2204-B Ortaokul Öğrencileri Araştırma Proje Yarışması
BİYOLOJİ ÖĞRENCİ PROJESİ
FARKLI TÜTÜN TÜKETİM ŞEKİLLERİNİN DROSOPHİLA
MELANOGASTER’İN YAŞAMSAL PARAMETRELERİ
ÜZERİNE ETKİLERİ
Öğrenci: CİHAD CAN ÖZBAYDEMİR
Danışman: MEHMET FİDAN
Sigara Dünya Sağlık Örgütü tarafından önlenebilir ölümlerin
nedenlerinden biri olduğu kabul edilmektedir. 2000’li yıllar bir yandan
tütün kontrolünde yeni bir dönemi başlatırken diğer yandan tütün
tüketiminde yeni eğilimlere tanıklık etmektedir. Eski tütün tüketim
şekillerinden biri olan nargile bu dönemde birçok ülkede yeniden ortaya
çıkmıştır. Daha az zararlı olduğu vurgulanan elektronik sigara ve
elektronik sigaranın başka bir formu olan tütünü belli sıcaklığa kadar
ısıtan ama yakmayan yeni bir tüketim şekli de tüketicilerin hizmetine
sunulmuştur. Çalışmanın amacı farklı tütün tüketim şekillerinin
gerçekten sigaranın bilinen zararlarını azaltıp azaltmadığını
araştırmaktır. Bu amaçla toksisite çalışmalarında sıklıkla kullanılan
model organizmalardan birisi olan meyve sineği olarak da bilinen
Drosophila melanogaster kullanılmıştır. Tütün tüketim şekillerinin
Drosophila melanogaster’de mortalite, yumurta verimi ve larvalarda
gelişim süresi parametreleri araştırılmıştır. Çalışmada meyve sinekleri
standart yaşam koşullarında aynı oranda tütün dumanına veya buhara
maruz bırakılmıştır. Çalışma sonucunda farklı tütün tüketim şekillerinin
kontrol grubuna göre mortalite oranını artırdığı, hatta alternatif
yöntemlerin klasik tütün kullanımına yakın toksik etkiler ortaya
çıkardığı gözlemlenmiştir. Öyle ki kontrol grubunda larval mortalite
oranı %5 iken bu oran klasik tütün kullanımında %48, nargile
kullanımında %52, elektronik sigara kullanımında %47 ve tütünü belli
sıcaklığa kadar ısıtan ama yakmayan kullanım şeklinde ise %45 olarak
tespit edilmiştir. Benzer şekilde yumurta verimi ve metamorfoz süreleri
üzerinde de olumsuz etkiler gözlemlenmiştir. Sigaraya alternatif olarak
üretilen yeni nesil tütün tüketim şekilleri zararlı etkileri azaltılmış olarak
lanse edilmektedir. Fakat sigara kullanıcıları tarafından tercih edilse de
zararları arasında önemli farklılıkların görülmediği, sigaraya alternatif
yöntemler bulmanın tütünün zararlı etkilerini ortadan kaldırmadığı,
sigara kullanımının tamamen bırakılmasının en doğru yöntemin olduğu
belirlenmiştir.
