Fen Projesi – İNCİ GÜLÜŞLER

PROJE ADI: İnci Gülüşler

PROJE AMACI:

%97 si kalsiyumdan oluşan mine tabakasına faydalı gelebilecek ve mine tabakasını kuvvetlendirecek maddeleri bulmak.Bir insanın görünümünde önemli bir yere sahip olan dişleri korumak.Dişlerin yapısını kuvvetlendirebilecek maddeleri tespit etmek.  Sağlıklı ve beyaz dişlerin önemini anlatmak. Arkadaşlarımızı diş sağlığı konusunda bilgilendirmek. İnci gülüşler sağlamak. Arkadaşlarımıza  diş temizliği alışkanlığı kazandırmak.Dişlerin  sağlamlığını arttırmak.

GİRİŞ:

Diş dört kısımdan oluşur.

Mine

Dentin

Pulpa

Sement

Mine:

Vücuttaki en sert maddedir.  Dişi en dıştan korucuyu bir katman olarak çevreler. İçinde sinir hücreleri olmadığı için duyarlı değildir. %97’si kalsiyum tuzlarından oluşur. Diş minesi altıgen “apatit” kristalleri şeklinde düzenlenmiştir. Minenin yapısına giren kalsiyum tuzları ,  diş  üzerinde yavaş yavaş, çökelerek birikir ve kristalleşir. Bu birikme, anne rahminde iken başlar. Anne, gebelik süresince bazı ilaçlar alırsa veya çocuk mine tesekkülü sırasında bir hastalık geçirirse mine birikimi aksaklığına uğrayabilir. O zaman dişler sarı, gri veya kahverengi olur. Bazende eksik (hipoplazik) teşekkül eder.

Dentin:

Minenin altındaki tabakadır. Yetişkin bir insan dişinin %75’ini oluşturur. Kemikle aynı yoğunlığa sahip olmasına rağmen ısıya ve dokunmaya duyarlıdır. Gerekiğinde içerdiği tamir hücreleri ile yeniden dentin dokusu oluşturabilirler. Dişin asıl kitlesini dentin (fildişi) tabakası oluşturur. Dentin canlı bir yapıdır ve %70’i mineral tuzları, %20’si organik madde ve %10’u da sudan oluşur.Dentin çok sayıda kanalcık içerir. Bu kanalcıkların milimetrekarede sayıları 10.000’e yaklaşır. Diş, dolgu veya kaplama yapılmak için oyulur veya küçültülürse bu kanalcıklar açığa çıkar ve o zaman soğuk, sıcak, tatlı ve ekşiden ağrı duyulur.

Pulpa:

Dişin orta kısmında bulunan yumuşak dokuya verilen addır. Kökün ucuna kadar devam eder. Bu kısımda kan damarları yer alır ve bu damarlar sayesinde dış enfeksiyondan korunur ve daima aktif halde kalır. Aynı zamanda pulpada aşırı duyarlı sinir hücreleri bulunur ve bu hücreler sayesinde sıcak, soğuk ve basınç gibi duyular hissedilir. “Pulpa” adı da verilen diş özü, dentin darafından oluşturulan bir odacık içinde yerleşen kılcal atar ve toplar damarlar; duyu sinirlere ve bütün bu yapıları koruyan bir destek dokusundan oluşur. Diş özünün dış çevresi dentin yapıcı hücrelerle (otondoblast) kuşatılmıştır. Bu hücreleri çürük ve diğer zararlı etkenlerle karşı dişi koruyan kale muhafızlarına benzer. Herhange bir nedenle oluşan çürüğe karşı dentin yapıcı hücreler üstün gelirlerse bu hücreler diş özü kalesini dentinle sıvarlar; yenik düşerlerse düş özü açılır ve iltihaplanır. Bu etkinlik gen insanların diş özünde daha yoğundur.

Sement:

Kökün etrafını kaplayan kemiksi bir tabakadır, çok incedir. Diş köünün çene kemiğine tutunmasını sağlar. %65’i inorganik maddedir. Bazren kök etrafında ve kök ucunda aşırı sement birikebilir. Buna “Hipersemontız” denir.

 

Dişlerin Bölümleri:

Kesici dişler: Alt ve üst olmak üzere 8 adettir.Köpek dişleri: Alt ve üst olmak üzere 4 adettir.Azı dişleri: Alt ve üst olmak üzere 20  adettir.

