e-Devlet Yenilikçi Proje Yarışması

Bilgi ve iletişim teknolojilerinin her geçen gün daha hızlı gelişime ve değişime uğradığı günümüzde, gelişen teknolojiler bilgi toplumuna dönüşüm sürecini hızlandırmakta, bu dönüşüm de bireylerin günlük yaşamlarını ve iş yapma biçimlerini değiştirmektedir. Bu değişimden devlet – vatandaş ilişkileri ile devletin (kamu kurumlarının) iş yapma şeklinin de payını alması kaçınılmazdır. Bilgi ve iletişim teknolojilerinin yenilikçi ve yaratıcı şekilde kullanımı ile mümkün olabilecek bu değişim; bireysel ve toplumsal refahın yükselmesinde etkin bir rol oynamakta, devlet tarafından vatandaşlara sunulan hizmetlerin kalitesini yükseltmekte, oluşan yüksek hizmet standartlarının ülke genelinde yaygınlaştırılmasını sağlamakta, ayrıca kamu hizmetlerinin daha hızlı ve kolay şekilde bireylere ulaştırılmasını mümkün kılmaktadır. Bu durum bir taraftan bireylerin yaşam kalitesini artırırken diğer taraftan da toplumda dezavantajlı kesimlere ulaşılması ve toplum genelinde sosyal gelişmenin ileri düzeylere taşınmasına katkı sağlamaktadır.

Bu kapsamda, bilgi ve iletişim teknolojilerinin en yakın takipçisi, kullanıcısı ve uygulayıcısı olan Bilgisayar ve Yazılım Mühendisliği öğrencilerinin ülkemizin e-dönüşüm sürecine ilgilerini çekmek, yenilikçi ve girişimci bir şekilde yeni projeler / fikirler / çözümler üretmelerini ve bu doğrultuda bilgi ve becerilerini geliştirmelerini sağlamak amacıyla T.C. Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı (UDHB)’nın desteğiyle Türksat Uydu Haberleşme Kablo TV ve İşletme A.Ş. (TÜRKSAT) ve İhsan Doğramacı Bilkent Üniversitesi ortaklığı ile e-Devlet Yenilikçi Proje Yarışması düzenlenmektedir.

Bu kılavuz, e-Devlet Yenilikçi Proje Yarışması’na katılacak öğrencilere ve danışmanlarına yardımcı olmak amacıyla hazırlanmıştır. Yarışmaya katılacak tüm öğrencilerin ve danışmanların, yarışma başvurusu yapmadan önce bu kılavuzu dikkatle okumaları, proje konusu seçimi, gerçekleştirimi, sunumu gibi projenin tüm safhaları için kılavuzdaki önerileri dikkate almaları, belirtilen kurallara uymaları proje hazırlama sürecinde kendilerine kolaylık sağlayacak ve çalışmalarının en etkili şekilde değerlendirilebilmesini mümkün kılacaktır.

Yarışmaya katılacak öğrencilere ve onlara yardımcı olacak değerli danışmanlarına bu kılavuzun yararlı olacağını umar, tüm katılımcılara yarışma sürecinde başarılar dileriz.

Yarışmanın Amacı

E-Devlet Yenilikçi Proje Yarışması’nın amacı; Bilgisayar ve Yazılım Mühendisliği alanlarında eğitim alan lisans öğrencilerinin ülkemizin e-dönüşüm sürecine ilgilerini çekmek, yenilikçi ve girişimci bir şekilde bilişim teknolojilerini kullanarak yeni projeler / fikirler / çözümler üretmelerini sağlamak ve bu doğrultuda bilgi ve becerilerini geliştirmeleri konusunda teşvik etmektir.

