Felsefe Nedir ve Ne Değildir?

blog yazarı
Selin Uyurkulak

Felsefe ilk olarak M.Ö. 7. Yüzyılda İyonya’nın Milet kentinde ortaya çıkmıştır. O zamanlarda başka devletler de önemli düşünce sistemlerine sahiplerdi fakat sistemlerini mitolojik unsurlardan arındıramamışlar ve akılcılığa oturtamamışlardı. Mantıkçı düşünce sistemini benimseyememenin doğal sonucu olarak da felsefe düzeyine erişememişlerdi. İyonlar düşünce sistemlerini salt akılcılığa oturttukları için felsefenin ortaya çıkışını onlara borçluyuz. “Felsefe nedir?” sorusuna gelecek olursak, bilinen tanımıyla “bilgelik sevgisi”, bilmeyi sevmek, kucaklamak ve hep daha fazlasını istemek olarak tanımlanır. Kişisel tanımım ise insanın düşünme aracılığıyla başını derde sokmak istemesidir felsefe.

Peki aslında felsefe ne değildir? Hayatımıza çok yanlış sızmış bir kavramdır felsefe. Çok konuşana felsefe yapma deriz, iki süslü söze hayat felsefem deriz ve daha niceleri. Felsefe uzun ve karmaşık cümleler kurmak ya da kimsenin anlamayacağı afili sözler söylemek değildir. Belki felsefe yapan herkesi anlayamayız ama filozof bir gün biri tarafından anlaşılmayı bekleyen kişidir.

Lisedeyken gördüğümüz felsefe dersi de felsefe yapmayı öğretmez bize. Felsefe yapmak çok emek, zaman ve bilgi gerektiren bir eylemdir. Felsefe yapabilmek için “Hangi filozof ne demiş?”ten çok daha ötesini bilmek zorundayız. Elbette ki felsefe yapmayı öğrenmek için geçmişteki filozofların düşüncelerini özümsemek oldukça önemlidir ama öğrenilmesi gereken temel şey düşünmeyi öğrenmektir. Bir fikir nasıl savunulur ya da nasıl eleştirilir, farklı fikirlere nasıl yaklaşmak gereklidir, bir düşüncenin yanlış olduğunu anlamak için hangi yöntem kullanılır sorularının cevabını vermek gerekiyor aslında. Bilgi gerektiren bir eylem demişken bu yanlış anlaşılmasın, felsefe yapmak için binlerce kitap okumak ya da iki üniversite bitirmek gerekmiyor. Herkes felsefe yapabilir çünkü felsefe bir o kadar da hayatın içindedir, aldığımız nefes kadar yakındır bize aslında. Her konunun felsefesi olabilir, her konuda düşünüp fikirler üretebilir insan. Bu sebeple sakın felsefeyi okumaktan ve felsefe yapmaktan korkmayın.

Felsefe Nedir

Felsefeyle ilgili bir diğer konu ise felsefe matematik ya da fen gibi bilgi vermeyi vadetmez bize. Bir ders alıp matematik soruları çözmeyi öğrenebilirsiniz ama felsefeyle ilgili alacağınız ders size ancak felsefenin sorularına cevap vermeyi öğretir. Kişisel çaba ve merak felsefe yapmanın belki de en önemli unsurlarıdır sonuç olarak.

Yazımın sonuna gelmişken Oruç Aruoba’nın çok sevdiğim bir sözüyle bitirmek istiyorum: Felsefe kişinin baş edemediğiyle uğraşmasıdır. Umarım bir gün hepimiz baş edemeyecek kadar bilginin içinde ve bilgiyi seven insanlar oluruz.

Sevgilerimle,

Selin Uyurkulak