ÖZET
Deneysiz, uygulamasız bir kimya dersi düşünülemez. Bu durum Milli Eğitim Bakanlığı Talim Terbiye Kurulu Kimya dersi öğretim programında da açıkça belirtilmektedir. Kazanımları en iyi şekilde gerçekleştirmek için,deney yapmanın zor olduğu, dezavantajlı burumlarda günümüz teknolojilerinden de yararlanılarak “Etkin Kimya Öğretimi“ yapılması için EBA, Google, Yootube, İnstagram, Phet kimya benzetimlerinden, yerli yabancı çeşitli sitelerden, dersimizle ilgili ilgi çekici deney, simülasyonlar, yorum gerektiren uygulamalı sorular seçilerek, yine ilgili videoların gerekli kısımlarını movie maker da keserek bir uygulama geliştirildi. Bu uygulamalar okuldaki sınıfların akıllı tahtalarına yüklendi. İstendiğinde rahatlıkla, düzenli, planlı, zamanı daha verimli kullanarak Kimya dersi işleyebileceğimiz bir ders ortamı oluşturuldu. Bu etkin ders öğretiminin ardından okul ortamında yapılabilecek deneyler planlandı.Öğrencilerin bu planlanmış deneyleri bizzat kendilerinin yapabileceği “Kimya Deney Şenliği” düzenlendi.
Anahtar Kelimeler: Deney, simülasyon, görsel, kimya şenliği
Aslıhan BOSTANCI
Yılmaz Kayalar Fen Lisesi – Kimya
Nazan İNCE
Yılmaz Kayalar Fen Lisesi – Kimya
Berna DENİZ
Yılmaz Kayalar Fen Lisesi – Kimya
Ahmet ARPACI
Yılmaz Kayalar Fen Lisesi – Bilişim Teknolojileri
GİRİŞ (AMAÇ)
Millî Eğitim Bakanlığı Talim Terbiye Kurulu’nun yayımladığı Kimya Dersinin temel felsefesi ve genel amaçları başlığı altında, öğrencilerin “Deney yaparak veri elde etmeleri, bu verileri kullanarak çıkarım yapmaları, yorumlamaları ve genellemelere ulaşmaları ” ifadesi bulunmaktadır. Kimya Dersinin öğretim programının uygulanmasında dikkat edilecek hususlar başlığında ise, “ Dersin laboratuvarda ve etkinlik temelli işlenmesi esastır ” ifadesine yer verilmektedir. Kimya dersinin işleyişi ve hedeflerinin belirlendiği yönetmeliklerde yer alan bu ifadeler, dersin kimya laboratuvarında daha etkin ve öğrenci merkezli işlenmesini gerekli kılmaktadır. Oysa okullarımızda Kimya dersinin laboratuvar ortamında işlenmesine engel bir takım etmenler bulunmaktadır. Bu etmenler öncelikle yeterli donanıma sahip olamamaktır.
Okulumuz öğrencilerine yönelik yapılan kimya dersi tutum ölçeğinden elde edilen verilerde de bu sorun açıkça ortaya çıkmaktadır. Öğrencilerimizin laboratuvarlarımızın donamı, fiziki yeterlikleri konusundaki tutumları %54 gibi düşük bir rakamdır. Özellikle talep edilmesine rağmen yeni kimyasalların gelmemesi, ara aparatların birçoğunun kullanılamaz olması, maddi imkânları yeterli olmayan okulumuz gibi kurumlarda, bu malzemelerin öz kaynaklarla temin edilmesinin çoğu kez mümkün olmaması büyük bir sorun teşkil etmektedir. Bunun dışında çoğu güncel deneyler ise, laboratuvarımız ortamında yapılamayacak düzeyde teknik donanım gerektirmektedir.
Bu çalışmada, okullarımızdaki fiziksel imkânsızlıklara karşın, müfredatta belirlenen tüm kazanımla- rın gerçekleştirilmesi için, teknolojik imkânlar kullanılarak sınıf ortamında simülasyonlar ve özel görseller yardımıyla bir ders ortamı sağlanması amaçlanmıştır. Bu dezavantajlı kurumların, etkili bir kimya dersi işleyişine sahip olabilmesi için bir model oluşturulması planlanmıştır.
YÖNTEM
Kimya dersi müfredatında belirtilen ünite ve üniteye bağlı konular listelendi. Tanımlanan listeler sınıf düzeyinde sınıflandırıldı. Her konu için belirlenen kazanım veya kazanım grupları için internet orta¬mından ve dada önce yapılmış deney etkinliklerimizden elde edilmiş, görseller, videolar, posterler ve bunlara erişim bağlantıları biriktirildi ve tasniflendi. Bu materyaller, başta EBA olmak üzere birçok portal ve web sitesi taranarak elde edildi. Web ortamında çalışan bir yazılım geliştirilerek yerelde çalışan ve kendi envanterimizi listeleyen bir arama motoru geliştirildi. Bu yazılım ile ders esnasında gösterilmesi planlanan görsel materyallere anlık ve hızlı bir şekilde ulaşılması sağlandı.
kimya
BULGULAR VE YORUMLAR
İstediğimiz derste, istediğimiz görsel, simülasyon, soru ve deneylere hiç zaman kaybı olmadan, üstelik daha etkileyici bir şekilde ulaşabildik.Öğrencilerimiz bire bir dahil oldu, deney, konu hakkında daha göz dolduran, ilgi çeken,’’etkin kimya öğretimi’’ almış oldu.
Bu bilgiler ışığında imkân dahilinde gerçek uygulama yapacakları deneylerden oluşan bir ‘’Kimya Şenliği’’planladık. Öğrencilerimiz önlüklerini giydiler,tıpkı izledikleri gibi deney yapabileceklerini gördüler.
Kendilerini çok iyi ve özel hissettikleri açıkça görüldü. Özgüvenleri, araştırma merakları, kimyaya olan ilgileri artmış bir şekilde şenliğimizi tamamladık.
SONUÇLAR
• Yönetmelikte istenildiği gibi deney içerikli bir ders işleme yöntemi, sınıf içinde de gerçekleştirilebilir hale geldi.
• Laboratuvarımızın yetersizliği nedeniyle yapılamayabilecek bir çok etkinlik için simülasyonlar ve görsellerle zenginleştirilmiş bir ders ortamı sağlanmış oldu.
• Etkin bir öğrenme ortamı oluşturulmakla birlikte, derslerde materyali açıp göstermekle ilgili zaman kayıplarının önüne geçilmiş oldu.
• Yıl sonunda laboratuvarda yeterli kaynakların olmamasından kaynaklanan nedenlerle her öğrenci ile yapamadığımız deneyler, kimya şenlikleri adı altında düzenlediğimiz bir etkinlikle tüm öğrencilerimize sunuldu.
KAYNAKÇA
EBA (2018) Kimya dersi içerikleri, eba.gov.tr/ekitap
MEB (2018) Kimya Dersi Öğretim Programı mufredat.meb.gov.tr /ProgramDetay.aspx?PID=350