Projeler üç aşamalı bir değerlendirme sürecinden geçecektir. Değerlendirmeler aşağıdaki aşamalardan oluşacaktır.
Ön Eleme Değerlendirmesi

Projeler; Yenilikçilik, Kullanışlılık / Yaygın Etki (Fayda), Yazılım/Sistem Tasarımı ve Yapılabilirlik kriterlerine göre değerlendirildikten sonra, başarılı bulunan projeler bir sonraki aşamaya geçecektir. Bu kriterlere ait açıklamalar aşağıda sunulmuştur.
Yenilikçilik: Yarışmanın en önemli değerlendirme kriterlerinden biri yenilikçilik ve özgünlüktür. Projenin özgün ve yenilikçi olması, yeni problem sunulması ve/veya var olan problemi farklı ve/veya orijinal bir şekilde çözüm sunarak gerçekleştirilmesidir.
Kullanışlılık / Yaygın Etki (Fayda): Projelerde, ülkemizin e-dönüşüm sürecine katkı sağlayabilecek, devlet-vatandaş etkileşimini kolaylaştırabilecek, kamu hizmetlerinin sunumunun kalitesini, verimliliğini ve etkinliğini artırabilecek özellikler olması beklenmektedir.
Yazılım/Sistem Tasarımı: Projelerin planladığı gibi sonuçlanması ve beklenen işlevi sağlayabilmesi için, projenin gerçekleştirimi kadar analiz ve tasarımı da önem arz etmektedir. Bu açıdan, sorunun ve ihtiyacın doğru tespit edilmesi, ihtiyaç ile projede uygulanan materyal ve yöntemlerin uygunluğu, sistem/yazılım mimarisinin doğru kurgulanabilmesi, yazılımın/sistemin doğru bileşenlere ayrılabilmesi, bileşenlerin etkileşimi, veri kaynaklarının tasarımı gibi faaliyetlerin doğru ve etkin bir şekilde yapılması beklenmektedir.
Yapılabilirlik: Projenin başarılı olabilmesi için projenin kapsamının iyi belirlenmiş olması, proje adımlarının ve gerçekleştirilecek faaliyetlerin iyi planlanması ve sorunun tanımlanmasından çözümüne kadar çalışmanın sürdürülebilir olduğunun net bir şekilde ortaya konabilmesi gerekmektedir.
Sonuç Raporu Değerlendirmesi

Ön eleme değerlendirmesini geçen projeler, hazırladıkları Proje Sonuç Raporu’nu teslim edecektir. Proje Sonuç Raporu uygun ve başarılı bulunan projeler Proje Sergisi’ne davet edilecektir. Sonuç Raporu Değerlendirmesi’nde, Ön Eleme Değerlendirmesi’ndeki kriterlere ek olarak
Detaylandırılmış ve güncellenmiş sistem/yazılım tasarımları,
Projenin sonuçları ile sonuçların irdelenmesindeki neden-sonuç ilişkisi ve açıklık,
Projenin tamamlanma oranı
gibi kriterler de göz önünde bulundurulacaktır. Sonuç raporuna ait doküman şablonu, Ön Eleme Sonuçları’nın duyurulması sonrasında yarışma web sitesinde yayınlanacaktır.
Ödül Değerlendirmesi

Ödül değerlendirmesi ve derecelendirme, aşağıda verilen puanların ağırlıklı ortalama ile birleştirilmesiyle yapılacaktır:
Jürinin yapacağı Proje Sonuç Raporu değerlendirmesi puanları
Yarışma web sitesi üzerinden yapılacak halk oylaması puanları
Proje Sergisi esnasında davetlilerin ve jürinin vereceği puanlar

Ödüller

Yarışma sonucunda, başarılı bulunan projelere Altın, Gümüş, Bronz madalyalar ve çeşitli dallarda başarı ödülleri verilecektir.
Altın Madalya (1 Adet)
Gümüş Madalya (3 Adet)
Bronz Madalya (5 Adet)
En İyi “Web Projesi” Başarı Ödülü
En İyi “Mobil Projesi” Başarı Ödülü
En İyi “Sosyal Medya Projesi” Başarı Ödülü
En İyi “Engelsiz Proje” Başarı Ödülü
En İyi “Sunum” Başarı Ödülü

E-Devlet Yazılım Projesi Nasıl Olmalıdır?

