KİMYA PROJESİ – DONMAYAN TURUNÇLAR

DONMAYAN TURUNÇLAR

11. Ortaokul Öğrencileri Araştırma Projeleri Final Yarışması – TÜBİTAK
KİMYA PROJESİ

Adana sıcak bir şehir olmasına rağmen kış aylarında yaşanan soğuk gecelerde ‘turunçgilleri don vurması’ bütün
çiftçilerin korkulu rüyasıdır. Bu amaçla yapılan bazı uygulamalar mevcuttur. Turunç bahçelerinin üzerini örtmek
veya dev vantilatörlerle(don pervaneleri) hava akımı sağlamak vb. Ancak bu yöntemler çiftçi için ciddi maliyet
gerektirmektedir. Don olayını önlemek için daha kolay ve etkili yöntemleri düşündüğümüzde donma noktası
düşük olan maddeleri araştırdık. Mono Propilen Glikol ilk olarak düşük donma noktası ile ilgimizi çekti. Bu
maddeyi araştırdığımızda gıda sektöründen kozmetiğe kadar pek çok alanda kullanıldığını öğrendik ve bu maddeyi
denemeye karar verdik. Mono Propilen Glikol renksiz ve tatsız bir sıvıdır. Çok az toksik madde içerir. Canlıların
vücutlarına alındığı zaman dahi herhangi bir zararı söz konusu değildir. Don olabilecek gecelerde, örneğin bir
pompa yardımıyla ağaçlara sıkılsa ve donmayı engellese çiftçiler için az maliyetli ve etkili bir koruma olacağı
düşüncesinden yola çıkarak araştırmalarımızı gerçekleştirdik.

Projemizi gerçekleştirirken bilimsel yöntem basamakları kullanılmıştır. Sorun olarak görülen bir konu proje konusu
olarak belirlenmiş, kaynak taraması ve gözlemler yapılmış, kontrollü deneyler yapılarak veriler kaydedilmiştir.
‘Donma noktası -60 derece olan bir madde ile bitkinin dışı yıkanırsa, bitki (-20 – 0) derece aralıklarında da donmaz’ hipotezinden yola çıkarak projemizi yapmaya başladık.

Deney sonuçlarımıza göre hipotezimiz doğrulanmıştır. %50 ve %70 lik çözeltilerle yıkanan turunçların donmaması
bize Mono Propilen Glikol maddesinin turunçgillerin donmasını engelleyici etkisi olduğunu göstermiştir.
Bu sonuçlar doğrultusunda %50 lik saf su + monopropilen çözeltisi hazırlanarak, don olma ihtimali olan gecelerde
pompa yardımıyla ağaçlara sıkılabilir. Bu sayede meyveyi don vurması engellenmiş olur.

Kerem Tuna KÖSEDAĞ

Danışman
Nimet Merve ARI