Proje Adı: Yağmur Yağsın Islanmasın, Ateşi Görsün Çabuk Yanmasın
Proje Amacı: Otomobillerin sıcak ve kuru havada boyasının korunmasını sağlayacak, çizilmesini ve kirlenmesini engelleyecek, kolay yanmayan, terleme yapmayan ve kullanımı kolay bir otomobil brandası yapmak.
Giriş: Otomobiller dış ortamda kaldıklarında çevre koşullarından dolayı çok kısa sürede kirlenir, yüksek sıcaklıkta boya ve lastik aksamı zarar görür, kuş pislikleri arabanın boyası tarafından iyice emilir, ayrıca kedi köpek gibi hayvanlar tarafından kolayca çizilebilir.
Özellikle uzun süre açık havada kalacak arabaların boyasını koruma altına almak için araba brandası kullanılmalıdır.
Piyasada kullanılan otomobil brandalarını, imal edilen malzeme yönünden incelediğimizde aşağıdaki özellikleri görürüz:
1. Bezden yapılmış otomobil brandaları: Yağmurlu ortamda ıslanan kılıf, otomobili sudan koruyamaz. Ayrıca kaportaya yapıştığından, aracın hava almasını engeller. Bu da kaportada lekelerin oluşmasına yol açar, ilerleyen lekeler de zamanla kaportada çürümelere neden olur.
2. Naylon otomobil brandaları: Aracın su ile temasını önleyen örtü sert maddeden imal edildiği için otomobilin boyasını çizer. Hava sirkülasyonunu engeller. Alt kısmı açık olduğundan nem ve tozların girmesini önleyemez ve gece-gündüz sıcaklık farkının fazla olduğu ortamlarda kaportada çürümeler yaratır.
3. PVC kaplama otomobil brandaları: Diğer örtülere göre daha yumuşak maddeden yapıldığı için daha hafiftir, otomobilin boyasını çizmez. Ayrıca havalandırmayı sağlamak için kılıf içinde açılan pencerelerle hava sirkülasyonu nu sağlar. Ancak örtü içinde meydana gelen buğulanma zamanla kaporta aksamını olumsuz etkiler.
Bayramoğlu (2003), Lyocell liflerinin tek başına veya pamukla karışım olarak kullanılmaları durumunda güç tutuşurluk özelliklerinin nasıl etkileneceğini incelemiş, %100 Lyocell lifi kullanılarak % 100 pamuklu kumaşa oranla daha yüksek güç tutuşurluk elde edildiğini gözlemiştir. Ayrıca güç tutuşur giysilerin % 100 Lyocell liflerinden üretilmesi yerine, bu lifin % 50 oranında pamuk lifleri ile karıştırılması durumunda aynı güç tutuşurluk özelliğinin, kumaşın performans özelliklerinde kötüleşmeye yol açmadan daha az maliyetle elde edilebileceğini ifade etmiştir.
Özcan ve ark. (2000). Yangın geometrik olarak büyür. Başlangıcında bir bardak su ile söndürülebilecek bir yangın, ikinci dakikada bir kova su ile üçüncü dakikada bir fıçı su ile ancak söndürülebilir. Yangın yerinde sıcaklık çok hızlı bir şekilde yükselir. Sıcaklık 5 dakika sonra 555 °C, 10 dakika sonra 660 °C, 15 dakika sonra 720 °C, yarım saat sonra 820 °C olmakta, bir saat sonra 927 °C. ye yükselmektedir. Görüldüğü gibi en büyük sıcaklık artışı ilk beş dakikada olmaktadır. Bunun için yangınlarda ilk dakikalar hatta saniyeler çok önemlidir.
Bizim brandamızın piyasadaki brandalardan farkı ise iki katlı olması ve terleme yapmayı engelleyecek, hava geçişini sağlayacak boşluklara sahip olmasıdır. Üst kısmında kullandığımız akrilik kumaş suyu geçirmez, alt kısımda kullandığımız pamuklu kumaş hem arabanın çizilmesini engeller hem de emdirdiğimiz boraks solüsyonu sayesinde çabuk tutuşmaz.
Otomobil için tasarlanan branda okulumuza yakın olan bir terzide diktirilmiştir.
Biz bu proje ile:
a)Otomobillerin yüksek sıcaklıktan ve soğuktan etkilenmesini, kirlenmesini, çizilmesini engellemeyi,
b)Kolay yanmayan, terleme yapmayan ve kullanımı kolay bir otomobil brandası yapmayı,
c)Otomobillerin yıkama süresini uzatarak, yıkamada kullanılan deterjanın çevreye verdiği olumsuz etkiyi azaltmayı ve su tasarrufu sağlamayı,
d)Tasarlanan brandanın üretiminin yaygınlaştırılmasını hedeflemekteyiz.
