2204-B Ortaokul Öğrencileri Araştırma Proje Yarışması
BİYOLOJİ ÖĞRENCİ PROJESİ
TOPRAKTA VE SUDAKİ MİKROPLASTİKLERİN ARITIMI
İÇİN YENİ YÖNTEMLERİN GELİŞTİRİLMESİ
Öğrenci: SUDE LEYLA ERTAŞ
Danışman: PINAR SABAZ
Plastik atıkların çevre ve canlı hayatı üzerindeki etkileri son yıllarda
dikkat çekmektedir. Plastiklerin kullanımının giderek artması ve
parçalanmaması plastiğin atıklar içindeki oranını ve yaratacağı
sorunların boyutunu giderek arttırmaktadır. Boyu 5 mm’den küçük
plastik parçalarına mikroplastik denilmektedir. Normal boyuttaki
plastikler ortamdaki mikroorganizmalar ve çevresel faktörlerle
çözünerek daha küçük boyuttaki mikroplastik parçacıklarını
oluşturmaktadır. Canlılar, bu boyuttaki plastik parçalarını görmeyerek
yutmaktadırlar. Bu durum hem doğal yaşam hem de insan sağlığı için
çok ciddi bir tehdit unsurudur. Yapılan çalışmanın temel amacı suda ve
toprakta bulunan mikroplastiklerin arıtımı için yeni yöntemlerin
geliştirilmesidir. Mikroplastik örneklerinin elde edilmesi için farklı
türlerdeki plastik kaynakları (PE, PVC, PET) 1 g’lık küçük parçacıklar
haline getirilmiştir üzerlerine saf su ve çözeltisi eklenerek 6 farklı grup
oluşturularak ışık mikroskobu ile mikroplasik oluşumu tespit edilmiştir.
Sudaki mikroplastiklerin arıtımı için ultrasonik ses ve silika jel filtre
kullanılmış, arıtım işleminden sonra tekrar ışık mikroskobunda
görüntüler kaydedilmiştir. Topraktaki mikroplastiklerin arıtımı için
Galleria Mellonela larvaları kullanılmıştır. Uygun ortamda bulunan
Galleria Mellonela larvalarının bulunduğu petri kabına mikroplastikli su
örneği ve küçük parçacıklar haline getirdiğimiz plastikler eklenerek
plastik kütleleri 1 ay boyunca kaydedilmiştir. Elde edilen sonuçlara göre
sulardaki ve topraktaki mikroplastiklerin neredeyse tamamının arıtıldığı
belirlenmiştir. Bununla birlikte normalde doğada yüzlerce yılda
kaybolan plastik örnekleri Galleria Mellonela sayesinde 1 ay gibi kısa
bir sürede %52,44, %51,83, %51,92 oranında temizlenmiştir.
Mikroplastiklerin arıtımı için halihazırda kesin kabul gören bir yöntem
bulunmamıştır. Çalışmamızda kullanılan yöntemler geliştirilerek hem
ülke ekonomisine katkı sağlanıp hem de doğal yaşamı ve insan
sağlığını tehdit eden bir unsur olan mikroplastiklerin ucuz, güvenli ve
hızlı bir biçimde arıtımı sağlanabilir.
