Erciyes Üniversitesi Eğitim Fakültesinden Doç Dr. Ergün ÖZTÜRK hocanın 2007 yılındaki doktora tezinde ayrıntılı olarak bahsetmiş olduğu yaratıcı yazı yazma; edebiyat çalışmalarının bir reform çabası olarak 1880–1940 yılları arasındaki 60 yıllık bir süreçte ortaya çıkmıştır. Yaratıcı yazı yazma, metin çalışmaları ve uygulama teknikleri ile çalışma ve düşünme disiplinlerini birleştirme olarak yazım çalışmalarının düzenlemesine verilmiş olan bir isimdir. Yaratıcı yazmayla meşgul olan çocuklar, kendi zihinsel yeteneklerini yaratıcı yazma esnasında çeşitli okul etkinliklerinde daha fazla kullanmaktadırlar. Pardlow’un, kendini ifade etme ve keşfetme süreci olarak, yazı yazmanın öğretilmesi biçiminde tanımladığı yaratıcı yazı yazma eğitimini uygulayan öğretmenlerin çocukları, kendi zihinsel yeteneklerini yaratıcı yazma esnasında çeşitli okul etkinliklerinde daha fazla kullanmaktadırlar.
Spandel’e göre bir yazının yaratıcı yazı olabilmesi için şu niteliklere sahip olması gerekir.
1- Fikirler: Fikirler yazma parçalarının esasıdır. Öğrenciler ilginç fikri seçerler, onu sınarlar, ana fikir ve ayrıntıları kullanarak geliştirirler.
2- Organizasyon: Organizasyon yazmanın iskeletidir. Öğrenciler yazılarının
başında okuyucuyu metne bağlar, amaçları tanımlar, mantıklı fikirler sunar, fikirler arasında geçiş sağlar ve önemli soruları cevaplandırarak tatmin edici bir sonla yazımı bitirirler. Öğrenciler ön yazma boyunca yazılarını organize ederler ve tasarılar yaparak planlarını izlerler.
3- Üslup: Yazarların ayırt edici stilleri üsluptur. Üslup bir yazma parçasındaki en önemli niteliktir. Culham (2003) üslûbu, “yazarın müziği, kelimelerde ortaya çıkar” şeklinde tanımlar. Öğrenciler tasarlama ve aşamaları gözden geçirme esnasında, kullandıkları kelimeler, oluşturdukları cümleler ve benimsedikleri tonlar yoluyla yazımlarındaki üslûbu tanımlarlar.
4- Kelime Seçimi: Dikkatli kelime seçimi, okurken yazıya açık anlam ve çekicilik katar. Öğrenciler canlı kelimeler, özel isim, sıfatlar ve fiiller seçmeyi, kelime resimleri yaratmayı, dilin ifade etme özelliklerini kullanmayı öğrenir. Öğrenciler, yazılarını tasarlayarak ve yeniden gözden geçirerek kelime seçimine odaklanırlar.
5- Akıcı cümle: Akıcı cümle, dilin ritmidir. Öğrenciler yazılarının uzunluğunu ve yapılarını çeşitlendirirler. Böylece yazılar doğal bir ritme sahip olur ve doğal sesle okunması kolaydır. Öğrenciler yazılarını tasarlayarak, yeniden gözden geçirerek ve sergileyerek cümle akıcılığını geliştirirler.
6- Mekanikler: Mekanikler, doğru telâffuz etme, büyük harf kullanma, noktalama ve dil bilgisidir.
Geçtiğimiz hafta projelendirmesini Sapanca İlkokulunun yaptığı ve yürütücülüğünü Fatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesi Eğitim Fakültesi Türkçe ve Sosyal Bilimler Eğitimi Bölümünden Yrd. Doç. Dr. Gökçen GÖÇEN ÖZDEMİREL’in üstlendiği, sınıf öğretmenlerine yaratıcı yazma tekniklerine yönelik atölye çalışmaları aracılığıyla eğitim vermek ve öğretmenler okullarına döndüklerinde, atölye çalışmalarına benzer şekilde sınıflarında uygulayacakları yaratıcı yazma etkinlikleri ile ilkokul öğrencilerinin yazmanın eğlenceli bir etkinlik olduğuna inanmaları, yazmaya karşı tutumlarını olumlu yönde değiştirmeleri, yazı yazabildiklerini görmeleri ve yazma sürecinin sonunda, bu sürecin bir çıktısı olarak yazarı oldukları bir kitaba sahip olmaları amacı taşıyan, “Yazdıkça Yazıyorum” adlı TÜBİTAK 4004 projesi hayata geçti. Alanında uzman eğitmenlerce düzenlenen atölye çalışmalarında, Türkiye’nin dört bir yanından gelen kendini eğitime adamış sınıf öğretmenlerine; derslerinde öğrencilerine uygulayabilecekleri yaratıcı yazma teknikleri öğretilmiştir.
- Yüzyıl Yetkinliklerinden olan yaratıcılığı geliştirici, bu ve bunun gibi projelerin daha çok yapılmasını diliyor ve projede emeği geçen herkese teşekkür ediyorum.
