Bağımlı değişken, bağımsız değişken ve kontrol edilen değişkenler, bir deneyin sonuçlarını etkileyen değişkenlerdir. Bağımlı değişken, deneyde ölçülen veya gözlemlenen değişkendir. Bağımsız değişken, deneyde kontrol edilen ve bağımlı değişkeni etkileyen değişkendir. Kontrol edilen değişken, deneyde kontrol edilen ve bağımlı değişkeni etkileyebilecek diğer tüm değişkenlerdir.
Bağımlı değişken
Bağımlı değişken, deneyde ölçülen veya gözlemlenen değişkendir. Bağımlı değişken, bağımsız değişkenin etkisini göstermek için kullanılır.
Örnek: Bir deneyin bağımlı değişkeni, bir bitkinin büyüme oranı olabilir. Deneyde, farklı miktarlarda gübre verilen bitkilerin büyüme oranları karşılaştırılabilir. Gübre miktarı, bağımsız değişkendir.
Bağımsız değişken
Bağımsız değişken, deneyde kontrol edilen ve bağımlı değişkeni etkileyen değişkendir. Bağımsız değişken, deneyde değiştirilen değişkendir.
Örnek: Yukarıdaki deneyde, gübre miktarı bağımsız değişkendir. Gübre miktarı değiştirildiğinde, bitki büyüme oranı da değişir.
Kontrol edilen değişken
Kontrol edilen değişken, deneyde kontrol edilen ve bağımlı değişkeni etkileyebilecek diğer tüm değişkenlerdir. Kontrol edilen değişkenler, deneyde değişmez.
Örnek: Yukarıdaki deneyde, toprağın tipi, bitki türü ve sulama miktarı kontrol edilen değişkenlerdir. Bu değişkenler, deneyde değişmez.
Bağımlı, bağımsız ve kontrol edilen değişkenler, bir deneyin sonuçlarını daha iyi anlamamıza yardımcı olur. Deneyde hangi değişkenin bağımlı değişken olduğunu bilmek, deney sonuçlarını yorumlamamıza yardımcı olur. Bağımsız değişkeni bilmek, deney sonucunu etkileyen faktörü anlamamıza yardımcı olur. Kontrol edilen değişkenleri bilmek, deney sonucunu etkileyebilecek diğer faktörlerin etkisini ortadan kaldırmamıza yardımcı olur.
Bağımlı, bağımsız ve kontrol edilen değişkenler, günlük hayatımızda da karşımıza çıkar. Örneğin, bir yemek pişirirken, kullanılan malzemelerin miktarı ve pişirme süresi bağımsız değişkenler, yemeğin tadı ve dokusu ise bağımlı değişkendir. Bir öğrencinin derslerdeki başarısında, öğrencinin çalışma süresi, öğretmenin kalitesi ve öğrencinin ilgi alanı gibi faktörler bağımsız değişkenler, öğrencinin başarısı ise bağımlı değişkendir.
Bağımlı, bağımsız ve kontrol edilen değişkenleri anlamak, bilimsel araştırma yapmayı ve günlük hayatımızı daha iyi anlamayı sağlar.
Bağımlı, Bağımsız ve Kontrol Edilen Değişken Deneyleri
Bağımlı, bağımsız ve kontrol edilen değişkenler, bir deneyde ölçülen veya kontrol edilen değişkenlerdir.
Bağımlı değişken, deneyde gözlemlenen ve ölçülen değişkendir. Örneğin, bir deneyde bir bitkinin büyümesini ölçüyorsanız, bitkinin boyu bağımlı değişken olur.
Bağımsız değişken, deneyde değiştirilen ve bağımlı değişkeni etkileyen değişkendir. Örneğin, bir deneyde bir bitkinin büyümesini etkileyen gübre miktarını ölçüyorsanız, gübre miktarı bağımsız değişken olur.
Kontrol edilen değişken, deneyde değiştirilmeyen ve bağımlı değişkeni etkileyebilecek değişkenlerdir. Örneğin, bir deneyde bir bitkinin büyümesini ölçüyorsanız, toprağın kalitesi, ışık miktarı ve su miktarı gibi değişkenler kontrol edilen değişkenler olabilir.
Örnek Deneyler:
- Bağımlı değişken: Bitkinin boyu
- Bağımsız değişken: Su miktarı
- Kontrol edilen değişkenler: Toprak kalitesi, ışık miktarı, gübre miktarı
Bu deneyde, farklı miktarlarda su ile sulanan bitkilerin boyları ölçülür. Su miktarı bağımsız değişkendir, çünkü deneyde değiştirilen değişkendir. Bitkinin boyu bağımlı değişkendir, çünkü deneyde gözlemlenen ve ölçülen değişkendir. Toprak kalitesi, ışık miktarı ve gübre miktarı kontrol edilen değişkenlerdir, çünkü deneyde değiştirilmeyen ve bağımlı değişkeni etkileyebilecek değişkenlerdir.
- Bağımlı değişken: Bitkinin çiçeklenme süresi
- Bağımsız değişken: Işık miktarı
- Kontrol edilen değişkenler: Toprak kalitesi, su miktarı, gübre miktarı
Bu deneyde, farklı ışık koşullarında yetiştirilen bitkilerin çiçeklenme süreleri ölçülür. Işık miktarı bağımsız değişkendir, çünkü deneyde değiştirilen değişkendir. Bitkinin çiçeklenme süresi bağımlı değişkendir, çünkü deneyde gözlemlenen ve ölçülen değişkendir. Toprak kalitesi, su miktarı ve gübre miktarı kontrol edilen değişkenlerdir, çünkü deneyde değiştirilmeyen ve bağımlı değişkeni etkileyebilecek değişkenlerdir.
Bağımlı, bağımsız ve kontrol edilen değişkenleri belirlemek, bir deneyin sonuçlarını doğru bir şekilde yorumlamak için önemlidir.
Merhaba Değerli Öğrenciler ve Veliler,
Siz veya çocuğunuz matematik, fen bilimleri, Türkçe veya başka bir ders konusunda sorunlar yaşıyorsa ve online – yüzyüze özel ders almayı düşünüyorsanız, doğru yerdesiniz! Hemen özel ders öğretmenleri ve öğrenci koçluğu platformundan özel ders veren öğretmenlerimizi inceleyebilirsiniz.