Kullanılan yöntem: İlk önce internetten kumaşlar ve otomobil brandaları ile ilgili araştırma yaptık. İki farklı türde kumaş kullanmaya karar verdik. Üst kısımda su geçirme özelliği olmayan ve ışığı yansıtan beyaz renkli akrilik kumaş, alt kısımda boraksı emme özelliği fazla olan pamuklu bir kumaş tercih ettik. Hava boşlukları yaratmak için çay süzgecinden yardım aldık.
Akrilik kumaş: %100 sentetik iplik ile dokunmaktadır. Güneş ışınlarına ve su geçişine daha dayanıklıdır.
Pamuklu kumaş: Pamuk ipliğinden imal edilen pamuklu kumaşlar insan sağlığı ve doğada geri dönüşümü bakımından en güvenilir mamuldür. Su tutma kapasiteleri yüksektir.
Boraks: Boraks doğal bir mineral olmasına rağmen doğada bulunduğu gibi kullanılmamaktadır. Özel laboratuvar ortamında diğer bazı elementlerle reaksiyona sokmak, doğal halini değiştirmek, oluşan bileşiği işleyerek insan sağlığına zarar vermeyecek şekilde kullanmak gerekir. Boraks yapı itibariyle suda çözünebilen inorganik bir maddedir. Kumaşların üzeri boraks ile kaplandığında sıcaklıklığa dayanıklı olmasının yanı sıra yüksek sıcaklıklarda bile kumaşın formunu korumasını ve ateşe dayanıklı bir hale gelmesini de sağlamış olur.
Projemiz için ihtiyaç duyulan su geçirmeyen özellikte olan kumaş örneklerinden ve mavi , beyaz renklerde pamuk içeriği fazla olan kumaş örneklerinden kumaşçıdan temin edildi.
Okulumuzun laboratuvarında su geçirmeyen kumaşı belirlemek için elimizde bulunan kumaş örnekleri suya tutularak su tutma kapasitesine bakılarak deney yapıldı ve suyu emmeyen özellikte olan kumaş belirlendi.
Boraks ile %1, %2, %3, %4, %5, %6, %7, %8 ve %9 luk solüsyonlar hazırlanarak elimizde bulunan iki farklı tür pamuklu kumaştan 2×2 cm? lik kumaş parçaları kesilerek bu solüsyona daldırıp kurutularak deney numuneleri hazırlandı. Hiçbir işlem görmemiş olan pamuklu kumaşlardan da numuneler hazırlandı (kontrol grubu).
Elimizde bulunan kumaş numunelerine 2, 3 ve 4 saniye gibi farklı sürelerde alev uygulandı. İlk olarak 3 saniyeden başlandı ve numunelerin tutuşup tutuşmadığı not edildi. Daha sonra deney 2 saniye ve 4 saniye için tekrarlandı.
Elimizde bulunan mavi renkli pamuklu kumaşla yaptığımız deneylerde
1) İlk 2 saniyede hiçbir işlem görmemiş mavi renkli pamuklu kumaşın ve %1 lik boraks solüsyonuyla hazırlanan deney numunelerinin yandığı gözlemlendi.
2) İlk 3 saniyede hiçbir işlem görmemiş mavi renkli pamuklu kumaşın ve %1, %2, %3lük boraks solüsyonuyla hazırlanan deney numunelerinin yandığı gözlemlendi.
3) İlk 4 saniyede hiçbir işlem görmemiş mavi renkli pamuklu kumaşın ve %1, %2, %3, %4, %5, %6, %7, %8 ve %9 lik boraks solüsyonuyla hazırlanan deney numunelerinin yandığı gözlemlendi.
Elimizde bulunan beyaz renkli pamuklu kumaşla yaptığımız deneylerde;
1) İlk 2 saniyede hiçbir işlem görmemiş beyaz renkli pamuklu kumaşın yandığı gözlemlendi.
2)İlk 3 saniyede hiçbir işlem görmemiş beyaz renkli pamuklu kumaşın ve %1 ve %2 boraks solüsyonuyla hazırlanan deney numunelerinin yandığı gözlemlendi.
3) İlk 4 saniyede hiçbir işlem görmemiş beyaz renkli pamuklu kumaşın ve %1, %2, %3, %4, %5, %6, lik boraks solüsyonuyla hazırlanan deney numunelerinin yandığı gözlemlendi.
4) %7, %8 ve %9lik solüsyonlar ile hazırlanan örneklerin ilk 4 saniyede tutuşmadığı için tutuşma sürelerini belirlemek amacıyla aleve tutuldu ve tutuşmaya başladığı süreler not edildi.
Bu deneyler güvenirlik açısından özdeş koşullarda 5 kez tekrarlandı .
Deneyler sonucunda;
1)% 8 lik solüsyona emdirilip kurutulan örneğimizin en geç tutuşma süresine sahip olduğu görüldü.
