GELENEK VE MODERNİTE ARASINDA İSLAM YORUMLARI SEMPOZYUMU
06-07 MAYIS 2016
AMAÇ-KAPSAM
İslam düşünce tarihinde İslam’ın ne olduğu, nasıl anlaşılacağı ve ne şekilde yorumlanacağı alanında birbirinden farklı siyasî, kelamî, fıkhî, harsî, içtimâî, felsefî, hikemî veahlakî pek çok yaklaşım ortaya konmuştur. İslam İlimler Tarihinin on beş asra varan tarih ve birikimi önümüze muazzam bir literatür, biyografi ve meseleler listesi koymaktadır. Öte yandan geçen zamanla birlikte çeşitlenen bu meseleler karşımıza problemler yumağını da çıkarmaktadır.
İçinde yaşadığımız dünyayı anlamlandırmak ve yenidünya düzenine karşı yeniden söz söyleyebilmek için öncelikle kadim geleneğin bir envanterini çıkarmamız gerekmektedir.
Müslüman tecrübenin ürettiği tarihi birikimi gözden geçirmek, temel meseleler ile tali olanların bir kaydını yapmak ve envanteri güncellemenin gerekliliği ortadadır.
Bu tür çalışmalar geniş ölçekli ve uzun soluklu çabalara ihtiyaç duyar. Böyle olmakla birlikte bu sempozyumda gelenek ile modernite arasında İslam yorumları meselesi gündeme alınacak, bir başlangıç mahiyetinde bu iki yaklaşımın sağladığı avantajlar ile getirdiği problemler tartışılacaktır.
Modern dönemde din telakkisinin değişmesiyle ve özellikle son birkaç asırda dinin ve Tanrı’nın periferiye itilmesiyle oluşmuş bir anlam uzayıyla karşı karşıyayız. Bu süreç tarihten güçlü bir şekilde taşınan geleneksel ilim ve yöntemlere karşı şüpheci bir tavır takınmayı beraberinde getirmiştir. Bunun neticesi olarak temelde iki yaklaşımın ortaya çıktığı gözlemlenmiştir. İlki “dini saf haline döndürmeyi ve Kur’an ve kısmen de hadis kaynaklarına indirgemeyi” öneren bir yaklaşımdır. Diğeri ise batıda gelişen çağdaş yorum teorilerini doğrudan dini metinlere uygulamayı öneren modernist, eklektik, tarihselci vb. yaklaşımdır. Burada tartışılması gereken en önemli husus, son bir buçuk asırdır yoğun bir şekilde rağbet gören bu yaklaşımların İslam ümmeti batı karşısında yenilgiye uğradıktan sonra ortaya çıkmış olmalarıdır. Bununla birlikte varlığını sürdüren katı gelenekselci yaklaşımın oluşturduğu sorunlar da görmezlikten gelinemez.
Öncelikle karar verilmesi gereken hususlardan biri, verili ve beyan edilmiş “ilk anlam” ile “yorum” arasındaki ilişkinin netleştirilmesidir. Bir diğer husus ise teori ile pratik arasındaki dengedir. Yani dini metinler işlevsellik esas alınarak günümüzün ihtiyaçları için bir tüketim aracı gibi çözümler üreten veriler olarak mı görülmeli, yoksa teorik boyutu önceleyen metafizik temelleri bulunan bilimsel disiplinler çerçevesinde mi ele alınmalıdır? İslam düşüncesi külli perspektif sahibi klasik yöntemlerle, faydayı ve işlevselliği önceleyen çağdaş yöntemler arasında sıkışmış durumdadır.
İlahiyat eğitimi bağlamında da meseleye bakıldığında gerek müfredat gerekse dini algı bakımından pek çok sorunun olduğu gözlemlenmektedir. Mevcut müfredatın bir üst akla sahip olmadığı gibi bir ilimler tasnifi teorisi de bulunmamaktadır. Bu gibi sorunların aşılmasında ilahiyatlar, üzerlerine düşen görev ve sorumluluğun idrakinde olmalıdırlar.