 

Dişler ne işe yarar?

Dişler sindirim sisteminin bir parçasıdır, besinlerin koparılmasını ve ezilip parçalanmasını sağlarlar.Konuşmaya yardımcı olurlar, seslerin doğru bir şekilde çıkmasını sağlarlar.Estetik fonksiyonları vardır, dişler bir insanın görünümünde büyük katkıda bulunur.Dişler, etrafındaki destek dokuları korur ve gelişmelerini sağlar. Dişler görevlerine göre farklılaştırmıştır.

 

Kesici dişler:

Alt ve üst çenedeki ön dişler kesici diş olarak adlandırılır. Adından da anlaşılacağı gibi, besinlerin kesilmesini sağlarlar. 4 tane alt çenede 4 tane de üst çenede olmak üzere, bir ağızda toplam 8 tane kesici diş vardır.

Köpek dişleri:

Kesici dişlerin hemen yanında, ağzın köşe bölgelerinde yer alan dişlerdir. Dişhekimliğinde kanin dişi olarak adlandırılır. Besinlerin koparılmasını sağlarlar. Bir ağızda toplam 4 tane köpek dişi vardır.

Azı dişleri:

Kaninlerin hemen arkasında yer alırlar. Küçük ve büyük azı olmak üzere 2 tip azı dişi vardır.Çiğneme fonkisyonu azı dişleri bölgesinde gerçekleşir.Her bir yarım çenede 2 küçük azı,3 büyük  azı dişleri olmak üzere bir ağızda toplam 20 tane azı dişleri bulunur.20 yaş dişleri  (akıl dişleri) de azı dişleri sınıfına girer.

Dişlerin konuşmaya etkisi:

Konuşma ikili ilişkilerede son derece önemli bir fonksiyondur. Düzgün konuşmakta dişlerin de rolü vardır .Örnek olarak:

Z ve S seslerinde dilin  ucu üst kesici dişlerin palatina (damak tarafındaki) yüzeyine ,dilin yan kenarları da damağın yan kenarlarına ,üst  büyük azı dişlerinin palatinal yüzeyine temas  eder.N sesinde, dilin ucu üst kesici dişlerin palatinal yüzeyine,dilin kenarlarında damağın yan bölgelerine temas eder.V ve F seslerinde üst kesici dişlerin kenarları alt  dudağa temas eder.D ve T  Seslerinde,dilin ucu  üst kesici dişlerinin palatinal eğiminden destek alır.

 

Misvak:

Erak ağacının dalından bir karış uzunlukta kesilen bir parçadır.Erek dalı bulunmasa zeytin veya başka dallardan da olabillir.Nar ve fesliğen ağacıdan misvak olmaz.

Misvak da bulunan kimyasallar;

Kalsiyum okselet

Kükürt

Tanen

Saponin

Silisyum

Mineral tuzlarıdır..

 

Gliserin:

Gliserin fazla bilinmeyen anti bakteriyel etkisi vardır.Bakterilerinin bulunduğu bir çözeltiye bir damla gliserin damlatıldığında ortadaki tüm mikroorganizma faaliyetlerinin durdurduğu görülmüştür..

 

Sirke:

Anti oksidan

 

Zeytin:

Zeytinde bol miktarda D-Vitamini bulunur.Diş çürümesini önler.A, D, E, K vitaminleri bulunur.

 

Diş macununu:

Hidrojen peroksid

Sodyum karbonat

Dicalcium phosphate,

kaolin, calsium,

carbonateProplylene GlycolStrontiom Chloride

Potasyum NitrateTriclosan

 

Nane:

Karbonhidrat yağı ve protein içerir.Nane yağında cineol, pinenler, cadinen, menhol ve menthon bulunur.

 

Maydanoz

DemirKükürtFosforMangan içerir.

 

Flor:

Kıkırdak ,kemik,tırnak ve diş gibi dokuların yapısında bulunan kimyasal element kanda tükürük ve idrarda az miktarda flüor vardır. Özellikle çocuklarda flüor eksikliği dişlerin çürümesini kolaylaştırır.Bunu önlemek için diş macunu ya da içme suyunun flüor tabletleri eklenebilir.Buna karşılık aşın flüor alımı da (Flüoroz) dişerin yapısında anormal değişimlere yol açabilir.