Yarışma kapsamında e-Devlet Yazılım Projesi olarak sunumu beklenen projelerin sahip olması gereken temel kriter, projenin e-dönüşüm sürecine katkı sağlayabilecek, devlet-vatandaş etkileşimini kolaylaştırabilecek, kamu hizmetlerinin sunumunun kalitesini, verimliliğini ve etkinliğini artırabilecek niteliklere sahip olmasıdır. Bu niteliklerden herhangi biriyle –kısaca e-devlet kavramıyla– ilişkilendirilebilecek ve bu amaçlarla kullanılabilecek herhangi bir proje e-Devlet Yazılım Projesi olarak kabul edilebilecektir. Bu açıdan bakıldığında, yarışmaya başvurabilecek projeler doğrudan bir hizmet sunumuyla ilgili olabileceği gibi, herhangi bir hizmet sunumu için kullanılabilecek bir sistem altyapısı da olabilir. Örneğin; vatandaşların internet üzerinden oy kullanabilecekleri bir e-Seçim sistemi ya da bu sistemde vatandaşların kullandığı oyların gizliliğini ve güvenliği sağlayacak bir yazılım altyapısı yarışmaya katılacak projeler olarak düşünülebilir.

Üniversiteler bünyesinde devam eden AR-GE çalışmaları da kullanım açısından e-Devlet ile ilişkilendirilebilir. Doğal dil işleme, örüntü tanıma, bilgisayarlı görme, veri madenciliği ve benzeri alanlarda yapılacak, e-Devlet uygulamalarının kullanılabilirliğini artırabilecek çalışmalar da yarışma kapsamında değerlendirilebilir.

e-Devlet yazılım projeleri için temel kısıt e-Devlet ile ilişkilendirilebilmesi olduğundan, yarışmacılara e-Devlet hakkında yeterli seviyede açıklama yapılabilmesi amacıyla, bu bölümde e-Devlet’in tanımı, faydaları, e-Devlet hizmet çeşitleri, vatandaşların e-Devlet’ten beklentileri, örnek e-Devlet uygulamaları ile Türkiye’de e-Devlet’in tarihçesi ve başlıca e-Devlet uygulamaları anlatılmaktadır.

e-Devlet

e-Devlet, en geniş manasıyla, kamusal bilgi ve hizmetlerin ilgili taraflara (vatandaşlar, iş dünyası, sivil toplum kuruluşları, kamu kurumları, vs.) ulaştırılmasında ve kamusal faaliyetlerinin yerine getirilmesinde, bilgi ve iletişim teknolojilerinin en üst düzeyde kullanılmasıdır. e-Devlet dönüşümünün temel amacı, kamu hizmet sunumunun kalitesini, verimliliğini ve etkinliğini artırabilmektir. e-Devlet, endüstriyel toplumdan bilgi toplumuna geçişin sonucu olarak ortaya çıkmakta; daha az bürokrasi, gelişmiş vatandaş-devlet etkileşimi, hesap verilebilirlik, yolsuzlukların önlenmesi, hizmetlerin daha etkili ve ucuz sunulabilmesi, karar verme süreçlerinin kısaltılması gibi faydalar sağlamaktadır.

e-Devlet Hizmet Çeşitleri

e-Devlet hizmetleri, bu hizmetleri sunan ve kullanan taraflar göz önünde bulundurularak aşağıdaki gibi gruplandırılmaktadır.
Kamu kurumları arasında (G2G – Government to Goverment) elektronik ortamda bilgi / hizmet paylaşımını geliştirmeye yönelik uygulamalar.
Örnek: TC Kimlik numarası aracılığıyla kişinin kimlik bilgilerinin tüm kamu kurumları tarafından kullanılabilmesi
Devlet – Vatandaş arasında (G2C – Government to Citizen veya C2G – Citizen to Government) elektronik ortamda bilgi / hizmet paylaşımını geliştirmeye yönelik uygulamalar.
Örnek (G2C): Vatandaşların elektronik ortamda vergi borçlarını sorgulayabilmesi
Örnek (C2G): Vatandaşların elektronik ortamda herhangi bir kamu kurumu hakkında bilgi edinme başvurusunda /şikayette bulunabilmesi
Devlet – Tüzel kişiler arasında (G2B – Government to Business, G2N – Government to Non-Profit Organizations) elektronik ortamda bilgi / hizmet paylaşımını geliştirmeye yönelik uygulamalar
Örnek: Yetkilendirilmiş tüzel kişiliklerin (mesela bankalar) TC Kimlik numarası ile vatandaşların yerleşim yeri bilgilerine erişebilmesi.

