Doğa eğitimi ve STEM eğitimi, birbirini tamamlayan iki yaklaşımdır. Doğa eğitimi, öğrencilerin STEM disiplinlerini gerçek dünyada uygulama fırsatı sunarak, STEM eğitimini daha anlamlı ve kalıcı hale getirebilir. STEM eğitimi ise öğrencilerin doğa hakkındaki bilgilerini ve becerilerini geliştirmelerine yardımcı olarak, doğa eğitimini daha etkili hale getirebilir
STEM Eğitimi
STEM, bilim (science), teknoloji (technology), mühendislik (engineering) ve matematik (mathematics) alanlarının bir arada kullanıldığı disiplinler arası bir eğitim yaklaşımıdır. Doğa eğitimi ise öğrencilerin doğa hakkında bilgi sahibi olmasını, doğaya karşı duyarlı olmasını ve doğada yaşamayı öğrenmesini amaçlayan bir eğitim yaklaşımıdır.
Doğa eğitiminde STEM’in kullanılmasının birçok faydası vardır. Bu faydalar arasında şunlar yer alır:
- Öğrencilerin merakını ve problem çözme becerilerini geliştirmesine yardımcı olur. Doğa, öğrencilerin keşfetmesi ve soru sorması için sayısız fırsat sunar. STEM yaklaşımı, öğrencilerin bu soruları bilimsel bir bakış açısıyla sormasına ve cevaplamasına yardımcı olur.
- Öğrencilerin gerçek dünya problemlerini anlamalarına ve çözmelerine yardımcı olur. Doğada, öğrenciler çevre kirliliği, küresel ısınma ve türlerin yok olması gibi gerçek dünya problemleriyle karşılaşırlar. STEM yaklaşımı, öğrencilerin bu problemleri çözmek için bilimsel bilgi ve becerileri kullanmalarına yardımcı olur.
- Öğrencilerin STEM konularına olan ilgisini artırmaya yardımcı olur. Doğa, STEM konuları için gerçek ve ilgi çekici bir bağlam sağlar. STEM yaklaşımı, öğrencilerin STEM konularını daha anlamlı ve ilgi çekici bulmasına yardımcı olur.
Doğa eğitiminde STEM yaklaşımı kullanılarak uygulanabilecek bazı etkinlikler şunlardır:
- Doğal yaşam gözlemleri: Öğrencilerin doğadaki canlıları, bitkileri ve diğer doğal unsurları gözlemlemesi ve bu gözlemleri kayıt altına alması sağlanabilir. Bu gözlemler sonucunda öğrenciler doğadaki çeşitlilik ve denge hakkında bilgi sahibi olabilirler.
- Doğal çevrenin incelenmesi: Öğrencilerin doğadaki su, toprak, hava gibi unsurları incelemesi ve bu unsurların özelliklerini ve işlevlerini öğrenmesi sağlanabilir. Bu incelemeler sonucunda öğrenciler doğanın bir bütün olarak nasıl işlediğini anlayabilirler.
- Doğal çevrenin korunması için projeler: Öğrencilerin doğadaki sorunları fark etmeleri ve bu sorunlara çözüm bulmak için projeler geliştirmeleri sağlanabilir. Bu projeler sonucunda öğrenciler çevreye karşı duyarlı hale gelirler ve çevreyi koruma bilinci geliştirirler.
Doğa eğitiminde STEM yaklaşımı kullanılarak öğrencilerin doğa hakkındaki bilgi ve becerilerini geliştirmek, çevreye karşı duyarlı hale gelmelerini sağlamak ve doğayla etkileşime geçmelerini sağlamak mümkün olmaktadır.
Doğa eğitiminde STEM’in kullanılabileceği birçok farklı yol vardır. İşte bu yollardan bazıları:
- Doğada gözlem ve keşif etkinlikleri: Öğrenciler, doğada gözlem ve keşif etkinlikleri yaparak doğal dünyayı daha yakından tanıyabilirler. Bu etkinlikler, öğrencilerin bilim, mühendislik ve teknoloji becerilerini geliştirmelerine yardımcı olur.
