1. Soru Sorma ve Problemi Tanımlama Becerisi:
Bilim insanları meraklıdır ve gözlemler yapar. Örneğin; Gökyüzü neden mavidir?,
Alzheimer hastalığının sebepleri nelerdir?, Cristiano Ronaldo’nun hızı, kuvveti, oyun
zekâsı, dayanıklılık açısından diğer futbolculardan farklı yönleri nelerdir?, Dinozorlar
neden yok oldular?, Mars’ta yaşam bulunur mu? gibi soruların yanıtlarını merak ederler.
Ancak her merak edilen sorunun araştırılması mümkün olmayabilir. Bir sorunun
araştırılabilmesi için tanımlanabilir, ölçülebilir, bilimsel yöntemlerle test edilebilir ve kontrol
edilebilir olması gereklidir.
2. Model Oluşturma ve Kullanma Becerisi:
Bilim insanları çoğu zaman doğal olgu ve olayları anlamak ve açıklamak için çok
çeşitli bilimsel modeller ve simülasyonlar (benzetimler) oluşturur. Bilimsel modeller,
gerçeğin tıpa tıp kopyası değildir. Bilimsel modeller, gözlem yapabilmemizin mümkün
olmadığı Gen, DNA, kara delik gibi farklı bilimsel olguların teknoloji ve bugünkü verilerle
açıklanmasına ve hayal edilmesine imkân sağlar.
3. Araştırma Planlama ve Gerçekleştirme Becerisi:
Bilim insanları doğada, sahada ya da laboratuvarda araştırmalarını, bağımlı ve
bağımsız değişkeni en iyi şekilde tanımlayarak test eder. Veri toplama sürecinde
kullanılan yöntemler, var olan teorilerin ve açıklamaların test edilmesine ya da yenilerinin
üretilmesine imkân sağlar.
4. Veri Analizi ve Yorumlama Becerisi:
Bilim insanları araştırmalarından elde ettikleri verilere dayalı olarak sonuçlarını
belirli bir düzen (tablo, grafik, şekil, şema, harita vb) içerisinde yorumlar ve tahminde
bulunur.
5. Matematiksel ve Hesaplamalı Düşünme Becerisi:
Bilim uygulamaları genellikle geometri, mantık ve matematiksel analizler gibi
matematiksel bilgi kullanımını gerektirir. Bilim insanları, değişkenleri ve değişkenler
arasındaki ilişkileri ifade etmek için matematikten yararlanır. Bilim tarihi boyunca
çoğunlukla araç kullanmadan yapılan bu matematiksel işlemler yanlış hesaplamalara,
zaman ve enerji kaybına yol açmıştır. Bu nedenle, günümüzde bilim insanları değişkenler
arası ilişkileri ve ölçümleri bilgisayarlar, dijital programlar ya da gelişen teknolojinin
yardımıyla, oldukça büyük verileri, hassas, doğru ve farklı ilişkilerle karşılaştırma imkânı
elde ederek önemli sonuçlar ortaya koymaktadır. Öğrencilerin de özellikle okul sırasında
gerçekleştirdikleri etkinlik ya da bilimsel projelerle gözlem, ölçme, kayıt tutma ve bilgiyi
işleme süreçlerinde, matematiksel ve hesaplamalı düşünme becerilerini geliştirmesi
amaçlanmaktadır.
6. Açıklamalar Oluşturma ve Çözümler Tasarlama Becerisi:
Bilimin amacı, doğal dünyayı anlamamızı ve doğadaki olayları açıklamamızı
sağlamaktır. Açıklama, değişken ya da değişkenlerin birbiri arasında nasıl bir ilişki
içerisinde olduğunu ya da birbirlerini nasıl etkilediklerini belirten iddiaları içerir. Bu iddialar
genellikle bilim insanlarının bilimsel bir soruya cevap verecek şekilde tasarladığı bir
araştırma sonucunda topladığı verilerden elde ettiği çıkarımlardır.
Sınıf içi uygulamalarında öğrencilerin öğrendikleri bilgiler üzerinden kendi
açıklamalarını oluşturmaları beklenir. Bir bilim insanın yaptığına benzer olarak da
geliştirilen açıklamayı veya ürünü belirli kriter ya da parametrelere göre test etmesi ve
geliştirmesi hedeflenir.
7. Kanıtlardan Argüman Oluşturma Becerisi:
Argüman oluşturma, bilimsel açıklamalar ve çözümler hakkında uzlaşma sağlama
sürecidir. Bilim insanları, bilimsel araştırma sürecinde verileriyle destekledikleri
argümanlarını, sonuçlarını, ölçüm ve iddialarını diğer bilim insanlarıyla değerlendirir.
Öğrencilerin de bilimsel bir olayı araştırma, bir tasarımı test etme veya bir
açıklamayı daha iyi temsil edecek bir model oluşturma süreçlerinde, birbirlerinin fikirlerini
dinlemeleri, karşılaştırmaları ve değerlendirmeleri için argüman oluşturma sürecini
kullanmaları beklenmektedir.
8. Bilgi İletişimi Kurma Becerisi:
Bilim adamları, ürettikleri fikirleri ve yöntemleri açıkça ve ikna edici bir şekilde
sunabilmelidir. Bilimsel ve teknik metinleri okuyabilme, anlayabilme, yorumlayabilme ve
üretebilme, açık ve ikna edici bir şekilde aktarma bilim de temel bir gerekliliktir. Fikirleri
bireysel olarak ve gruplar halinde eleştirmek ve iletmek kritik mesleki bir faaliyettir. Bilim
insanlarının genellikle en sık kullandıkları bilgi iletişim araçları, tablolar, diyagramlar,
grafikler, modeller, interaktif uygulamalar/görseller ve denklemlerdir.
Bilim insanları çok değişik konularda yukarıda ayrıntılı olarak verilen bilimsel
uygulama becerilerini, hayal gücü ve yaratıcılıklarını kullanarak farklı bilgiler (prensipler,
teoriler, kanunlar), materyaller (örnek olarak metaller, roket, uçak, telefon, bilgisayar
programı, oyun, elektronik kartlar, piller, enerji dönüşüm sistemleri gibi) ve yöntemler
(tümevarım, tümdengelim, analitik, sayısal ve deneysel çözüm metotları) üretir. Bilimsel
araştırmalarda bilimsel uygulama becerilerinin tamamı aynı araştırmada ve belirli bir
sırada kullanılmayabilir.
KAYNAK TÜBİTAK