Vatandaşların e-Devlet’ten Beklentileri

Vatandaşların e-Devlet’ten beklentileri temel olarak beş başlık altında toplanabilir.
Devlet kurumlarının vatandaşla ilgili sahip olduğu bilgilere erişmek (Örnek: Adli sicil kaydı sorgulama, kişi üzerine kayıtlı mobil hatları sorgulama, SGK hizmet dökümü sorgulama, vs.)
Başvuru yapmak (Ör: Pasaport başvurusu, Sınav başvuruları, IMEI kaydetme, İşsizlik ödeneği başvurusu, vs.)
Ödeme yapmak (Ör: Vergi borcu ödeme, başvuru ücreti ödeme, fatura ödeme, vs.)
Bir şeyin nasıl yapılacağını öğrenme
Şikayette bulunma, bilgi edinme talebinde bulunma, fikir belirtme, elektronik katılım (oylama, seçim, vs.)

Sayılan beklentilere ek olarak, vatandaşlar açısında bir e-Devlet uygulamasının kullanılabilir olması için; uygulamanın mümkün olduğunda basit ve anlaşılır olması gerekmektedir. Birçok özelliğe sahip karmaşık uygulamalar yerine, kullanımı herhangi bir öğrenme süreci gerektirmeyen, vatandaşın ihtiyaç duyacağı hizmetleri destekleyebilecek, karmaşık özellikler yerine kullanıcı deneyimini baz alan uygulamalar tercih sebebi olacaktır.

Örnek e-Devlet Uygulamaları

e-Devlet uygulamalarıyla ilgili dünyadaki birçok ülkede çok çeşitli uygulamalar bulunmaktadır. Fikir vermesi açısından aşağıda örnek birkaç uygulama listelenmiştir.
Taşınma: Bir evden başka bir eve taşınırken su, elektrik, gaz, vs. abonelikleri, kamu kurumlarına yapılması gereken taşınma bildirimleri gibi bütün işlemlerin elektronik ortamda yapılabilmesi
Eğitim: Sınavların ve başvurularının elektronik ortamda yapılabilmesi, öğrencilerin eğitim durumlarının velileri tarafından elektronik ortamda takip edilebilmesi.
Ulaştırma: Ülke içinde bir noktadan başka bir noktaya nasıl (hangi vasıtalarla, hangi güzergah ile, hangi ücret karşılığında, vs.) ulaşım sağlanabileceğinin elektronik ortamda sorgulanabilmesi
Ticaret: Devletin tüm ihalelerinin elektronik ortam üzerinden izlenebilmesi
Adalet: Elektronik ortamda dava açılabilmesi, davaların takip edilebilmesi
e-Katılım: Vatandaşın öneri ve şikayetlerinin elektronik ortamda alınması, devletin/yerel yönetimlerin alacağı kararlarda vatandaşlara elektronik oylama ile fikir belirtme imkanı sunması
e-Yönetim: Hükümetin, karar almak mekanizmalarında kurumlara ait operasyonel verileri, vatandaşların alışveriş / seyahat / yatırım / vs. tercihleri gibi bilgilerin özetlenmesini sağlayan elektronik sistemleri kullanarak yatırımlara yön vermesi
e-Kimlik: Tüm kurumlarda geçerli olarak tek bir elektronik kimlik kullanılması