- Sorun çözme ve tasarım etkinlikleri: Öğrenciler, doğada karşılaştıkları sorunları çözmek için STEM becerileri kullanabilirler. Örneğin, öğrenciler bir sulak alandaki kirliliği azaltmak için bir proje geliştirebilirler.
- Doğa koruma ve sürdürülebilirlik etkinlikleri: Öğrenciler, doğanın korunması ve sürdürülebilirliği için STEM becerileri kullanabilirler. Örneğin, öğrenciler bir enerji tasarrufu projesi geliştirebilirler.
Doğa eğitiminde STEM’in kullanılması, öğrencilerin bilimsel ve analitik becerilerini geliştirmelerine, gerçek dünya problemlerini anlamalarına ve çözmelerine yardımcı olur. Bu yaklaşım, öğrencilerin doğaya karşı farkındalıklarını ve sorumluluklarını da artırmaya yardımcı olur.
Türkiye’de doğa eğitiminde STEM yaklaşımının kullanımı son yıllarda giderek artmaktadır. Bu kapsamda çeşitli projeler ve etkinlikler yürütülmektedir. Örneğin, MEB tarafından desteklenen “STEM in Nature” projesinde öğrenciler doğada gözlem yaparak, çevresel sorunları fark ederek ve bu sorunları bilim, matematik, mühendislik ve teknoloji disiplinlerini bir araya getirerek çözümler üretmektedir.
Doğa eğitiminde STEM eğitimi yaygınlaşmasının, öğrencilerin doğayla daha uyumlu bir yaşam sürmelerine ve çevreyi korumaya katkıda bulunması beklenmektedir.
Doğa eğitiminde STEM yaklaşımının kullanılabileceği bazı örnekler şunlardır:
- Öğrenciler, bir göletin su kalitesini ölçmek için bir deney yapabilirler.
- Öğrenciler, bir kuşun göç yolunu takip etmek için bir GPS cihazı kullanabilirler.
- Öğrenciler, bir ağacın büyümesini izlemek için bir bitki takip cihazı kullanabilirler.
- Öğrenciler, bir orman yangınına karşı önlem almak için bir yangın erken uyarı sistemi tasarlayabilirler.
Doğa eğitiminde STEM eğitimi yaklaşımının etkili bir şekilde kullanılması için, öğretmenlerin aşağıdaki noktalara dikkat etmesi önemlidir:
- Öğrencilerin ilgi ve ihtiyaçlarına uygun etkinlikler tasarlamak gerekir.
- Etkinlikleri doğada yürütmek gerekir.
- Öğrencilere yeterli zaman ve destek sağlamak gerekir.
Doğa eğitiminde STEM yaklaşımının kullanılması, öğrencilerin STEM disiplinlerini anlamlı ve kalıcı bir şekilde öğrenmelerini sağlayabilir. Bu yaklaşım, öğrencilerin doğa hakkındaki bilgilerini ve becerilerini geliştirmelerine, çevre bilincini artırmalarına ve STEM kariyerlerine hazırlanmalarına yardımcı olabilir.
Doğa eğitimi, öğrencilerin STEM disiplinlerini öğrenmelerine de yardımcı olabilir. Örneğin, öğrenciler bir göletin su kalitesini ölçmek için bir deney yapabilirler veya bir kuşun göç yolunu takip etmek için bir GPS cihazı kullanabilirler. Doğa eğitimi, öğrencilerin STEM kariyerlerine hazırlanmasına da yardımcı olabilir.
Doğa eğitiminin faydaları şunlardır:
- Doğa sevgisini ve doğaya saygıyı geliştirir.
- Çevre bilincini artırır.
- STEM eğitimi disiplinlerini öğrenmeye yardımcı olur.
- Problem çözme ve eleştirel düşünme becerilerini geliştirir.
- Yaratıcılığı ve hayal gücünü geliştirir.
- Sosyal becerileri geliştirir.
- Sağlığa ve iyiliğe fayda sağlar.
STEM eğitimi ve Doğa eğitimi, tüm yaş grupları için uygundur. Okullarda, topluluk merkezlerinde ve özel kuruluşlarda doğa eğitimi programları sunulmaktadır.