 

KULLANILAN YÖNTEM:

Gerçekliştirilen faliyetler:

1Mine tabakasına ve dişlerimize faydalı gelen maddeleri  araştırmak ve gözlemlemek  için inek dişi kullanmaya karar verdik.İnek dişini bulmak için Okmeydanı ve Şişli deki kesimhaneleri dolaşarak inek dişi bulmaya çalıştık.Ancak  bulamadık ve bu yüzden farklı yerleri dolaştık.Kasımpaşadaki kesimhanelere baktık fakat orada da bulamadık.

2.İnek dişi bulamadığımız için bizde yumurta kullanmayı düşündük.Dişçiye danışarak diş yerine yumurta kullanmaya karar verdik.

3.Dişin mine tabakasıyla yumurta kabuğu arasında benzerlik olduğunu araştırdık ve tesbit ettik.

4.Mine tabakasına faydalı gelebileceğini ve mine tabakasını beyaz tutabileceğini düşündüğümüz maddeleri araştırdık.(zeytin,maydanoz,gliserin,diş macunu,karbonat,tuz,sirke,gül suyu,nane,misvak)

5. 11 tane deney grubu ve bir tanede kontrol grubu hazırladık.Deney gruplarımızı belirlediğimiz maddelerle düzenli olarak fırçaladık.Her fırçalamadan sonra dişlerimizi su ile çalkaladığımız gibi yumurtalarıda su ile temizledik.Bir fırçalamanın süresi 1 dakikadır.Her bir yumurtayı toplam 500 kere fırçaladık.Bu da toplam 500 dakikadır.Yani bir yumurta toplam 8 saat 20 dakika fırçalanmıştır.

(ÖNEMLİ NOT: Projeyi sergilediğimiz hocalarımızın ortak sorusu olduğu için yazma gereği duyduk. Yumurtalar gerçekten 8 saat 20 dk fırçalandı.Tenefüs aralarında gelerek ve proje olmayan günlerde gelerek fırçalama yaptık.Ayrıca yaptığımız macun resim 1 de fırçanın üzerinde görülmektedir.)

6.Fırçalamalar bittikten sonra yumurtaların beyazlık derecelerini hazırladığımız beyazlama anahtarıyla tespit ettik.

7.Tüm yumurtalara 100 üzerinden beyazlık notu verdik.

8.Yumurtaları beyazlatan maddeleri tespit ederek bu maddelerle kendi diş macunumuzu ve kendi sakızmızı yaptık.

9.Diş macununun pH ını ayarladık.

10.Dişlere faydalı gelen maddelerle sakız yaptık.

 

İzlenen Yol:

Bilimsel yöntem kullandık. Kontrollü deney yaptık.

Kontrol Grubu: Yumurtamızın fırçalanmamış hali.

Deney Grubu: 11 tane deney grubu hazırladık.Her bir yumurtayı 500 kere fırçaladık.Her bir fırçalama 1 dakika sürdü.Bir yumurtayı toplam 500 dk(8 saat 20 dk) fırçalamış olduk. Her fırçalamadan sonra dişlerimizi su ile çalkaladığımız gibi yumurtalarıda su ile temizledik.

Gözlem:

Fırçalamalar bittikten sonra deney gruplarını teker teker kontrol grubuyla karşılaştırdık.Beyazlama anahtarıyla kontrol grubuna ve deney gruplarına 100 üzerinden dereceler verdik.

PROJE BÜTÇESİ:

Gliserin                      : 6 TL

Misvak                       :   2 TL

5 adet limon               : 2,50 TL

Karbonat                     : 1,50 TL

Sirke                           : 1,25 TL

Maydanoz                    : 50 Kr

Tuz                              : 25 Kr

2 adet diş fırçası            : 2,50 TL

12 yumurta                   : 2,50 TL

Gül suyu                       : 1 TL

10 adet plastik bardak   :  50 Kr

Toplam                        : 20,50 TL projemizi gerçekleştirmemize yeterli oldu.

Naneli su, zeytinli su ve diş macunu evden temin edildi.

 

PROJE ÇALIŞMA TAKVİMİ

3 Ekim -11Ekim       : Hayvan dişleri arandı.

11 Ekim -18 Ekim    : Röpörtaj yapmak için diş doktoru aradık.Gittiğimiz birçok doktor meşgul olduğu veya uğraşmak istemediği için bizimle ilgilenmedi.En sonunda  İstanbul İl Özel İdaresi Ağız ve Diş Hastalıkları Hastanesinde yardım etmeyi seven projemizle ilgilenen Dr. Buğra CÜRAL dan yardım aldık.Projemizde bize yardımcı oldu.