Türkiye’de e-Devlet’in Tarihçesi

Türkiye’de e-Devlet’e geçiş süreci 1980’li yıllar ile birlikte yaşanmaya başlamıştır. 1990 ve 2000 yılları arasında dünyada bilgi ve teknoloji eksenli büyük dönüşüm Türkiye’yi de çok yoğun biçimde etkilemiştir. Bu çerçevede önemsenmesi gereken ilk büyük projelerden birisi Dünya Bankasının desteği ile 1993 yılında geliştirilen Türkiye Bilişim ve Ekonomik Modernizasyon projesidir. 1997 yılında Bilim ve Teknoloji Yüksek Kurulu (BTYK) tarafından alınan kararlar sonrasında Ulusal Enformasyon Altyapısı (TUENA) ana planının hazırlanması, Ulusal Akademik Ağ ve Bilgi Merkezi (ULAKBİM)’nin kurulması, Elektronik Ticaret Ağı’nın kurulması gibi projeler hayata geçirilmiştir. 1998 yılında Başbakanlık genelgesiyle oluşturulan KamuNet Teknik Kurulu gerek e-Avrupa gerekse e-Türkiye çalışmaları doğrultusunda e-Devlete geçiş süreci ve vizyonunun oluşturulmasında önemli bir yer tutmaktadır.

AB ülkelerinin 2000 yılında E-Avrupa Eylem Planı’nı hazırlaması ve kabul etmesi ile birlikte Türkiye de bu plandan önemli ölçüde etkilenmiştir. Türkiye’nin 15-16 Haziran 2001’de gerçekleştirilen Avrupa Birliği liderler zirvesinde E-Avrupa Projesi’ne imza atması ve bu süreç içinde yer alması ile E-Türkiye adı verilen bilgi toplumunun temeli oluşturulmuştur. Bu doğrultuda alınan kararlardan biri, bilgi ve iletişim teknolojilerinin kullanılmasını kolaylaştırmak ve devlet-vatandaş arasındaki ilişkiyi elektronik ortama taşımak amacıyla bir devlet portalının oluşturulmasıdır. Bu kapsamda birçok proje planlanmış ve uygulamaya konulmuş olmakla birlikte bunlardan en önemlisi E-Dönüşüm Türkiye Projesi’dir. Bu dönüşüm projesi ile birlikte birçok e-Devlet uygulamasının temeli atılmış ve faaliyetler başlamıştır. E-Dönüşüm Türkiye Projesi’nin ve 2004 yılında yürürlüğe giren 4982 sayılı Bilgi Edinme Hakkı Kanunu’nun hızlandırıcı etki yapması ile ülkemizde kamu hizmeti sağlayan kurum ve kuruluşlara ait internet sitesi sayısı hızla artmıştır.

27 Şubat 2003 tarihinde yayımlanan 2003/12 sayılı Başbakanlık Genelgesi ile E-Dönüşüm Türkiye Projesi’nin amaçları, kurumsal yapısı ve uygulama esasları belirlenmiştir. Bu genelge ile E-Dönüşüm Türkiye Projesi’nin başlıca hedefinin vatandaşlara daha kaliteli ve hızlı kamu hizmeti sunmak; katılımcı, şeffaf, etkin ve basit iş süreçlerine sahip olmayı ilke edinmiş bir devlet yapısı oluşturmak olduğu belirtilmiştir.

Başlıca e-Devlet Proje ve Uygulamaları

e-Devlet hizmetlerinin etkin bir şekilde sunulabilmesi için münferit kurumsal uygulamalar yerine, bütünleşik bir yapıda sunulması, mükerrerliklerin ve kaynak israfının önlenmesi önem arz etmektedir. 18 Aralık 2008 tarihinde faaliyete geçirilen e-Devlet Kapısı (www.turkiye.gov.tr) bu konularda önemli faydalar sağlamaktadır.