SEMPOZYUM PROGRAMI
AÇILIŞ OTURUMU
Prof. Dr. Salih TUĞ(Oturum Başkanı)
Kur’an-ı Kerim: Yrd. Doç. Dr. Ali ÇİFTÇİ
Prof. Dr. Ramazan ALTINTAŞ (İlahiyat Fak. Dekanı)
Prof. Dr. Ali ÖZEK (İSAV Başkanı)
Tahir AKYÜREK (Konya Büyükşehir Belediye Başkanı)
Prof. Dr. Ali AKPINAR (Konya İl Müftüsü)
Prof. Dr. Muzaffer ŞEKER (NEÜ Rektörü)
Konya valisi (Tensipleri halinde)
AÇILIŞ KONFERANSI (Prof. Dr. Ali BARDAKOĞLU)
1. OTURUM
İSLAM YORUMLARINDA METODOLOJİ SORUNLARI
Prof. Dr. Ahmet YAMAN(Oturum Başkanı)
Dini anlamada yöntem sorunları (Prof. Dr. Hasan ONAT)
Müzakere (Prof. Dr. İsmail ÇALIŞKAN)
Klasik dönemde şekillenen dini ilimlerin ana konularının yeni zihni inkişaflar oluşturmada yeterlilik sorunu (Prof. Dr. İlyas ÇELEBİ)
Müzakere(Prof. Dr.Yunus APAYDIN)
2. OTURUM
GELENEKSEL VE MODERNİST İSLAM YORUMLARI
Prof. Dr. Bedrettin ÇETİNER(Oturum Başkanı)
Kur’an ve meal merkezli din anlayışı (Prof. Dr. Sait ŞİMŞEK)
Müzakere (Prof. Dr. Fethi Ahmet POLAT)
İslam yorumlarında Hz. Peygamber’in ve sünnetin yeri (Prof. Dr. Selahattin POLAT)
Müzakere (Prof. Dr. Muhittin UYSAL)
3. OTURUM
GELENEKSEL VE MODERNİST YORUMLARIN TOPLUMSAL KARŞILIĞI
Prof. Dr. Süleyman TOPRAK(Oturum Başkanı)
Geleneğin dogmalaştırılması ya da salt hüküm merkezli din anlayışı: Dışlayıcı yaklaşım (Doç. Dr. Doğan KAPLAN)
Müzakere (Prof. Dr. Hulusi ARSLAN)
Yorumun çeşitlendirilmesi ya da hikmet merkezli din anlayışı: Kapsayıcı yaklaşım (Prof. Dr. Tevfik YÜCEDOĞRU)
Müzakere (Prof. Dr. Sıddık KORKMAZ)
4. OTURUM
BİREYSELLEŞME VE POPÜLER KÜLTÜRÜN TOPLUMSAL KARŞILIĞI
Prof. Dr. Hayri ERTEN (Oturum Başkanı)
Bireyselleşme ve günümüz İslam yorumları üzerine etkisi -alan araştırması- (İslami bilgide merkezin kaybolması ve dini herkesin yorumlaması üzerine nitel bir araştırma) (Prof. Dr. Mustafa AYDIN)
Müzakere (Doç. Dr. Erdal BAYKAN)
Popüler Kültür ve İslam yorumları üzerine etkisi (kültür endüstrisine hizmet eden İslam yorumları üzerine / İslami sosyete, tatiller, mekânlar vs. gibi) (Dr. Necdet SUBAŞI)
Müzakere (Prof. Dr.Celalettin ÇELİK)
5. OTURUM
GELENEK VE MODERNİZM ARASINDA DİN DİLİ VE YORUMLARI
Prof. Dr. Ahmet ÖNKAL(Oturum Başkanı)
İnsanlara ulaşacak bir din dilinin inşası nasıl sağlanabilir? (Prof. Dr. Burhanettin TATAR)
Müzakere (Prof. Dr. İlhami GÜLER)
Dinin insana ulaşmasında sanat, edebiyat ve musiki hangi çerçevede kullanılabilir? (Prof. Dr. Bilal KUŞPINAR)
Müzakere (Prof. Dr. Bilal KEMİKLİ)
6. OTURUM
MODERN BİR KURUM OLARAK İLAHİYAT FAKÜLTELERİNİN İSLAM YORUMLARINDAKİ ROLÜ
Prof. Dr. Abdullah ÖZBEK (Oturum Başkanı)
İlahiyat Fakültelerinde üretilen dini bilginin niteliği ve bilgi üretenlere duyulan güven ve itibar sorunu (Prof. Dr. Celalettin VATANDAŞ)
Müzakere (Prof. Dr. Halis AYHAN)
İlahiyat Fakültelerinin çağdaş dini sorunlara çözüm üretmedeki yeterlilik sorunu (Prof. Dr. Yunus APAYDIN)
Müzakere (Prof. Dr. Mehmet BAYYİĞİT)
7. OTURUM
DEĞERLENDİRME KONUŞMALARI
Prof. Dr. Bayram Ali ÇETİNKAYA(Oturum Başkanı)
Prof. Dr. Ramazan ALTINTAŞ
Prof. Dr. Mahmut KAYA
Prof. Dr. Halis AYHAN
Prof. Mehmet AKGÜL
KAPANIŞ KONUŞMASI
Prof. Dr. Ali ÖZEK
letişim için mail adresi: islamyorumlari@konya.edu.tr
Telefon: +90 332 323 82 50 (Dahili 8078)
Adres
Necmettin Erbakan Üniversitesi İlahiyat Fakültesi
Meram Yeni Yol P.K. 42090 Meram / KONYA