2)% 9luk solüsyonda bu sürenin % 8 lik solüsyondaki kumaşın tutuşma süresinden daha kısa olduğu ve kumaş parçasının üzerinde boraks kalıntılarının olduğu ve kumaşın boraksı tamamen çekemediği gözlendi.
3)Yapılan deneyler sonucunda solüsyonu tamamen emmesi ve tutuşma sıcaklığının en geç olmasından dolayı %8 lik boraks solüsyonu emdirilmiş beyaz renkli kumaşı kullanmaya karar verdik.
4)Otomobil brandası yapımında kullanılacak beyaz renkli kumaş % 8 lik solüsyona batırılıp kurutuldu.
5)Daha sonra terziye otomobil brandası çift katlı olacak şekilde diktirildi.
6)Otomobilin hava almasını sağlayabilmek için çay süzgeçleri brandamızın 4 farklı noktasına monte edildi.
7)Çay süzgeçlerinin boşluklarından suyu geçirmeyecek şekilde şeffaf plastik parçalar ile üst kısımlarına cepler yapıldı.
Proje Bütçesi
1)Akrilik Kumaş: 4TL/m
2) Pamuk Kumaş: 5TL
3) Çay Süzgeci: 1TLx5=5TL
4) Terzi: 50TL
Toplam bütçe: 64 TL
Proje Çalışmasının Takvimi
3 Aralık – 14 Aralık: Literatür araştırması
17 Aralık – 21 Aralık: Deneylerin yapılması
7 Ocak- 11 Ocak: Proje malzemelerinin temin edilmesi.
12 Ocak- 24 Ocak: Projenin uygulanması
Sonuçlar, Sonuçların Değerlendirilmesi
Bu çalışmada Fen ve Teknoloji dersinde öğrenilen yüzeyin açıklığı-koyuluğu ile ısı tutma özelliği arasındaki ilişkiyi ?ışın soğurma?, ?ışın yutma? şeklinde öğrendikleri bilgi ve yanma özelliği olarak maddelerin kolay tutuşma ve yanmaya dayanıklı olma gibi özelliklerden oluştuğu bilgileri kullanıldı.
Bu proje ile öğrenciler bilimsel çalışma süreçlerini ve bilimsel çalışma yaparken nelere dikkat etmeleri gerektiğini öğrendiler. Yapılan çalışmalarda tek bir deneme ile deneyin sonuçlanamayacağını öğrendiler. Deneylerin tekrar edilmesinin ne kadar önemli olduğu konusunda bilgi sahibi oldular. Bilimsel çalışma yapılırken literatür taraması yapmanın önemini kavradılar.
Elde edilen araba brandası sayesinde otomobillerin sıcak ve kuru havada boyasının korunması sağlandı, çizilmesi ve kirlenmesi engellendi.
Kullanılan boraks ile kumaşın tutuşma süresi geciktirildi.
Üst kısımlarına monte edilen çay süzgeçleri sayesinde hava alması sağlanarak terleme yapması engellendi, çay süzgeçlerinin üstüne yerleştirilen plastik cepler arabanın içine suyun girmesini engelledi.
Otomobil brandasının alt kısmının lastikli bir yapıda olması hem rüzgârdan savrulmasını engelledi hem de kullanımını kolaylaştırdı.
Otomobillerde kullanılması ile otomobillerin yıkanma süresi uzadı ve yıkamak için kullanılan deterjanın çevreye verdiği etki azaltılmış oldu. Otomobil yıkamak için daha az suya ihtiyaç duyulduğundan su tasarrufu sağlandı.
Kaynaklar
http://forum.grandepuntotr.com/arac-bakimi-ve-temizlik/4630-otomobil-ortuleri-yararli-mi-zararli-mi.html
http://forum.donanimhaber.com/m_46281073/tm.htm
http://www.kumasci.com/shop/default.asp?rsm=liste&kategori=151000000000
http://www.kumasci.com/liste/pamuklu-kumas/
http://www.karadenizkimya.com.tr/images/product/files/boraks_dekahidrat_guvenlik_bilgi_formu_msds.pdf
http://www.teknolojikarastirmalar.com/pdf/tr/04_0_4_1_76_481.pdf
http://www.davetci.com/bordosyasi.pdf
http://www.interplast.com.tr/cat.asp?nid=186&n=17
İSTEK ÖZEL ATANUR OĞUZ ORTAOKULU
MECİDİYE MAH.ŞAKİRKESEBİR SOK. NO:28 BALMUMCU-BEŞİKTAŞ İSTANBUL
KİMYA – YAĞMUR YAĞSIN ISLANMASIN ATEŞI GÖRSÜN ÇABUK YANMASIN
BEYZA ÖZDEN ÖMER KARATAŞ
SİBEL YEĞENEOĞLU
Fen Projesi / Matematik Projesi
Bu Benim Eserim Fen Bilimleri ve Matematik Projeleri Yarışması
Bilim Şenliği Projeleri
