Proje Amacı: Annesi – babası belli ve istenilen özelliklerde olan saf döl tohumlar üretmek.
Giriş: Doğada gen aktarımı çoğunlukla böcekler aracılığı (özellikle arılar), rüzgarın etkisiyle, vb dış etkenler sayesinde gerçekleşmektedir. Arı, çiçekten çiçeğe uçarak, erkek organdan aldığı polenleri (üreme materyalini) dişi çiçeğin döl yatağına taşıyıp, döllenmeyi sağlayarak, ziyaret ettiği bu iki birey arasında doğal şartlarda gen aktarımı mümkünse, gen aktarımı gerçekleştirmektedir.
Hibrid veya melez tohum, aynı bitki türüne ait uzak akraba konumunda olan iki doğal bitki popülasyonundan seçilen saf bireylerin birbirleri ile çaprazlanması sonucunda elde edilen ilk nesil (f1) melez tohumlara verilen isimdir. Bu teknik ile değişik yöntemler kullanılarak ana veya babada bulunan özelliklerin f1 çocuklarında ortaya çıkıp çıkmadığı belirlenmekte ve en çok istenilen özellikleri bünyesinde toplayacak olan f1 melezin hangi ana baba birleşiminden elde edildiği saptanmaktadır.
Seralarda rüzgâr, arı vb. dış etkenler olmadığı ve tozlaşmanın kontrollü gerçekleşmesi istenildiği için çiçek tozları toplanır ve dişi organ ile birleştirilir. Çiçek tozu toplamada çeşitli yöntemler vardır. Bunlardan bazıları; tırnak ile ki oldukça zahmetli ve verimi düşük bir yöntem, bitkileri sallayarak ki kontrollü olması mümkün değil ve Hindistan da kullanılan yöntem; çiçeklerden erkek organlar toplanır, kurumaya bırakılır. Kuruduktan sonra elekte ovalanır ve polen elde edilmiş olur. Tüm bu yöntemler hem zaman alıcı hem de oldukça eziyetlidir.
Tüm bunlar göz önünde bulundurulduğunda polen toplamada temel prensibin titreşim olduğu sonucu ortaya çıkarıldı. Bu titreşimi kontrollü şekilde sağlamanın yolları arandı ve elektrikli diş fırçasında karar kılındı. Elektrikli diş fırçasının fırça kısmı çıkarılarak ince ve orta boy bir demir parçası monte edildi. Bu sayede çiçeğe zarar vermeden ve polen kaybını en aza indirerek toplama sağlanmış oldu.
Kullanılan Yöntem: Tozlaşma, hibrid tohum, f1 jenerasyon ile ilgili araştırmalar yapıldı. MULTİ TARIM Ticaret Ltd Şti ve ÜLGER TARIM Paz. Tic. Ltd. Şti. ziyaret edildi ve yetkililerden bilgi alındı. Polen toplarken karşılaştıkları zorluklar, olmasını istedikleri kolaylıklar soruldu ve not edildi. Tozlaşma ve polen toplamada temel prensibin titreşim olduğuna, bu titreşimi sağlayabilecek ergonomik, hafif, çok ses çıkarmayan, uzun süreli kullanıma uygun olan aracın elektrikli diş fırçası olacağına karar verildi. Önce fırçası ile denemeler yapıldı, bu polenlerin çok dağılmasına ve telef olmasına neden oldu. Fırça çıkarılarak kalan demir kısmı ile yapılan deneme de çiçeklere fazla zarar verdi. Bunun üzerine daha ince ve orta boy bir demir parçası monte edilerek bir deneme daha yapıldı ve bu haliyle çiçeğe en az zarar verilip, polen kaybı en aza indirilmiş oldu.
Proje Bütçesi: 75 TL
Proje Çalışma Takvimi:
EYLÜL-EKİM: MULTİ TARIM Ticaret Ltd. Şti ve ÜLGER TARIM Paz. Tic. Ltd. Şti. ziyaret edildi. Polen toplayan işçilerle görüşüldü. Polen toplarken karşılaştıkları zorluklar soruldu. Polen toplamayı kolaylaştıracak neler olmalarını istedikleri öğrenildi. Elde edilen bilgiler değerlendirildi ve bu bilgiler ışığında elektrikli diş fırçasına karar verildi.
KASIM- ARALIK: Elektrikli diş fırçası ile serada denemeler yapıldı. Karşılaşılan sorunlar değerlendirildi ve gerekli düzenlemeler yapıldı.
OCAK: Projeye son hali verilerek tekrar denemeler yapıldı. Karşılaşılan sorunların ortadan kalktığı görüldü. Son hali polen toplayan işçilere götürüldü ve onların da onayını aldı.
Sonuçların Değerlendirilmesi:
Elektrikli diş fırçasını yeniden düzenleyerek yaptığımız araç, titreşimin temel esas olduğu polen toplama işinde oldukça başarılı oldu. ÜLGER TARIM Paz. Tic. Ltd. Şti. polen toplama işçileri bu aracı denediler ve işlerinin oldukça kolaylaştığını, bu araç ile daha kısa sürede daha fazla polen toplayabildiklerini gördüler.
Kaynaklar:
fs.fed.us/wildflowers/pollinators/plantstrategies/index.shtml
ÜLGER TARIM Paz. Tic. Ltd. Şti
MULTİ TARIM Ticaret Ltd. Şti
ziraatci.com
