PROJENİN ADI: ATEŞ SÖNER İKAZ BAŞLAR
PROJENİN AMACI: METALLERİN GENLEŞME ÖZELLİĞİNDEN FAYDALANARAK ŞOHBEN ZEHİRLENMELERİNİ ÖNLEMEK.
GİRİŞ:
Dışarıdan ısı alan maddenin taneciklerinin kinetik enerjisi, dolayısıyla taneciklerin titreşim hızı artar. Tanecikler birbirinden uzaklaşmaya başlar. Bu olay genleşme adı ile anılır. Tersine olarak madde dışarıya ısı verdiğinde (madde soğutulduğunda) maddenin taneciklerinin kinetik enerjisi, dolayısıyla taneciklerin titreşim hızı azalır ve maddenin hacmi küçülür.
BOYCA UZAMA Bir metal çubuğun ısıtılmadan önceki ilk boyu, l0 olsun. Bu metal çubuğu ısıttığımızda boyu uzayarak son boyu l olur. Boyca uzama miktarı
Boyca uzama katsayısı ?
Cıva
60
Kurşun
29
Aluminyum
22
Pirinç
19
Paslanmaz çelik
17.3
Bakır
17
Metaller arasında yüksek sıcaklıklara dayanıklı ve en yüksek uzama katsayısına sahip olan alüminyumdur. Bu alüminyumun çubuğun en kısa sürede uzamasını ve kısalmasnı gerçekleştirdiğini gösterir.
Şofbenlerde ateşin çevresel şartlar etkisiyle sönmesi sonucunda meydana gelen can kayıplarını en aza indirmek istedik.
Projemizi geliştirirken Fen ve Teknoloji öğretmenimiz Devrim ERTUĞRUL dan yardım aldık.
Kullanılan Yöntem:
Araştma inceleme- deneme yanılma yöntemleri; gözlem ve deney tekniğini uyguladık. Genleşmenin tanımından başlayarakır bilgilerimizi tekrar gözden geçirdik. Bize en uygun metalli araştırmaya başladık. Bu konuda temel fizik bilgilerini tekrardan gözden geçirdik. Metallerin uzama katsayıları bulduk. N uygun alüminyum , pirinç, çelik , bakırla yaptığımız deneylerde alüminyumun daha iyi sonuç verdiğini gördük.
Sistem şofben ateşinin yanmasıyla orda bulunan alüminyum çubuğun genleşerek devreyi kapatmasıyla başlamaktadır. Genleşmenin ne kadar ısı olursa olsun belirli miktarda gerçekleştiğini gördük. Herhangi bir nedenle ateş sönerse ortamdaki sıcaklık hızla düşecek bizim alüminyum çubuğumuzda aynı şekilde büzülme meydana gelecek. Büzülme sonucunda devre tekrardan aktif olacak ve ikaz lambaları ve havalandırma motorlarını çalıştıracak.içeriye oksijen girmesini sağlayacak.
Yaptığımız modelde led lambalar ve bir motor kullanılmıştır.
Devrenin bir çok alternatifi olması aynı zamanda her ihtiyaca göre tasarlanmasını sağlar. İkaz sirenleri, söndürme elemanları, kapıları açılması, doğalgazın kesilmesi gibi alternatifler eklenebilir.
Proje bütçesi:
Marangozluk ücreti:5 TL
Led lamba: 5 TL
Çakmak ve gazı: 10TL
Toplam: 20 TL
Motor , kablo ve anahtarlar okulumuzun laboratuarından temin edilmiştir.
Çalışma Takvimi:
23 Ekim: Problem tarama ve problemin tespiti
30 Ekim – 11 Aralık : çözüm önerileri, literatür tarama
11 ARALIK – 14 OCAK 2014: Modellemenin yapılması
Ulaşılan sonuçlar:
Yapılan model verimli ve sağlıklı neticeler vermiş olup , alevin sönmesinden itibaren en geç 1 dk içinde devreye girmiştir. Gerekli kalibrasyon ve düzenlemelerle bu sure minimuma düşürülmüştür. Verilerimize göre 10 sn içinde sistem devreye girip ikaz lambaları yanmıştır.
Sonuçların Değerlendirilmesi:
Basit elektrik devre anahtarı gibi genleşmeden faydalanılarak hazırladığımız sistem beklentilerimizin üzerinde sonuç verdi.şofben tesisatına küçük modifiyelerle yapılan sistemle.kişileri en kısa zamanda uyararak şofben gazı zehirlenmelerinin önüne geçebilir.
Kaynaklar :
*
*http://www.fenokulu.net/portal/Sayfa.php?Git=KonuKategorileri&Sayfa=KonuBaslikListesi&baslikid=59&KonuID=219
*http://tr.wikipedia.org/wiki/Genle%C5%9Fme_katsay%C4%B1s%C4%B1
