Kadir Has Üniversitesi Türkiye Araştırmaları Merkezi, kamuoyunun Türk dış politikasına yönelik bakış açısını ortaya koymak ve politikada ağırlık verilmesi gereken konular ile etkili olan kurumlara yönelik düşünceleri belirlemek üzere “Türk Dış Politikası Kamuoyu Algıları Araştırması” yaptırdı.
Kadir Has Üniversitesi tarafından, Türkiye’nin nüfus yapısını temsil eden 26 ilde 18 yaş üstü 1000 kişi ile görüşülerek yaptırılan ankette, katılımcılara dış politika konularının hangi organlardan takip edildiği, hangi kurumların dış politikayı yürüttüğü ve Türkiye’nin başta Suriye, Mısır, ABD ve AB ile ikili ilişkileri olmak üzere Türk dış politikasının dinamikleri konularında sorular soruldu.
Araştırma, Türk halkının Suriye konusunda halen hassas olduğunu ve bir müdahaleye sıcak bakmadığını gösterirken; hükümetin başta Suriye ve Mısır olmak üzere Ortadoğu politikalarını başarılı bulmadığını da ortaya koydu. Ankete katılanların yüzde 37’si Türkiye’yi bir İslam ülkesi olarak görürken, yüzde 24,3’ü Türkiye’yi Avrupa ülkesi olarak nitelendirdi.
DIŞ POLİTİKADA YALNIZLIK
Anket sonuçlarına göre, Türkiye’nin dış politikada dostu olmadığını düşünenlerin oranı %38,6 iken, dış politikasını yalnız yürütmesi gerektiğini belirtenlerin oranı %20,7.
GENÇ NÜFUS DIŞ POLİTİKAYI SOSYAL AĞLARDAN TAKİP EDİYOR
Ankete göre, dış politika gündemini 65 yaş ve üzeri kişiler radyo, dergi, gazete gibi geleneksel bilgi kaynaklarını kullanarak takip ederken; genç nüfus haber almada internet, sosyal çevre ve sosyal ağ gibi kaynaklardan yararlanıyor. Türk dış politikasına ilişkin haber almada medya kuruluşları üst sıralarda yer almaktayken; medya kuruluşlarına duyulan güven yakın çevre, akademik yayın ve internet portallarının gerisinde kaldı.
EN BÜYÜK TEHDİT ABD VE İSRAİL
Ankete katılanlara göre, Türkiye için tehlike olarak algılanan ülkelerin başında Amerika, İsrail ve Suriye geliyor. Ortak kültürel ve tarihsel bir geçmişe sahip olan Azerbaycan %28’lik oranla Türkiye’nin en yakın dost ülkesi olarak görülmekte. Türkiye’nin işbirliği içerisinde olması gereken ülkeler sorulduğunda ise ankete katılanların ABD’den çok Türki Cumhuriyetler (%17,9) ve Müslüman ülkeler (%17,1) seçeneklerini tercih ettikleri dikkati çekiyor.
ABD Türkiye ilişkileri konusunda ankete katılanların yüzde 58,6’sı olumsuz bakış açısına sahip. ABD’nin Türkiye’ye yaklaşımları %32,6’lık bir oranda sömürgeci olarak değerlendiriliyor. Kamuoyuna göre, ABD-Türkiye arasındaki en önemli sorun terörle mücadele konusunda yaşanırken, en önemli işbirliği alanları olarak askeri ve ekonomik konular ön plana çıkıyor.
AVRUPA BİRLİĞİ’NE İLGİ AZALSA DA, ÖNEMİNİ KORUYOR
Ankete katılanların %47,5’i Türkiye’nin AB’ye üye olmasını destekliyor. Buna karşılık, kamuoyu %46,7’lik bir oranla AB üyeliğinin hiçbir zaman gerçekleşmeyeceği görüşünde. Ankete katılan her 10 kişiden 7’si Türkiye’nin AB üyeliğinin engellendiğini düşünüyor. AB üyeliğinin Türkiye’ye ve AB’ye katkı sağlayacağını düşünenlerin oranı %60’larda. Kamuoyu AB’nin üyeliğinin alternatifinin Şangay İşbirliği Örgütü’ne katılım olduğunu düşünmüyor. AB üyeliğinin alternatifi nedir sorusuna sadece %9 oranında Şangay İşbirliği Örgütü yanıtı verilirken, %26,1’lik oranla Türk Birliği’nin kurulması önerisi alternatif olarak sunuldu.
ORTA DOĞU POLİTİKASINA OLUMSUZ NOT
Ankete göre, Türkiye’nin Orta Doğu’daki gelişmeler karşısındaki izlediği politikanın başarılı bulunma oranı yıllara göre azalış göstermekte. Araştırmaya katılanların yüzde 65,5’i, Suriye’de yaşanan olayların Türk dış politikasının öncelikli sorunu olduğunu belirtirken, yarıya yakını Türkiye’nin Suriye ve Mısır politikalarını başarısız bulmakta. Türkiye’nin Suriye’deki olaylara karşı uyguladığı politikayı başarısız bulanların oranı % 49. Yine ankete katılanların % 48’i de Mısır’da askeri müdahale sonrası Türkiye’nin izlediği politikayı başarısız olarak görüyor.
Ankete katılanların %5,2’si Türkiye’nin Suriye’de silahlı muhalif güçlere destek olmasını savunurken, %43,5’u Suriye’ye hiçbir şart altında uluslararası müdahale olmaması fikrini destekliyor. Türkiye’de kamuoyu Arap-İsrail, İran–ABD gibi başka ülkelerin arasındaki problemlere müdahil olunmasını istemiyor.
Ankette, Türk dış politikasını belirlemede/yürütmede etkin olması gereken kurum olarak Dışişleri Bakanlığı belirtilmekte. Bunun yanı sıra, güçlü bir dış politikanın anahtarı diğer ülkelerle siyasi ve ekonomik işbirliğinin arttırılması olarak görülmekte.
Anket Sonuçlarına http://sites.khas.edu.tr/tdpkaa/ adresinden ulaşabilirsiniz.
Araştırma Yürütücüleri:
Doç. Dr. Sinem Açıkmeşe sacikmese@khas.edu.tr
Yrd. Doç. Dr. Akın Ünver akin.unver@khas.edu.tr