Ülkemizde yaygın olarak hizmet veren başlıca e-Devlet uygulamaları şunlardır: Merkezi Nüfus İdaresi Sistemi (MERNİS), Kimlik Paylaşım Sistemi, Adres Kayıt Sistemi, Vergi Daireleri Otomasyonu Projesi (VEDOP I-II), Ulusal Yargı Ağı Projesi (UYAP), Gümrük İdaresinin Modernizasyonu Projesi (GİMOP), Polis Bilgi Ağı (POLNET), Saymanlık Otomasyon Sistemi (Say2000i), e-Bildirge, MEDULA, Başbakanlık Mevzuat Bilgi Sistemi, Merkezi Tüzel Kişilik Bilgi Sistemi (MTK), Araç ve Sürücü Bilgi Sistemi (ASBİS), Elektronik Kamu Alımları Platformu (EKAP) ve Çevrimiçi Çevre İzinleri Projesi.

Gerçekleştirilen bu projeler ile, Türkiye e-Devlet uygulamalarında büyük çaplı ilerlemeler kaydetmekte ve bu sayede devleti daha etkin, etkili, şeffaf ve hesap verebilir kılmaya yönelik önemli kazanımlar elde etmiş bulunmaktadır. Türkiye, bu amaca yönelik olarak aşağıdaki hususlara odaklanmıştır ve bu yönde tamamlanan projeler e-Devletin gelişmesinde önemli kolaylaştırıcı faktörlerden birisi olmuştur.
Mümkün olduğu kadar çok e-hizmet gerçekleştirmek yerine, elektronik ihale, sosyal güvenlik ve sağlık ödemelerinin elektronik ortamda yapılması, gümrük ve vergi tahsilatı gibi yüksek hacimli/yüksek getirisi olan hizmetlerin elektronik ortama taşınması.
Vergi daireleri, Maliye Bakanlığı muhasebe birimleri, ulusal yargı ağı ve ulusal polis ağı gibi elektronik ağlar ile e-Devletin altyapısının kurulması.
Kimlik bilgilerinin yetkili kamu kurumlarınca paylaşılmasını sağlayacak, her gerçek ve tüzel kişiye tek bir kimlik numarası tahsisi yapılmasına dayanan vatandaş ve vergi numarası veri tabanının hazırlanması.

Gerçekleştirilen projeler ile, ölçülebilir nitelikte önemli sonuçlar elde edilmiştir; sosyal güvenlik sektörüne yapılan 2,5 milyon dolarlık e-Devlet yatırımları sayesinde sahteciliğin önlenmesi ile yıllık 1 milyar dolar, etkinliğin artırılması ile de yılda yaklaşık 3 milyar dolar tasarruf sağlanmıştır. Sosyal güvenlik ödemeleri, kısmen e-Devlet girişimlerinin mümkün kıldığı daha iyi kontrol sistemleri sayesinde, 2003’teki 12,5 milyar dolar seviyesinden 17,9 milyar dolara ulaşmıştır. Gelir vergisinin vergi daireleri yerine bankalar tarafından tahsili, vergi tahsilatı birim maliyetini 2 dolardan 0,35 dolara düşürmüştür.

Yarışma Takvimi
31 Aralık 2013 Başvuru Son Tarihi
31 Ocak 2014 Ön Eleme Sonuçlarının Açıklanması
15 Nisan 2014 Sonuç Raporlarının Teslimi
17 Mayıs 2014 Proje Sergisi

İletişim
Yarışmayla ilgili en güncel bilgilere ve açıklamalara adresi üzerinden
erişilebilir. Yarışma hakkında her türlü soru ve talep için yarisma@turkiye.gov.tr e-posta adresine
başvuru yapılabilir.

Ödüller

Madalya ve Başarı ödülü almaya hak kazanan projelere takdim edilecek para ödülleri aşağıdaki gibidir.

Ödül	Öğrenci Ödülü	Danışman Ödülü
Altın Madalya	5.000 TL	3.000 TL
Gümüş Madalya	4.000 TL	2.000 TL
Bronz Madalya	3.000 TL	1.000 TL
Başarı Ödülü	1.000 TL	750 TL