temel ilkelerini kavratmak,
3. Müze koleksiyonunu eğitim amaçlı kullanmak,
4. İlköğretim okullarının programlarındaki ünitelerle bağlantılı müze objelerinden yararlanarak müzeye gelemeyen okullara uygulamalı eğitim imkânı sağlamak,
5. Teknolojinin gelişim süreci hakkında öğrencileri bilgilendirmek,
6. Teknolojinin getirdiği sorunlarla mücadelede hepimize düşen görev ve sorumlulukları düşündürebilmek ve
7. Tarihi eserleri koruma bilinci kazandırmaktır.
Amacımızı Gerçekleştirmek için Neler Yapacağız?
Amacımızı gerçekleştirmek için Müzebüs Eğitim Projesini üç bölümde planladık:
1. Müzebüs ziyareti öncesinde yapılacaklar
2. Müzebüs ziyareti sırasında yapılacaklar
3. Müzebüs ziyareti sonrasında yapılacaklar
Müzebüs Ziyareti Öncesinde Neler Yapılacak?
Aşağıdaki bilgiler müze eğitimi verilecek okullara önceden verilecek:
1. ”Müze eğitimini nerede-nasıl-ne kadar zamanda yapacağız?
2. İhtiyaçlarımız nelerdir?
3. Hangi üniteler ve objelerden yararlanacağız?
4. Öğretmen ve öğrencilerin yapacakları ön hazırlıklar
Müzebüs Ziyareti Sırasında Neler Yapacağız?
1. Orada bulunmamızın nedenleri açıklanacak
2. Haritalardan yararlanarak oraya nereden ve nasıl geldiğimiz açıklanacak.
3. Müzelere niçin gideriz?
4. Müzeye gitmeden önce neler yapmalıyız?
5. Müzede neler yapmalıyız?
6. Müze sonrası neler yapmalıyız?
7. Müze nedir?
8. Müzeciliğin tarihi gelişimi
9. Eğitim Paketimizden, müze objelerimizden, araç ve gereçlerimizden yararlanarak ünitelerle ilgili öğretme ve öğrenme etkinlikleri uygulanacak
Müzebüs Ziyareti Sonrasında Neler Yapılacak?
1. Hazırladığımız görüş ve öneri formunun öğrencilerle birlikte doldurulması
2. Doldurulan formun müzemize fakslanması veya postalanması
3. Öğrencilere verilen ödevlerin öğretmen tarafından kontrol edilmesi
Paketin İçeriği
Rahmi M. Koç Müzesi Türkiye’de sanayi, ulaşım ve iletişim tarihine adanmış ilk ve tek müzedir. Zengin koleksiyonu ile günümüzde hiçbir ipucu vermeyen ve birer “kara kutu” gibi olan ulaşım ve iletişim araçlarının daha basit şekilde tasarlanan atalarının incelenmesine fırsat vererek, öğrencilerin ulaşım ve iletişim araçlarının gelişimini daha iyi anlamalarına olanak sağlamaktadır Bu nedenle paketin büyük bölümü ulaşım ve iletişimle ilgili objelerden oluşmaktadır. Bunların yanında bilimsel aletler ve makinelerle ilgili objelere de yer verilmiştir.
Eğitim paketimizde 4 ünite ve bu ünitelerle ilgili 73 obje yer almaktadır.
Her objeyle ilgili tarihi bilgiler verilmiş, objeler tanıtılmış, objelerin Türkçe, matemetik, fen bilgisi, sosyal bilgiler dersleriyle bağlantıları kurulmuştur. Ayrıca objelerle ilgili pek çok etkinlik ve oyun da bulunmaktadır.
Ünitelerimiz
1. Neredeyim
2. Seyahat
3. İletişim
4. Hareket-Kuvvet
Bu dört üniteyle ilgili çalışmalar yapılarken yeri geldikçe “matematik” ile ilgili objelere de yer verilecektir.
Hangi Ünitelerde Hangi Müze Objelerinden Yararlanacağız?
1. Neredeyim Ünitesinin Objeleri:
Zaman ve yer saptamayla ilgili objelere yer verilmiştir.
– Çapraz çubuk
– Oktant
– Sekstant
– Güneş saati Kum saati Kronometre Pusula
– Dijital kol saati
– GPSvb
2. Seyahat
Ulaşım araçlarının modelleri Lokomotif modeli Otomobil modeli Benzinli motor kesiti modeli
3. İletişim
Semafor bayrakları ve alfabesi (kodlar konusu – matematik bağlantısı)
Telgraf (Mors alfabesi),
Çevirmeli telefon,
Bilgisayar,
Çevirmeli gramofon Gazeteler, kartpostallar vb.
4. Hareket ve Kuvvet
Dişli çarklar Buhar makinesi Stirling motoru
**** Bunların yanı sıra ‘matematik’ ile ilgili aşağıdaki objelerde diğer konularının uygun yerlerinde işlenecektir.
Abaküs Kollu, Sürgülü hesap cetveli
Ünitelerle İlgili Öğretme ve Öğrenme Etkinlikleri
Her okulda 4 saatlik ders yapılacaktır. Sabah iki ders, öğleden sonra iki ders olmak üzere. Önce “Nereden geldik? Niçin geldik?” anlatılacak, sonra derse geçilecektir.