18 Ekim ? 26 Ekim   : İncelenecek malzemeler araştırıldı.

26 Ekim ?12 Aralık   : Yumurtalar fırçalandı.

12 Aralık ? 19 Aralık : Beyazlama anahtarı hazırlandı.

19 Aralık ? 26 Aralık : Yumurtaların beyazlık dereceleri verildi.

26 Aralık ? 09 Ocak  : Diş macunu ve sakız hazırlandı.

09 Ocak ? 16 Ocak   : Diş macununun pH?ı ayarlandı.

 

SONUÇLARIN DEĞERLENDİRİLMESİ:

 

Tablo 1:  500 dk fırçalama sonucunda maddelerin yumurtalardaki etkileri

 

 

Bu tabloya göre diş macunumuza koyacağımız maddeleri tebit ettik. (Not: Hazırladığımız tablolar site tarafından silinmektedir.)

 

 

 

Tablo 2: İncelediğimiz maddelerin asit ve bazlıkları (turunosol kağıdı ile tespit edilmiştir. Diş macunu, misvak gibi maddeler su      içinde   çözündürülerek turunosol kağıdı ile asitliği ve bazlığı ölçülmüştür.) Bu tabloya göre diş macunumuzun asiliğini ve bazlığını ayarladık.     Diş macunumuzu baz yapmak istediğimiz için madde karışımlarını ona göre ayarladık.

 

MADDELER                                  ASİT Mİ? BAZ MI?

 

 

Tablo 3 : Beyazlama anahtarıyla ölçülen yumurtaların beyazlık dereceleri

Bu beyazlama sonuçlarına göre diş macununda ve sakızda kullanılacak malzemeleri tesbit ettik.Beyazlama anahtarı kullanırken en beyaz maddeye 100 beyazlık derecesi verirken en sarı maddeye ise 0 verdik . Buna göre yumurtalarımızı derecelendirdik.

 

Yumurtlardaki ağırlık azalmalarının sebebini tam olarak bulamasakta bazı tahminlerimiz var.Bunlardan biri : Yumurtalarımız fırçalanırken aşınmış ve durulanırken kütle kaybına uğramış olabilir.Sonuçta yumurta gözenekli bir yapıya sahip olduğundan zamanla gözeneklerden kütle kaybı olmuş olabilir.

 

Yaptığımız deneyde mine tabakasını beyazlatacak ve sertleştirecek maddeleri tesbit ettik.Bunun  sonucunda bu maddeleri kullanarak diş macunu ve sakız yapmaya karar verdik. Diş macunu yapabilmek için bazı araştırmalar yaptık. pH ını ayarlayabilmek için maddelerden farklı oranlarda kattık . Diş macunları baz özelliği gösterdikleri için bizde macunumuzu bazik yaptık. Baz olduğunu turnusol kağıdı ile tesbit ettik.

 

Diş Macunumuzda Kullanılan Malzemler

3 çay kaşığı nane esansı

1 çay kaşığı tuz

.3 çay kaşığı karbonat.

2 çay kaşığı kaynatılmış maydanoz suyu.

1 çay kaşığı zeytin suyu.

6 çay kaşığı gliserin.

3 damla limon suyu

 

Diş Macunumuzunun Yapılışı:

Ilk önce temiz kaba 1 çay kaşığı tuz,3 çay kaşığı karbonat güzel bir şekilde karıştırılır.Daha sonra 6 çay kaşığı gliserin,1 çay kaşığı zeytin suyu ,2 çay kaşığı maydanoz suyu eklenilir.Daha sonra 3 damla limon suyu eklenir ve ağzımızın daha ferah kokması için 3 çay kaşığı nane esansı eklenilir ve diş macunumuz hazır olur.

 

 

Diş Hekimi Buğra CÜRAL

 

Günebakan Ortaokulu
Talatpaşa mah. Öztoprak sk. No:17 Kağıthane/ İSTANBUL
KİMYA – İNCİ GÜLÜŞLER
BEYZA ERDİR EZGİ AYDINKAYA
ENES CANALP

Fen Projesi / Matematik Projesi
Bu Benim Eserim Fen Bilimleri ve Matematik Projeleri Yarışması
Bilim Şenliği Projeleri