1. Neredeyim ve Seyahat Ünitesi:
Beyin Fırtınası: Ulaşımın kaç yolu vardır?
Tren oyunu ile “Ulaşım nedir?” kavratılır.
Günümüze kadar kullanılan ulaşım araçları tekerleğin icadından başlanarak anlatılır. Öğrencilerle birlikte tarih şeridindeki yerlerine işlenir.
17. yüzyıldan sonra gemiciler uzak ülkeleri keşfetmek, oralardaki doğal kaynaklardan yararlanmak için buharlı gemilerle okyanuslara açılmaya başladılar. Bu yolculukların sağlıklı yapılabilmesi için neleri bilmeleri gerekliydi? Bunun için hangi araçlardan yararlanıyorlardı?
Dünya haritasından yararlanarak enlem-boylam ve yön kavramları verilir.
Seyahat sırasında kullanılan müze objeleri tanıtılır.
Öğrenciler gruplara ayrılarak “Güneş Saati”nin çalışma prensiplerini yaparak- yaşayarak öğrenirler. Pusula kullanırlar.
Güneş saati ile günümüz saatlari karşılaştırılır.
Günümüzde Güneş saati kullanılıyor mu?
Uçuşun tarihi gelişimi
Tekerleğin bulunuşundan arabada kullanılmasına kadar geçen süre ile uçağın geliştirilmesi için geçen süre karşılaştırılır. Nedenleri tartışılır.
Teknolojinin getirdiği sorunlar ve bize düşen görev ve sorumluluklar nelerdir? “Ulaşım Ülkesi” oyunu oynanarak yön ve harita işaretleri kavratılır.
2. İletişim
Müze objelerinden yararlanarak konumuzun “İletişim ” olduğu buldurulur. “İletişim neden gereklidir?” tartışılır.
Günümüze kadar kullanılan haberleşme araçları nelerdir?
Haberleşme araçlarının tarihi gelişimi “müze objelerinden ve resimli levhalardan” yararlanılarak verilir.
Her öğrenci bir iletişim aracı olur ve kendisini sesle, hareketle… ifade eder. Kendini ifade eden öğrenci “tarih şeridi” üzerinde icat edildiği tarihi bularak resmini mandalla tutturur.
İletişim araçları kısaca tanıtılır.
Görsel, işitsel, hem görsel hem de işitsel olan iletişim araçları gruplanır.
İletişim yalnız insanlara özgü müdür?
“Semafor Alfabesi” çeşitli oyun ve etkinliklerle öğretilir. Olumlu-olumsuz yanları tartışılır.
Telgraf ve Mors kodları çeşitli oyun ve etkinliklerle öğretilir.
Patent nedir? Gerekli midir? Tartışılır.
İletişimle ilgili sınıf şiiri oluşturur.
3. Hareket ve Kuvvet
Günümüz toplumunun kullandığı tüm makinalar ne kadar karmaşık olurlarsa olsunlar, basit makinelerden oluşurlar. Öğrenciler basit makineleri tanıyarak onlarla ilgili deneyler yapacaklar. ( Kaldıraç, eğik düzlem, tekerlek, aks(mil-dingil), vida, makara, dişli çarklar, kasnaklar.)
“Bilimsel Yöntemdin önemi üzerinde durulur. “Deney nasıl yapılır?” kavratılır. Beyin Fırtınası: Bir cismin hareketli olduğunu nasıl anlarız?
Başlangıç noktası, ilk konum, son konum, yer değiştirme kavramları öğrencilerle birlikte yapılacak deney ve uygulamalarla kavratılır.
Tarih şeridi üzerinde, günümüzde hareketi sağlayan sistemlerden başlayarak geçmişe doğru bir yolculuk yapılır.
Hareketi sağlamak için gerekli olan nedir? Kuvvet ve birimi verilir. Balkondan bıraktığımız kâğıdın aşağıya doğru düşme nedeni nedir?
Makinelerde dairesel kuvvetin doğrusal kuvvete dönüştürülmesi günlük yaşamdan örnekler verilerek anlatılır.
Tekerlek, eğik düzlem, kaldıraç, makara, çark, kasnak, vida gibi basit makineler; elimizdeki araç ve gereçlerle çeşitli etkinlikler yaparak, problem çözerek kavratılır.
Basit makinelerin genel özellikleri öğrencilere buldurulur.
Müzeden getirdiğimiz makineler, hangi basit makinelerden yararlanılarak yapılmıştır? İncelenir.
Buhar gücü, buhar makinesi çalıştırılarak kavratılır.
Geçmişten günümüze kadar insanlar cisimleri ve makineleri hareket ettirebilmek için hangi güçlerden yararlanmışlardır?
Gelecekte hangi güçlerden yararlanabiliriz?
Yeşim ÖZTURAN
Eğitim Bölümü Yöneticisi
Rahmi M. Koç Müzesi
E-mail: yozturan(5)rmk-museum.org.tr
Web: www.rmk-museum.org.tr
Hasköy Cad. No: 5 34 445 Hasköy-İstanbul
TEL: 0212 369 66 00/01 GSM: 0549 562 57 03 FAKS: 0212 369 66 06
